Welke ouder is een goede schoolouder? Intergenerationeel onderzoek naar de beleving van de relatie ouderschap en school.

Rocky Zutterman
Persbericht

Welke ouder is een goede schoolouder? Intergenerationeel onderzoek naar de beleving van de relatie ouderschap en school.

 Welke ouder is een goede schoolouder?

Is een moeder die het huiswerk links laat liggen eigenlijk nog wel een goede moeder? Mag een vader zijn tenen krullen als hem gevraagd wordt de klaslokalen te verven? En verdienen kinderen van ouders die een school kiezen omdat ze op weg naar het werk ligt, niet beter?

 

Ouders vinden het hun taak van thuis uit zoveel mogelijk het schoolleven van hun kind te ondersteunen. In die overtuiging worden ze gesterkt door andere ouders en de school. Ook op school zijn ze steeds vaker welkom. Mama en papa worden uitgenodigd om activiteiten bij te wonen of te organiseren, te komen praten over het kind, of pedagogisch betrokken te geraken bij het schoolbeleid. Ouders vinden dit een goede evolutie. Er is echter een schaduwzijde, als we het al zo mogen noemen. De actief betrokken ouder wordt hoe langer hoe meer dé enige goede invulling van de goede schoolouder.

 

Hoe thuis zo belangrijk is kunnen worden voor het schools succes ...

Elk kind is gediend met een betrokken ouder! Het kon een slogan zijn die op snel gefabriceerde pamfletten prijkt, waarmee door de straten getrokken wordt. Sinds de jaren 1960 verschijnen immers steeds weer studies die aantonen dat ‘thuis’ een niet te onderschatten invloed heeft op de schoolse prestaties van kinderen.

 

Wat maakt een ouder betrokken? De dikke Van Dale vertelt ons dat betrokken: 1 in iets gemoeid, 2 met wolken bedekt, 3 somber, treurig betekent. Dat klinkt allemaal niet zo positief. Waarschijnlijk moeten we het elders zoeken. Waar precies? Eerlijk is eerlijk. Een zaligmakende handleiding die je na lezen omvormt tot de perfecte schoolouder vind je niet. Wat van ‘thuis’ precies voor het verschil zorgt is nogal onduidelijk.

 

Dat is zo erg nog niet. Ouders zoeken graag zelf wat hun kind precies verlangt en halen lang vervlogen herinneringen op aan de eigen schooltijd. Dat helpt bij wie ze als schoolouder willen zijn. Maar, of je een goede schoolouder bent, bepaal je niet zelf. Uit intergenerationeel onderzoek met zowel ouders als grootouders blijkt dat de school ten aanzien van de grootouders niet echt veel verwachtingen koesterde. Ze deden er goed aan de school te respecteren en zich niet te veel te ‘moeien’. Hun kinderen, nu zelf ouder, brengen een heel ander verhaal. Ze vertellen dat de school hen ziet als partner in het opleiden van hun kinderen. En zowel ouders als grootouders zijn het eens: dit is een goede evolutie.

 

Hoedje af voor de school!

De school heeft er dan wel een tijdje over gedaan om ouders in de armen te sluiten, maar ze heeft het toch maar mooi gedaan. Zoals wel vaker bij liefdesverhalen, was er in den beginne weinig dat deed vermoeden dat de toekomst er zo zou gaan uitzien. Het was niet bepaald liefde op het eerste gezicht. Een grootouder stelt: “Ik herinner me nooit niet dat ik me ouders op skole (school) geweten hebben, maar dat was toen ook nog geen mode ook hé.” Of een grootmoeder, ietwat verwijtend: “Ewel ja. ’t Is nu toch veel beter hé. De scholen zijn veel meer open, je mag vragen stellen, vroeger niet. En als er problemen zijn: dat is bespreekbaar, en vroeger was dat niet bespreekbaar.” De school van nu is duidelijk niet dezelfde als van een generatie terug. Ouderavonden, rapportbesprekingen en schoolfeesten werden de voorbije decennia aangevuld met knutselmoeders, leesvaders, chauffeurs, ... En dan is er het oudercomité, die de betrokkenheid van ouders op school en in de klas aanmoedigt. Er zijn vandaag zelfs ouders die op bestuurlijk niveau meedenken over de school.

 

Hoe is er zoveel kunnen veranderen? Wel, vooreerst worden scholen aangespoord om zich zo voorbeeldig te gedragen. Er zijn immers die studies die schools slagen én falen van kinderen koppelen aan het thuismilieu. De school heeft de ouders nodig, wil ze slagen. Mooi meegenomen is dat men via ouders tot meer efficiënte scholen komt. Als ouders zowel bij de dagelijkse- als beleidsmatige beslissingen betrokken worden, zorgen ze meteen ook voor een zeker kwaliteitstoezicht. Een opener school is verder een antwoord op de wens van ouders om meer te mogen betekenen in het schoolleven. En uiteindelijk is de school zelf eveneens gebaat bij meer betrokken ouders. Samen bereik je meer. Het lijkt wel alsof iedereen wint bij ‘ouderbetrokkenheid’.

 

Even advocaat van de duivel spelen. Ouders gaan mee in het verhaal van meer op de school aanwezig zijn en de school meer in de huiskamer toelaten. Dat betekent voor hen dat er meer tijd naar school dient uit te gaan. Tijd die eigenlijk met andere, leukere dingen kan worden opgevuld. Desalniettemin blijkt uit dit onderzoek dat ouders graag meer tijd in school steken dan hun ouders gedaan hebben.

 

Waarom, vraag je je misschien af. Welnu, het antwoord ligt in het geluk van het kind. Als er één iets is wat ouders willen, dan is het dat hun kind gelukkig wordt. Het getuigt van een knap staaltje kunst- en vliegwerk dat de school dit geluk met (een) bepaalde invulling(en) van schools ouderschap weet te verbinden. Ouders worden steeds meer en beter aangesproken om iets te doen voor hun kind naast en zeker ook op de school. Dit is opmerkelijk, temeer omdat ouders vandaag minder tijd hebben (en dus ook voor hun kinderen) dan de voorgaande generatie. Meer ouders gaan uit werken, en toch neemt de thuistijd die aan school gespendeerd wordt, toe. Daarenboven willen ouders die thuistijd zo ‘pedagogisch’ mogelijk invullen. Om deze houding aan te sterken voert de school, alsook het beleid, een discours dat ouders doordringt van haar goedheid. Ouders hebben het gevoel samen met de school aan een gedeeld project te werken, namelijk het geluk van hun kind. Door een verhoogde betrokkenheid thuis en op school wordt ouders verzekerd dat ze het (school)leven van hun kind leuker maken en bouwen aan een mooie toekomst. Als ouder doe je er dus goed aan hier in mee te stappen. Wie wil er nou een ongelukkig kind op zijn geweten? Op subtiele wijze raakt aandacht hebben voor de school vervlochten met goed ouderschap.

 

Ziehier zwart op wit: de goede schoolouder

Ouders doen ongelooflijk goed hun best. Wil je superpapa of -mama zijn, dan doe je er goed aan een actief betrokken schoolouder te zijn. Dat maakt wel dat je een grote verantwoordelijkheid in handen krijgt. Het schools slagen en een gelukkige toekomst hangen af van wie jij bent als ouder. Het kan peentjes zweten zijn voor mama en papa.

 

Onder de geïnterviewde (groot)ouders voel je dat ook. Enerzijds zijn er onzekere ouders die zich verontschuldigen omdat ze niet zo betrokken zijn zoals de school lijkt te verwachten, ouders die bang zijn om wat de leerkracht zegt over zij die te weinig belang hechten aan school. Anderzijds zijn er ook zelfzekere ‘slechte’ ouders, die weinig op school komen, weinig actief het dagelijks schoolleven van hun kind opvolgen, die pas op de proppen komen als er problemen zijn. Gelukkig misschien, want het zijn net zij die aanzetten tot nadenken over de goede schoolouder en de onzin van het streven naar één bepaalde invulling van het schoolouderschap.

Bibliografie

 Aelterman, A., De Graeve, B. & Simon, F. (1984). Gezin en mondelinge geschiedenis : Studie en toepassing in het secundair onderwijs. Gent : O.S.G.G.

 

Art, J. & Vanhaute, E. (red.) (2003). Inleiding tot de lokale geschiedenis van de 19de en 20ste eeuw. Gent: Mens & Cultuur Uitgevers.

 

Art, J., De Nil, B., Jacobs, M. (red.) (2005). Gezocht : het verhaal van Jan Modaal. Uitgave naar aanleiding van het Colloquium Arbeid en Cultuur 1800 - 2000. Gent : Amsab ISG.

 

Baez, B. & Talburt, S. (2008). Governing for responsibility and with love : parents and children between home and school, Educational Theory, Vol. 58, No. 1, 2008.

 

Bertaux, D. & Thompson, P. (1993). International Yearbook of Oral History and Life Stories volume II 1993 : Between Generations. Family Models, Myths, and Memories. Oxford : University Press.

 

Birenbaum-Carmeli, D. (1999). Parents who get what they want : on the empowerment of the powerful, Sociological Review, 47 (1), 62-90.

 

Boeije, H. (2005). Analyseren in kwalitatief onderzoek. Denken en doen. Amsterdam : Uitgeverij Boom.

 

Brain, K. & Reid, I. (2003). Constructing Parental Involvement in an Education Action Zone : whose need is it meeting, Educational Studies, 29 (2/3), 291 – 305.

 

Cairney, T.H. (2000). Beyond the Classroom Walls : the rediscovery of the family and community as partners in education. Educational Review, Vol. 52, No. 2, 2000.

 

Carton, R. (1992). Met lei en griffel : Ruim 200 jaar onderwijs in Sint-Eloois-Winkel. Leuven: Davidsfonds

 

Clough, P. (2002). Narratives and fictions in educational research. Buckingham – Philadelphia : Open University Press.

 

Coetzee, J.M. (2002). Portret van een jongeman. Roman. Amsterdam : Cossee.

 

Cohen, S., Depaepe, M. (1996). History of Education in the Postmodern Era : Introduction, Paedagogica Historica, XXXII, (special issue, 2).

 

Colpin, H., Vandemeulebroecke, L. & Ghesquière , P. (2004). Supporting the educational career of children from divorced families : parents’ expériences and the role of the school, British Journal of Sociology of Education, Vol. 25, No. 3, July 2004.

 

Dahl, R. (1991). Boy 1916 – 1937. Roman. Baarn : Fontein.

 

Dahl, R. (1988). Matilda. Roman. Baarn : Fontein.

 

De Bie, M. (2001). Sociale Agogiek. Gent : Academia Press.

 

Denzin, N en Lincoln, Y (eds) (2000). Handbook of qualitative research, second edition. Thousand Oaks, CA: Sage.

 

Depaepe, M., De Vroede, M. & Simon, F. (1993). Geen trede meer om op te staan : De maatschappelijke positie van onderwijzers en onderwijzeressen tijdens de voorbije eeuw. Kapellen : Uitgeverij Pelckmans.

 

Depaepe, M. & Simon, F. (1995). Is there any place for the history of ‘education’ in the ‘history of education’ ? A plea for the history of everyday educational reality in – and outside schools. Paedagogica Historica, XXXI, 9 – 16.

 

Depaepe, M. (1997). Demythologizing the Educational Past : An Endless Task in Histroy of Education, Historical Studies in Education/Revue d’histoire de l’éducation, 9 (2), 208 – 223.

 

Depaepe, M., Dams, K., De Vroede, M., Eggermont, B ., Lauwers, H., Simon, F., Vandenberghe, R. , Verhoeven, J. (1999). Studia Paedagogica - Orde in vooruitgang : alledaags handelen in de Belgische lagere school (1880-1970). Leuven : Universitaire Press.

 

Depaepe, M. (2004). De pedagogisering achterna. Aanzet tot een genealogie van de pedagogische mentaliteit in de voorbije 250 jaar. Leuven - Voorburg: Acco.

 

Depaepe, M., Simon, F. & Van Gorp, A. (red.) (2005). Paradoxen van pedagogisering. Een handboek in pedagogische historiografie. Leuven: Acco.

 

Depaepe, M., Herman, F., Surmont, M., Van Gorp, A. & Simon, F. (2007). Over pedagogisering gesproken… vanuit het perspectief van de history of education. Onuitgegeven tekst van het collectief onderzoeksproject tussen de universiteiten van Leuven (Marc Depaepe, Angelo Van Gorp, Melanie Surmont en Frederik Herman) en van Gent (Frank Simon).

 

De Wever, B., Rzoska, B., Crul, C., François, P. (2005). Van horen zeggen : mondelinge geschiedenis in de praktijk. (DVD box) Schaarbeek : Vlaams Centrum voor Volkscultuur vzw.

 

De Winter, M. (1986). Het voorspelbare kind. Lisse : Swets & Zeitlinger.

 

Dom, L. (2006). Ouders & Scholen. Gent : Academia Press.

 

Egan, K. (2001). Why education is so difficult and contentious. Teachers College Record, 103, 923 – 940.

 

Fisher, R. & Dybicz, P. (1999). The Place of Historical Research in Social Work. Journal of Sociology and Social Welfare, September, 1999, Volume XXVI, Number 3, 105 – 124.

 

Gaus, H., De Graeve, B., Simon, F., Aelterman, A. (1983). Alledaagsheid en mondelinge geschiedenis : studie en toepassing in het secundair onderwijs. Gent : Interfacultair centrum voor lerarenopleiding Rijksuniversiteit Gent.

 

Ghysens, L. & Van Braak, J. (2008). Ouders over hun relatie met het onderwijs en de school van hun kind. Onuitgegeven feedbackrapport onderzoek UGent.

 

Ghysens, L. & Van Braak, J. (2008). Over de relatie tussen ouders en school. Leraren aan het word. Onuitgegeven feedbackrapport onderzoek UGent.

 

Godot, E.A. (2003). Hoezo pedagogisch? Amsterdam: Uitgeverij SWP.

 

Grossman, D. (2002). De Stem van Tamar. Roman. Amsterdam : Uitgeverij Cossee.

 

Grosvenor, I., Lawn, M. & Rousmaniere, K. (1999). Schools & Images. The Social History of the Classroom. New York : Peter Lang Publishing.

 

‘t Hart, H., van Dijk, J., de Goede, M., Jansen, W. & Teunissen, J. (1996). Onderzoeksmethoden. Meppel : Uitgeverij Boom 

 

Henkens, B. & Verheyen, A. (2001, september). Leidraad voor verhandelingen bij historische pedagogiek. Geraadpleegd op 22 januari 2008 op het World Wide Web: http://www.psy.kuleuven.ac.be/adhp/leidraad.htm.

 

Henkens, B. & Catteeuw, K. (2003). Gids voor het historisch-pedagogisch onderzoek. Geraadpleegd op 27 maart 2008 op het World Wide Web :

http://www.ppw.kuleuven.be/histped/gids%20verhandeling.doc.

 

Hollevoet, F. (1991). Van griffel tot kroontjespen. Het schoolverleden van Markegem. De roede van Tielt, jaargang 22, 1, blz. 2-104.

 

Horvath, M. (1996). Intergenerationeel onderzoek naar de wederzijdse relatie tussen ouders en adolescenten: gegevens uit een follow-up onderzoek over vijftien jaar (1979-1994). Gent : Onuitgegeven licentiaatverhandeling ingediend tot het behalen van de graad licentiaat in de psychologie.

 

Houellebecq, M. (2004). Elementaire deeltjes. Roman. Amsterdam: De Arbeiderspers.

 

Lauwers, H. (2008). Fenomenologisch onderzoek van de pedagogische wetenschappen. Mechelen: Onderzoekscentrum Kind en Samenleving.

 

Levering, B., Ramaekers, S. & Smeyers, P. (2004). “Als ze maar gelukkig zijn”. De integriteit van ouders in het geding, Pedagogisch Tijdschrift, Vol. 29, pp. 39-53.

 

Luyten, J. (1995). Het sociaal-constructivisme. In J. Luyten & B. Hoefnagel (red.), Het oog van de wetenschapsfilosoof. Visies op wetenschap en technologie. Meppel : Uitgeverij Boom.

 

Maes, N. (1989). Heule : Kroniek der jaren Tachtig (1983). In Heule Spiegel, nr. 10. Heule

 

Maes, N. (2004). Heule : Kroniek 1994. In Heule Spiegel, nr. 40. Heule

 

McNeal, R. (2001). Differential effects of parental involvement on cognitive and behavioral outcomes by socioeconomic status. Journal of Socio-Economics, 30 (2001), pp. 171 – 179.

 

Moeyaert, B. (1995). Blote handen. Roman. Antwerpen : Uitgeverij Querido.

 

Moeyaert, B. (2000). Broere. Roman. Antwerpen : Uitgeverij Querido.

 

Provoost, A. (1995). Mijn tante is een grindewal. Roman. Antwerpen : Uitgeverij Houtekiet / Fontein.

 

Reynebeau, M. (1999). De eeuw van België. Tielt : Uitgeverij Lannoo.

 

Roelstraete, J. (2006). Je stamboom, je familiegeschiedenis. Stap voor stap. Leuven : Davidsfonds.

 

Sartre, J-P. (1985). De walging. Amsterdam : Zwarte Beertjes.

 

Schuyten, G. (2004). Kwantitatieve en kwalitatieve methoden en technieken. Niet-gepubliceerde cursus, UGent.

 

Sebald, W.G. (2008). Duizelingen. Roman. Amsterdam : Uitgeverij De Bezige Bij

 

Silver, H. (1992). Knowing and not knowing in the history of education. History of éducation, 1, 97 – 108.

 

Stichting VULGO (1990). Hoe krijg ik mijn bronnen aan de praat ? Ideeën voor een geschiedschrijving van onderaf. Utrecht : Stichting VULGO

 

Surmont, M. (2005). Thuis en school waren immers anders dan de weg erheen… De beleving van de weg van en naar school in de jaren 1950 in Bellegem. Gent : Onuitgegeven licentiaatverhandeling ingediend tot het behalen van de graad van licentiaat in de pedagogische wetenschappen, optie onderwijskunde.

 

Ten Have, P. (n.d.). Inleidende teksten met suggesties en overwegingen over kwalitatieve onderzoeksmethoden. Geraadpleegd op 25 januari 2008 op het World Wide Web : http://www2.fmg.uva.nl/emca/EGF.htm en http://www2.fmg.uva.nl/KwalMeth.htm.

 

Thompson, P. (1998). The voice of the past. Oral history. New York : Oxford University Press.

 

Tolleneer, J. (red.) (1986). Over mondelinge geschiedenis gesproken. Handelingen van de studiedag mondelinge geschiedenis en documentaire informatie. Antwerpen : Vlaamse Vereniging voor Bibliotheek-, Archief- en Documentatiewezen.

 

Van Crombrugge, H. (1999). Verwantschap en verschil : Over de plaats van het gezin en de betekenis van het ouderschap in de moderne pedagogiek. Leuven – Apeldoorn : Garant.

 

Van Daele, H. (2001). De bende van Stalen Land. Roman. Tielt : Uitgeverij Lannoo.

 

Van de Winkel, R. (2004). Van horen zeggen : eindrapport. Geraadpleegd op 26 januari 2008 op het World Wide Web : http://oralhistory.be/mondelingegeschiedenis/pdf/eindrapport%20Van%20Ho…

 

Van Gils, J. (1997). De tijdsbesteding, de tijdsbeleving en de opvoeding op woensdag. Proefschrift aangeboden tot het verkrijgen van de graad van doctor in de Pedagogische Wetenschappen. Afdeling Sociale pedagogiek: KUL.

 

Van Gompel, D. (2006). Tien op tien en een kus van de juffrouw. De lagere school in Vlaanderen, vroeger en nu. Antwerpen : Standaard Uitgeverij.

 

Broekaert, E. & Van Hove, G. (red.) (2000). Handboek bijzondere orthopedagogiek. Leuven : Garant

 

Van Isacker, K. (1983). Mijn land in de kering 1830-1980. 2 : De enge ruimte 1914 – 1980. Antwerpen: De Nederlandsche Boekhandel.

 

Verhoeven, J. (2004). Invloeden van het streven naar schoolvrede op structuren voor medezeggenschap in Nederland en Vlaanderen : Contouren van een vergelijkende studie (pp. 183-197). In D’Hoker, M., Depaepe, M. (red.), Op eigen vleugels : Liber amicorum Professor Dr. An Hermans. Antwerpen/Apeldoorn : Garant.

 

Vermeersch, E. (2004). Historisch overzicht van de wijsbegeerte. Hoofdstuk 1: Kennis, Wetenschap en Wijsbegeerte. Verkregen op 23 maart, 2007, van www.etiennevermeersch.be

 

Vermeulen, V. (2001). Mijn kind groeide op in een andere cultuur : een oral-history onderzoek bij de eerste generatie Turkse gastarbeiders in Gent over de beleving van de opvoeding van hun kinderen. Onuitgegeven licentiaatverhandeling  ingediend tot het behalen van de graad van licentiaat in de pedagogische wetenschappen, optie pedagogiek.

 

Veronesi, S. (2007). Kalme Chaos. Roman. Amsterdam : Uitgeverij Prometheus.

 

Verschelden, G. (2002). Opvattingen over “welzijn” en “begeleiding”: een sociaal-(ped)agogische analyse als exemplarisch thema in het jeugdland. Gent: Academia Press.

 

Vlaamse Toeristenbond (1968). Heule : het dorp van Tineke en Stijn Streuvels. Antwerpen : Vlaamse Toeristenbond.

 

Vyverman, V. & Vettenburg, N. (2009). Parent participation at school. A research study on the perspectives of children. Childhood – A global journal of child research, Vol 16, pp. 105-123.

 

Zizek, S. (1998). Pleidooi voor intolerantie. Amsterdam : Uitgeverij Boom.

Universiteit of Hogeschool
Pedagogische wetenschappen
Publicatiejaar
2009
Share this on: