Beeldvorming van senioren in de Vlaamse pers. Een kwantitatieve en

Tom Impens
Persbericht

Beeldvorming van senioren in de Vlaamse pers. Een kwantitatieve en

Oud nieuws is geen nieuws

 

Senioren ondervertegenwoordigd in de Vlaamse pers.

 

Hoe out is oud? Tom Impens, student journalistiek aan de universiteit van Gent vroeg het zich af en kwam in zijn masterproef tot een frappante vaststelling: ‘senioren komen in de nieuwsmedia hélémaal niet aan bod. In amper één op de 40 krantenartikels spelen 65-plussers een rol. En dan worden vaak alle clichés uit de kast gehaald. Zo zijn ouderen dement, wonen ze allemaal in een home en komen ze zelden buiten.’

 

Het aantal senioren is de voorbije jaren spectaculair gegroeid. De vergrijzing, waarbij naar verhouding steeds meer 65-plussers deel uitmaken van de totale bevolking, swingt overal de pan uit. Hier in Vlaanderen zijn nu al meer dan een miljoen 65-plussers. Jaarlijks komen daar 20.000 senioren bij. Maar wat valt op: ondanks die toename besteden televisiejournaals nauwelijks aandacht aan hen en ook in de krant lezen we nauwelijks iets over ouderen. Dat blijkt uit een onderzoek van Tom Impens, student journalistiek aan de Gentse universiteit. Hij bestudeerde 240 edities van de vier grootste Vlaamse kranten, De Standaard, Het Nieuwsblad, De Morgen en Het Laatste Nieuws tussen 2000 en 2008. Uit die berg aan duizenden artikels komt één erg duidelijke conclusie naar voren: de media schenken nauwelijks aandacht aan ouderen. In amper één op de 40 krantenartikels spelen 65-plussers een rol. ‘En de overgrote meerderheid van de nieuwsberichten waarin senioren wel aan bod komen, zijn van omvang heel klein’, zegt Tom Impens. ‘Je zou er van schrikken hoeveel er op gebied van seniorenwerking eigenlijk allemaal gebeurt, alleen lezen we daar veel te weinig over.’ Volgens hem ligt de verklaring voor de hand. ‘Kranten worden in de eerste plaats gemaakt door dertigers en veertigers. Mensen die vijftig worden en zeker zestig, worden aan de deur gezet: hun opinies en interesses kom je niet tegen in de krant. Wat we in de media lezen of zien, is niet alleen dóór maar ook in de eerste plaats vóór dertigers en veertigers gemaakt. Maar de helft van de bevolking is straks wel ouder dan vijftig. De media moet hen dan toch tegemoetkomen.’

 

Voor vrouwelijke 65-plussers is de situatie dramatisch: vergeleken met de mannelijke senioren halen zij tot de helft minder de krant. Mannen worden ook meer voorgesteld op foto’s en krijgen vaker het woord. Bij de hoogbejaarden, hetzelfde beeld: nieuwsberichten over 80-plussers, een van de sterkst groeiende Vlaamse bevolkingsgroepen, zijn al jaren dun bezaaid. 

 

Maar dat is niet alles: het beeld dat de nieuwsmedia ophangen van senioren is erg eenzijdig. ‘Het is opvallend hoe vaak ouderen, als ze dan toch in de krant komen, als slachtoffer worden voorgesteld’ zegt Tom Impens. ‘Zowel in de kwaliteitspers als in de meer populaire kranten is die trend overduidelijk. Maar waar blijven de nieuwsberichten die laten zien dat ouderen nog heel wat in hun mars hebben? Jongeren en dertigjarigen hebben vaak een vertekend beeld van wat senioren nu hele dagen uitspoken. Zo zijn ouderen dement, wonen ze allemaal in een home en komen ze zelden buiten. En dat foute beeld halen jongeren in de eerste plaats uit wat de media hen voorschotelen want persoonlijk contact met senioren hebben ze amper. Daarom is het zo belangrijk dat de nieuwsmedia stereotypes over ouderen achterwege laten. Een oud zeer want de media krijgen al decennialang het verwijt bepaalde stereotyperingen te bevestigen en te verspreiden.’ 

 

Dat senioren zich eenzaam voelen en seksueel op non-actief staan, twee van de hardnekkigste stereotypes, wordt opvallend genoeg wél nadrukkelijk ontkracht in de berichtgeving. Wie de krant leest, komt te weten dat ouderen nog vaak het bed laten kraken en dat senioren zich goed in hun vel voelen. ‘Maar die berichten zijn in een absolute minderheid’ besluit Tom Impens. ‘Journalisten moeten vaker de actieve, gelukkige senior laten tonen. Zo kan iedereen zien dat ouder worden ook mooi kan zijn.’

 

 

Bibliografie

 

Bibliografie

Allan, S. (2004).

 

News Culture. Berkshire: Open University PressJournal of Communication, 24, pp.86-87The, 32 (3), pp. 305-311.Ageing & popular culture. Cambridge: Cambridge University Press.The Gerontologist, 22 (1) pp. 93-88.Media and Society. Critical Perspectives. Berkshire: Open UniversityThe Cambridge handbook of age and. Cambridge, New York: Cambridge University Press. pp. 338-345Ageïsm. Stereotyping and prejudice. Cambridge: Mitt Press. pp. 1-26Senioren en media: oud is out? Gent:Beeldvorming van senioren in de media. Case study en de. Gent: RUG. VakgroepGekleurd nieuws? De voorstelling van etnische minderheden in. Gent: RUG.Beeldvorming over ouderen door ouderen. Hoe kijken ouderen naarNiet-gepubliceerde scriptie, Vrije Universiteit Brussel, Vakgroep SocialeDeciding what’s news: a study of CBS evening news, NBC nightly news,New York: Pantheon Books.Representation: cultural. London, Thousand Oaks, New Delhi:De tabloidisering van kranten: mythe of feit? De ontwikkeling van eenOnuitgegevenUnderstandingLondon: British Film Institute. pp.3-25Nieuws. Leuven/Voorburg: Acco. pp. 7-23Inleiding. SPSS 14.0 voor Windows en Data Entry. Den Haag: Sdu.News narratives and news framing. Constructing PoliticalOxford: Rowman & Littlefield PublishersAgeïsm.. Cambridge: Mitt Press. pp. 129-161Content Analysis. An Introduction to Its Methodology. BeverlyHet Methusalem mysterie. Vergrijzing: zegen of bedreiging? Amsterdam:Images that injure: pictorial stereotypes in the media.

Westport (Conn.): Praeger

Maguire, J.; Poulton, E. & Possamai, C. (1999). Weltkrieg III? Media coverage of England

versus Germany in Euro 96.

McNair, B. (2003).

Meijer, I. (2006).

Mullan, B. (1997).

Paulussen, S. (2008).

Gent: RUG. Vakgroep communicatiewetenschappen

Pickering, M. (2001).

Hampshire: Palgrave.

Nelson, T. (2002). Ageism: stereotyping and prejudice against older persons.Cambridge: MIT

press.

Nelson, T. (2005). Ageism: Prejudice against our feared future self.

Issues, 61

Raeymaeckers, K. (2008). Cursus Gedrukte Media II. Gent: RUG. Vakgroep

communicatiewetenschappen

56

Savarese, R. (2000). ‘Infosuasion' in European Newspapers A Case Study on the War in

Kosovo.

Schoenmaekers D. & Breda J. (2004).

waarde geschat? Het sociaal-wetenschappelijk onderzoek naar ouderen in Vlaanderen tussen

1990 en 2003.

Gelijkekansenbeleid

Servaes, J. & Schakenbos, E. (1989). De rol van de media bij beeldvorming over etnische

minderheden. In

en Migratie. pp.7-29

Smeets, R. (1993).

Davidsfonds.

Smelik, A., Buikema, R. & Meijer, M. (1999).

praktijk van beeldvormingsprocessen.

Tuchman, G. (1978).

Press

Turksma, L. (1982).

Utrecht/Antwerpen: Het Spectrum.

Turrekens, E. (2008).

advertenties in Vlaamse magazines

communicatiewetenschappen

Ursic, A.C., Ursic, M.L. & Ursic V.L. (1987). A longitudinal study of the use of elderly in

magazine advertising.

Vandenbrande, K. & Bauwens, J. (2004). De nieuwsconsument, voor de buis en achter de

krant: hoe het Vlaamse publiek televisie en krant als nieuwsmedia ziet. In Carpentier, N.,

Pauwels, C. & Van Oost, O. (Red.),

communicatiewetenschappelijke verkenning van het publiek.

Van Rensbergen, N. (2005, oktober).

ze en naar wat kijken ze?

Ontvangst van het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Brussel.

Van Steenberge, A. (2000).

kwalitatief publieksonderzoek in Vlaanderen

Gent, Vakgroep communicatiewetenschappen.

Vasil, L., & Wass, H. (1993). Portrayal of the elderly in the media: A literature review and

implications for educational gerontologists.

57

Verstraeten, H. (2007).

communicatiewetenschappen

Walgrave, S. & De Swert, K. (2004). The Making of the (Issues of the) Vlaams Blok.

Journal of sport and social issues, 23 (4), pp.439-454News and Journalism in the UK. London, New York: Routledge.De toekomst van het nieuws. Amsterdam: Otto Cramwinckel UitgeverConsuming television. Oxford: BlackwellReader Actuele aspecten van de journalistiek. Niet-uitgegeven cursus.Stereotyping. The Politics of Representation. Houndmills, Basingstoke,Journal of Social(2), pp.207-221European Journal of Communication, 15 (3), pp. 363-381Senioren onder de loep: in hun hemd gezet of naarAntwerpen: Onderzoeksgroep Welzijn en de Verzorgingsstaat / SteunpuntCultuur en Migratie 2: Migranten in de media. Brussel: CultuurDe nieuwe senioren. Vijfenvijftigplussers van nu en straks. Leuven:Effectief beeldvormen: theorie, analyse enAssen: Van Gorcum.Making news : a study in the construction of reality. New York: FreeSenioren in de samenleving. Sociale problematiek van bejaarden.Beeldvorming van senioren in de reclame. Inhoudsanalyse van de. Onuitgegeven masterproef, Gent: RUG. VakgroepJournal of Advertising, 16 (1), pp.47-54.Het on(be)grijpbare publiek. EenBrussel: Vubpress. pp.125-144Mediagebruik bij senioren: wat lezen ze, hoe horenPaper gepresenteerd voor de dienst Communicatie enBeeldvorming van senioren in de media: inhoudsanalyse en. Niet-gepubliceerde scriptie, UniversiteitEducational Gerontology, 19, pp. 71 -85.Mediasociologie I. Niet-gepubliceerde cursus. Gent: RUG. Vakgroep

Political Communication

Wass, H.(1985). The elderly in the Sunday newspapers: 1963 and 1983.

Gerontology

Wester, F. & van Selm, M. (2006). Inhoudsanalyse als systematisch-kwantificerende

werkwijze. In Wester, F. Renckstorf, K. & Scheepers, P. (Red.),

communicatiewetenschap

Internetbronnen:

Beeldvorming. Seniorenbarometer (2008). Geraadpleegd op 1 mei 2009.

http://www.seniorenbarometer.nl/index.php/beeldvorming

CIM bereikstudies (2007).

www.cim.be/audi/nl/d/dw.html

FOD Economie – Algemene Directie Statistiek en Economische Informatie (2007).

, 21 (4), pp.479-500Educational, 11, pp. 29-39Onderzoekstypen(pp. 121-149). Alphen aan den Rijn: KluwerCIM fiches. Geraadpleegd op 1 mei 2009.

Dossier senioren

http://www.statbel.fgov.be/press/pr109_fullreport_nl.pdf

Het Laatste Nieuws, (13 april 2008).

2009.

http://www.hln.be/hln/nl/33/Fit-Gezond/article/detail/239270/2008/04/13….

dhtml

Tieleman, D. (30 januari 2008).

2009.

www.stubru.be/taxonomy/term/4066

. Geraadpleegd op 10 februari 2009 opMaak kennis met medioren. Geraadpleegd op 1 meiTV voor 50-plussers, Studio Brussel,Geraadpleegd op 1 mei

 

Aronoff, C. (1974). Old age in prime-time.

Bell, J. (1992). In search of a discourse on aging: the elderly on television.

Gerontologist

Blaikie, A. (1999).

Bucholz, M. & Bynum J. (1982). Newspaper presentation of America’s aged: A content

analysis of image and role.

Burton, G. (2005).

Press.

Bytheway, B. (2005). Ageism. In Johnson, M. (Red.),

ageing

Cuddy, A. & Fiske, S. (2004). Dodderin but Dear: process, content and function in

stereotyping of older persons. In Nelson, T. (Red.),

against older people

De Clercq, M.; Saeys, F & Vanzieleghem, I. (2000).

RUG. Vakgroep communicatiewetenschappen

De Vleesschouwer, L. (2007).

analyse van de advertenties van ‘plus magazine’

communicatiewetenschappen

Devroe, I. (2007).

Vlaanderen. Context, methodologische aspecten en onderzoeksresultaten

Vakgroep communicatiewetenschappen

Fret, B. (2007).

zichzelf?

Agogiek.

Gans, H.J. (1979).

Newsweek and Time.

Hall, S. (1997). The spectacle of the ‘other’. In: Hall, S. (Red.),

representations and signifying practices

Sage. pp. 223-290

Hauttekeete, L. (2005).

meetinstrument en een onderzoek naar de tabloidisering van Vlaamse kranten.

Doctoraatsproefschrift. Gent: Vakgroep Communicatiewetenschappen.

55

Helsby, W. (2005). Representation and theories. In Helsby, W. (Red.),

Representation.

Hooghe, M., De Swert, K. & Walgrave, S. (2005). Het leven zoals het is? Televisienieuws en

onze kijk op de werkelijkheid. In Hooghe, M., De Swert, K. & Walgrave, S. (Red.),

op televisie. Televisiejournaals als venster op de wereld

Huizingh, E. (2006).

Johnson-Cartee, K.S. (2005).

Reality.

Kite, M. & Wagner, L. (2004) Attitudes toward older adults. In Nelson, T. (Red.),

Stereotyping and prejudice against older people

Krippendorff, K. (1980).

Hills,London: Sage.

Knook, D. (2008).

Prometheus.

Lester, P. & Ross, S. (2003).

Universiteit of Hogeschool
Communicatiewetenschappen (afstudeerrichting journalistiek)
Publicatiejaar
2009
Share this on: