Inventarisatie en analyse van vaccinkritische bewegingen in het Nederlandse taalgebied.

Jolinde Trips
Persbericht

Inventarisatie en analyse van vaccinkritische bewegingen in het Nederlandse taalgebied.

Bij enkele blijft de spuit eruit, maar waarom?

Een kennismaking met Nederlandstalige tegenstanders van vaccinatie.

Ook u huilde waarschijnlijk als baby na het krijgen van een vaccin via een prikje. Misschien hebt u wel nog steeds schrik voor de naald. Maar toch is het belangrijk om te vaccineren, want kinderen en ook volwassenen kunnen ernstig ziek worden van infecties zoals polio, mazelen, rubella en hepatitis B, soms zijn er zelfs doden te betreuren. De vaccins hebben bewezen dat ze deze ziekten goed kunnen voorkomen en dit met relatief weinig bijwerkingen: meest voorkomend zijn pijn en roodheid op de prikplaats, soms wat koorts de volgende dag.

Het grootste succesverhaal van vaccinatie is de uitroeiing van pokken in 1977. Na wereldwijde vaccinatiecampagnes komt deze vreselijke ziekte, die de vorige eeuwen vele slachtoffers eiste, gewoon niet meer voor! Dit is ook mogelijk voor andere ziekten, in de eerste plaats polio, maar ook bijvoorbeeld mazelen. Er zijn slechts drie voorwaarden: ten eerste mag de ziekte alleen overdraagbaar zijn tussen mensen. Ten tweede moet het vaccin je voldoende beschermen tegen de ziekte, wat gelukkig het geval is met de vaccins die vandaag routineus worden gebruikt. En ten slotte moet de vaccinatiegraad, het percentage van de bevolking dat zich laat vaccineren, voldoende hoog zijn. De vaccinatiegraad in België en Nederland is vandaag erg hoog, meer dan 90% voor de basisvaccinaties voor kinderen. Maar er zijn ook mensen die zichzelf en hun kinderen niet willen laten vaccineren. Sommige mensen zijn zelfs zo gekant tegen vaccinatie dat ze ook anderen willen overtuigen om niet te vaccineren. Het is deze groep mensen die me intrigeerde en met wie ik heb getracht kennis te maken.

Tegenstanders van vaccinatie stonden me graag te woord en na een verkennende fase maakte ik een uitgebreide analyse van 12 Nederlandstalige websites met kritiek op vaccinatie. De groepen in Vlaanderen en Nederland verwijzen regelmatig naar elkaar en kopiëren soms zelfs stukken letterlijk van de ene website naar de andere website. De meeste argumenten zijn bovendien gebaseerd op de controverse die er in de VSA en Engeland is rond vaccinatie.

Historisch en ook vandaag nog is de kritiek op vaccinatie veel prominenter aanwezig in Nederland dan in België.

Tegenstanders van vaccinatie hebben elk een eigen invalshoek om hun redenering op te bouwen. Zo is er bijvoorbeeld een groep van artsen en homeopaten die vooral angst hebben voor ernstige bijwerkingen. Vele van de door hen genoemde bijwerkingen konden tot nu toe door wetenschappelijk onderzoek niet in verband gebracht worden met vaccinatie. Tegenwoordig worden we geconfronteerd met een aantal nog onvoldoende verklaarde ziektes zoals autisme. Als reactie hierop zoekt men mogelijke oorzaken in allerlei factoren in onze omgeving, waaronder vaccinatie. Vaccins werden al uitgebreid onderzocht op mogelijke bijwerkingen en er werden ook al een aantal bijwerkingen ontdekt. Maar de aandacht en de financiële middelen voor deze onderzoeken mogen niet verminderen.

Daarnaast is het beschermend effect van vaccins vandaag minder zichtbaar dan enkele generaties geleden omdat de ziekten waartegen ze beschermen nu minder voorkomen dan vroeger door een hogere vaccinatiegraad. Vaccinatie is zo een slachtoffer van zijn eigen succes.

Anderen gebruiken dan weer religieuze argumenten om niet te vaccineren. Vaccinatie wordt voorgesteld als een ingrijpen in de goddelijke voorzienigheid. In 1971 stierven er nog 5 mensen aan polio in Staphorst, Nederland omdat de vaccinatiegraad er veel lager lag dan het nationale gemiddelde. De meeste inwoners van Staphorst zijn orthodox gereformeerd of bevindelijk gereformeerd. Maar deze overtuigde gelovigen verspreiden hun ideeën tegen vaccinatie nauwelijks via het internet. Waarschijnlijk hebben religieuze bijeenkomsten, eigen tijdschriften en de keuze van geloofsgenoten hier een grotere invloed.

Ook binnen de context van de antroposofie, gebaseerd op de ideeën van Rudolf Steiner, weigeren sommige om te vaccineren. Ziekte en bijhorend herstel kunnen volgens de antroposofie zorgen voor een sprong in de ontwikkeling van een kind.

Daarnaast zijn er ook samenzweringstheoretici die uitgebreide theorieën verkondigen waarin machthebbers zouden proberen om de bevolking te onderdrukken via het toevoegen van giftige stoffen aan de vaccins. Vaak staat er naast de strijd tegen vaccinatie ook de strijd tegen andere zogenaamde bedreigingen op hun agenda.

Zoals al snel blijkt is er een grote verscheidenheid aan argumenten tegen vaccinatie. Dit kan gekaderd worden binnen het postmodernisme. Een wetenschappelijke visie wordt beschouwd als ‘een mening’, naast alle andere meningen.

Terwijl vele mensen vroeger gewoon het advies van hun arts volgden, vinden mensen het vandaag erg belangrijk om zelf de voor- en nadelen af te wegen en een eigen keuze te maken. Het advies van een expert wordt niet door iedereen opgevolgd. Bovendien zijn er ook heel wat zelfverklaarde experten die hun mening via media zoals het internet heel snel en zonder controle kunnen verspreiden.

Het zou, hierbij aansluitend, boeiend zijn om te weten hoe groot de invloed is van de relatief kleine groep tegenstanders van vaccinatie op de globale bevolking. Zal kritiek op vaccinatie gevolgen hebben voor de poging om besmettelijke ziektes onder controle te krijgen en uit te roeien?

Wereldwijd is er een duidelijke trend, waarbij landen waar mogelijke bijwerkingen en andere controverses rond vaccins uitgebreid in de media aan bod komen geconfronteerd worden met een lagere vaccinatiegraad. Maar door goede informatie en een open debat kan in de toekomst hopelijk iedereen met een zelfzeker gevoel kiezen voor de vaccinatie van zichzelf en zijn kinderen en kunnen we naast pokken nog andere besmettelijke ziekten naar de geschiedenisboeken verbannen.

 

Bibliografie

 

Bibliografie

1. Sofie V. Vaccinatievrees brengt vergeten ziektes terug. De Morgen. 2011;Sect. 1.

2. Plotkin SA. Vaccines: past, present and future. Nature Medicine. 2005;11(4):S5-S11.

3. Rudy Burgmeijer KH. Handboek vaccinaties. Assen: Van Gorcum; 2011.

4. Amanna I, Slifka MK. Public fear of vaccination: Separating fact from fiction. Viral Immunology. [Review]. 2005 Sum;18(2):307-15.

5. Plotkin SA. Vaccines: the Fourth Century. Clinical and Vaccine Immunology. 2009;16(12):1709-19.

6. Roush SW, Murphy TV, Vaccine Preventable Dis T. Historical comparisons of morbidity and mortality for vaccine-preventable diseases in the United States. Jama-Journal of the American Medical Association. 2007;298:2155-63.

7. WHO. Vaccine-preventable disease monitoring system, 2010 global summary. 2010.

8. H. B, F.J. D, T. L, M. vO. Poliomyelitisepidemie in Staphorst. Ned Tijdschr Geneeskd. 1972;116(14):10.

9. L.H. vH, J.A. vV. Sociale reacties op een epidemie: polio in Staphorst, 1971. Tijdschrift voor infectieziekten. 2008;3(2):5.

10. Blume S. Anti-vaccination movements and their interpretations. Social Science & Medicine. 2006;62(3):628-42.

11. Wolfe RM, Sharp LK. Anti-vaccinationists past and present. British Medical Journal. 2002;325(7361):430-2.

12. Poland GA, Jacobson RM. The age-old struggle against the antivaccinationists. N Engl J Med. 2011 Jan;364(2):97-9.

13. Kata A. A postmodern Pandora's box: Anti-vaccination misinformation on the Internet. Vaccine. 2010 Feb;28(7):1709-16.

14. Plotkin SA, Orenstein WA, Offit PA. Vaccines. Fourth edition ed: Saunders Elsevier; 2004.

15. Cookson C. Benefit and risk of vaccination as seen by the general public and the media. Vaccine. 2001;20:S85-S8.

16. Wakefield AJ, Murch SH, Anthony A, Linnell J, Casson DM, Malik M, et al. Ileal-lymphoid-nodular hyperplasia, non-specific colitis, and pervasive developmental disorder in children (Retracted article. See vol 375, pg 445, 2010). Lancet. 1998;351(9103):637-41.

17. Wakefield AJ, Murch SH, Anthony A. Ileal-lymphoid-nodular hyperplasia, non-specific colitis, and pervasive developmental disorder in children (Retraction of vol 351, pg 637, 1998). Lancet. 2010;375(9713):445-.

18. Davies P, Chapman S, Leask J. Antivaccination activists on the world wide web. Archives of Disease in Childhood. 2002;87(1):22-5.

19. Zimmerman RK, Wolfe RM, Fox DE, Fox JR, Nowalk MP, Troy JA, et al. Vaccine criticism on the World Wide Web. Journal of Medical Internet Research. 2005;7(2).

20. Wolfe RM, Sharp LK, Lipsky MS. Content and design attributes of antivaccination Web sites. Jama-Journal of the American Medical Association. 2002;287(24):3245-8.

21. Nasir L. Reconnoitering the antivaccination Web sites: News from the front. Journal of Family Practice. 2000;49(8):731-3.

22. Begue P, Baron S, Grimprel E. Epidemiology of pertussis in European region. Medecine Et Maladies Infectieuses. [Proceedings Paper]. 1995 Dec;25:1263-7.

23. Van Lier E.A., Oomen P.J., Zwakhals S.L.N., Drijfhout I.H., de Hoogh P.A.A.M., de Melker H.E.. Vaccinatiegraad Rijksvaccinatieprogramma Nederland Verslagjaar 2010: Centrum Infectieziektebestrijding.

24. G. K, P. VdL. Nieuwe adjuvantia in vaccins: veiligheid en werkzaamheid vanuit historisch perspectief. Infectieziekten bulletin.21(2).

25. Bigham M, Copes R. Thiomersal in vaccines - Balancing the risk of adverse effects with the risk of vaccine-preventable disease. Drug Safety. 2005;28(2):89-101.

26. Ernst E. Complementary/alternative medicine: engulfed by postmodernism, anti-science and regressive thinking. British Journal of General Practice. [Editorial Material]. 2009 Apr;59(561):298-301.

27. Vrijspraak voor ouders die weigeren zoon tegen polio te vaccineren.2011.

28. Wroe AL, Bhan A, Salkovskis P, Bedford H. Feeling bad about immunising our children. Vaccine. 2005;23(12):1428-33.

29. Gangarosa EJ, Galazka AM, Wolfe CR, Phillips LM, Gangarosa RE, Miller E, et al. Impact of anti-vaccine movements on pertussis control: the untold story. Lancet. 1998;351(9099):356-61.

 

 

Naast de geraadpleegde en hierboven geciteerde literatuur, werd er ook gebruik gemaakt van de informatie die opgedaan werd tijdens enkele voordrachten en vormingsmomenten van vaccinkritische organisaties.

 

-      Vaccinaties: Toverstaf of tijdbom 24 september 2009 te Gent georganiseerd door Centrum Jana

-      De waarheid over vaccinaties 3 oktober 2009 te Gent georganiseerd door de Belfortgroup

-      Dag van het vaccinatieslachtoffer 23 oktober 2009 te Hasselt georganiseerd door de vzw Vaccinatieschade

-      Scholingsdag NVKP (Nederlandse Vereniging Kritisch Prikken) 21 november te Arnhem georganiseerd door de NVKP

 

 

 

Universiteit of Hogeschool
Geneeskunde
Publicatiejaar
2011
Kernwoorden
Share this on: