Zelfmoord van weduwen in het late keizerrijk: een zoektocht naar verdoken macht

Sofie Van Breuseghem
Persbericht

Zelfmoord van weduwen in het late keizerrijk: een zoektocht naar verdoken macht

Doorheen het taboe

Zelfmoord van weduwen in China

 

China lijkt de trend van de 21ste eeuw te bepalen. Deze vreemde cultuur zal jouw en mijn toekomst zeker beïnvloeden. Het kan dus de moeite lonen om een kleine stap te wagen in een wereld die nooit de onze was, maar wel deels de onze kan worden. Zo verruim je niet alleen je eigen wereldbeeld, het doet je evenzeer nadenken over de vele vooroordelen waar we als ‘postmoderne’ mensen mee zitten. Daarom vertrekt mijn eindwerk vanuit een onderzoek dat al onze vooroordelen over zelfmoord en vrouwen in China bevestigt, waarna het langzaamaan duidelijk wordt dat we onze zwart-wit visie moeten aanpassen.

 

Zelfmoord is van alle tijden, maar in China kent het een specifieke dimensie. China is namelijk het enige land ter wereld waar meer vrouwen dan mannen zelfmoord plegen. Vooral op het Chinese platteland blijft deze tendens hardnekkig bestaan. Dit fenomeen kende zijn opgang in de laatste twee keizerlijke dynastieën in China, met name de Ming dynastie (1368-1644) en de Qing dynastie (1644-1911). Niet alleen is er op dat moment een gevoelige stijging van het aantal vrouwen dat zelfmoord pleegt, bovendien blijkt een grote groep van deze vrouwen uit weduwen te bestaan.

 

Hoewel weduwen sowieso een kwetsbare groep vormen voor zelfmoorden, werden ze volgens verschillende onderzoekers zelfs aangemoedigd om er een eind aan te maken. “Sterven van de honger is minder erg dan je kuisheid verliezen”, zou ooit een vertegenwoordiger van het confucianisme, een belangrijke Chinese levenswijze, gezegd hebben. Vandaag de dag maakt deze uitspraak waarschijnlijk bij velen gevoelens van verontwaardiging, onbegrip of ongeloof los, maar zelfs nu spelen op het Chinese platteland nog steeds de gevolgen van de mentaliteit die in deze ene uitspraak ooit werd samengevat, namelijk dat vrouwen hun rechten en status verloren indien ze hertrouwden na de dood van hun echtgenoot.

 

Dit alles bevestigt onze eerste vermoedens: de vrouwen werden onderdrukt en gedwongen tot zelfmoord. Een deel hiervan is natuurlijk waar. Er heerste inderdaad een sfeer van onderdrukking. Kuisheid, oftewel niet hertrouwen nadat je echtgenoot gestorven is, werd hoog in het vaandel gedragen. Weduwen hadden het vaak zowel emotioneel als financieel erg moeilijk. Toch hoeft dit alles niet noodzakelijk te leiden tot een zekere dood door zelfmoord. We mogen niet vergeten dat, hoewel de omgeving zeker belangrijk is, de uiteindelijke beslissing tot zelfdoding steeds bij de persoon zelf ligt.

 

Daarom wou ik in mijn onderzoek een nieuwe focus aanbrengen. Ik ging op zoek naar de mate waarin deze vrouwen zelf hun lot konden bepalen. Vandaag plaatsen we maar al te graag de woorden onderdrukking en emancipatie lijnrecht tegenover elkaar. Daardoor vergeten we dat mensen, zelfs indien ze onderdrukt worden, zich niet altijd zomaar aan hun lot overgeven. Ook met sommige van deze weduwen was dit het geval. Zij zochten manieren om binnen een strikt ideologisch kader hun keuze om te blijven leven te verantwoorden.

 

Dit deden ze grotendeels binnen het gebied waar zij het stevigst stonden: familie. Ze kozen ervoor om geen zelfmoord te plegen, en in plaats daarvan verzorgden ze hun schoonouders of voedden ze hun zoon of dochter op. Soms adopteerden ze zelfs een familielid om een erfgenaam te verzekeren. In extreme gevallen konden ze een concubine in huis halen voor hun schoonvader. Indien de concubine een kind kreeg, had de weduwe het recht om daarvoor te zorgen. Hoewel we deze keuzes niet meteen onder de huidige noemer van vrijheid zouden plaatsen, kunnen we zien dat ze wel degelijk een keuze hadden.

 

Eén vrouw, Lin Yigu, heeft zelfs 30 jaar gedaan alsof ze gek was, om te voorkomen dat haar schoonouders haar zouden doen hertrouwen. Hoewel we dit gedrag zelden zullen erkennen als een soort van vrijheid, kan je jezelf afvragen in hoeverre we nu zoveel vrijer zijn dan de weduwen uit het toenmalige China. De normen zijn veranderd, en de illusie van vrijheid is groter dan ooit. Maar de essentie van de vraag blijft dezelfde: hoeveel macht heb jij om je eigen vrijheid te bepalen, binnen al de eisen die in onze huidige maatschappij gesteld worden?

 

Bibliografie

Bibliografie

·        Bronmateriaal

FFa:    Lin Lian 林 , (Wanli) Fuzhou Fuzhi(万历)福州府志, juan 32, pp.296-304 (1-18), 1596, uit: Riben cang Zhongguo hanjian difangzhi congkan 日本藏中国罕见地方志丛刊 [De verzamelde Japanse reeks van zeldzame Chinese lokale geschiedenissen], Beijing: Shumu wenxian chubanshe, 1991.

NX:      Liu You 刘佑, Nan’an Xianzhi 南安县志, juan 16, pp.859-890 (de oorspronkelijke Chinese pagina’s zijn in deze versie moeilijk leesbaar), 1672, uit: Nan’an Xianzhi 南安县志 [De districtsgeschiedenis van Nan’an], vol. 2, Taibei: Taibeishi Nan’an tongxianghui yinxing, 1973.

YX:      Zheng Gonxun 郑功勋 & Song Zuchi 宋祖墀, Yongchun Xianzhi [Kangxi] shi juan 永春县志 [康熙] 十卷, juan 9, pp.697-715 (de oorspronkelijke Chinese pagina’s zijn in deze versie moeilijk leesbaar), 1684, uit: Qingdai guben fangzhi xuan 清代孤本方志选 [Een selectie van lokale geschiedenissen uit de Qing waarvan slechts één exemplaar bestaat], Beijing: Xianzhuang shuju, 2001.

JT:       Yin Jishan 尹继善 & Zhao Guolin 赵国麟, Jiangnan Tongzhi 江南通志, juan 182, pp.(1-56), 1736, uit: Jiangnan Tongzhi 江南通志 [Lokale geschiedenis van Jiangnan], vol. 18, Yangzhou: Jiangsu guangling guji keyinshe, 1987.

FF:      Xu Jingxi 徐景熹, Fuzhou Fuzhi 福州府志, juan 65-69, pp.417-435; 455-468; 488-492; 500-519; 534-540; 545-551; 558-564 (de oorspronkelijke Chinese pagina’s zijn niet weergegeven), 1754, uit: Fuzhou Fuzhi 福州府志 [Provinciale geschiedenis van Fuzhou], vol. 2, Fuzhou: Fuzhoushi difangzhi bianzuan weiyuanhui zhengli, 2001.

TX:      Wang Zhi 王植, Zhang Jincheng 张金城 & Wang Heng 王恒, Qianlong Tancheng Xianzhi 乾隆郯城县志, juan 10, pp.90-102 (1-25), 1763.

XTX:    Wu Jie 吴堦 & Lu Jilu 陆继辂, Jiaqing Xuxiu Tancheng Xianzhi 嘉庆续修郯城县志, juan 8, pp.192-224 (1-65), 1810.

CX:      Shu Huamin 舒化民 & Xu Decheng 徐德成, Daoguang Changqing Xianzhi 道光长清县志, juan 14, pp.471-483 (1-25), 1835.

De drie laatste bronnen komen uit: Zhongguo difangzhi jicheng: Shandongfu xianzhi ji 中国地方志集成:山东府县志辑 [Grote verzameling van Chinese lokale geschiedenissen: Compilatie van de districtsgeschiedenissen uit de prefectuur Shandong], vol. 59, Nanjing: Fenghuang chubanshe, 2004.

·        Webpagina’s

Wikipedia, “Seppuku”.

http://nl.wikipedia.org/wiki/Seppuku
(geraadpleegd op 27 febuari 2008)

WHO, “Suicide Rates (per 100 000) by Country, Year and Gender”, 1999.

http://www.who.int/mental_health/prevention/suicide/suiciderates/en/
(geraadpleegd op 2 maart 2008)

WHO, “World Report on Violence and Health”, Etienne G. Krug, Linda L. Dahlberg, James A. Mercy, Anthony B. Zwi & Rafael Lozano, (red.), Geneva, 2002.
http://www.who.int/violence_injury_prevention/violence/world_report/en/…
(geraadpleegd op 2 maart 2008)

·        Literatuurlijst

Becker, Carl B., “Buddhist Views of Suicide and Euthanasia”, Philosophy East and West 40:4 (1990), pp.543-556.

Bernhardt, Kathryn, “A Ming-Qing Transition in Chinese Women’s History: The Perspective from Law”, in Remapping China: Fissures in Historical Terrain, Gail Hershatter, Emily Honig, Jonathan N. Lipman & Randall Stross, (red.), Stanford: Stanford Univ. Press, 1996.

Bernhardt, Kathryn, Women and Property in China: 960-1949, Stanford: Stanford Univ. Press, 1999.

Birge, Bettine, Women, Property and Confucian Reaction in Sung and Yüan China (960-1368), Cambridge: Cambridge Univ. Press, 2002.

Brownell, Susan & Jeffrey N. Wasserstrom, (red.), Chinese Femininities/Chinese Masculinities: A Reader, Berkeley: Univ. of California Press, 2002.

Carlitz, Katherine, “The Social Uses of Female Virtue in Late Ming Editions of Lienü Zhuan” Late Imperial China 12:2 (1991), pp.117-148.

Carlitz, Katherine, “Shrines, Governing-Class Identity, and the Cult of Widow Fidelity in Mid-Ming Jiangnan”, The Journal of Asian Studies 56:3 (1997), pp.612-640.

Carlitz, Katherine, “The Daughter, the Singing-Girl, and the Seduction of Suicide”, Nan Nü: Men, Women and Gender in China 3:1 (2001), pp.22-46.

Chen Shengyong 陈剩勇, “Lixue “zhenjieguan”, guafu zaihun yu minjian shehui” 理学 “贞节观”、寡妇再婚与民间社会 [Het confucianistische kuisheidsideaal, het hertrouwen van weduwen en de alledaagse maatschappij], Shi lin 史林 (2001:2), pp.22-43.

Crane, Hillary, “Resisting Marriage and Renouncing Womanhood: The Choice of Taiwanese Buddhist Nuns”, Critical Asian Studies 36:2 (2004), pp.265-284.

Du Fangqin 杜芳琴, “Ming Qing zhenjie de tedian jiqi yuanyin” 明清贞节的特点及其原因 [Kenmerken en oorzaken van kuisheid in Ming en Qing], Shanxi shida xuebao 山西师大学报 24:4 (1997), pp.41-46.

Elliott, Mark C., “Manchu Widows and Ethnicity in Qing China”, Comparative Studies in Society and History 41:1 (1999), pp.33-71.

Elvin, Mark, “Female Virtue and the State in China”, Past and Present (1984:104), pp.111-152.

Fong, Grace S., “Signifying Bodies: The Cultural Significance of Suicide Writings by Women in Ming-Qing China”, Nan Nü: Men, Women and Gender in China 3:1 (2001), pp.105-142.

Gilbert, Sandra M., “Widow”, Critical Inquiry 27:4 (2001), pp.559-579.

Guo Songyi郭松义, “Qingdai funü de shoujie he zaihun” 清代妇女的守节和再嫁 [Hertrouwen en kuis blijven van vrouwen tijdens de Qing periode], Zhejiang shehui kexue 浙江社会科学 (2001:1), pp.124-132.

Harvey, Peter, “A Response to Damien Keown's “Suicide, Assisted Suicide and Euthanasia: A Buddhist Perspective””, Journal of Law and Religion 13:2 (1998-1999), pp.407-412.

Holmgren, Jennifer, “The Economic Foundations of Virtue: Widow-Remarriage in Early and Modern China”, The Australian Journal of Chinese Affairs (1985:13), pp.1-27.

Huntington, Rania, “Ghosts Seeking Substitutes: Female Suicide and Repetition”, Late Imperial China 26:1 (2005), pp.1-40.

Ji, Jianlin, Arthur Kleinman & Anne E. Becker, “Suicide in Contemporary China: A Review of China’s Distinctive Suicide Demographics in their Sociocultural Context”, Harvard Review of Psychiatry 9:1 (2001), pp.1-12.

Ko, Dorothy, Teachers of the Inner Chambers: Women and Culture in Seventeenth-Century China, Stanford: Stanford Univ. Press, 1994.

Lee, Sing & Arthur Kleinman, “Suicide as Resistance in Chinese Society”, in Chinese Society: Change, Conflict, and Resistance, Elizabeth J. Perry & Mark Selden, (red.), London: RoutledgeCurzon, 2000, pp.221-240.

Legge, James, The Sacred Books of China, (The Sacred Books of the East 3), Friedrich M. Müller, (red.), Delhi: Motilal Banarsidass, 1978.

Leung, Angela K.C., “To Chasten Society: The Development of Widow Homes in the Qing, 1773-1911”, Late Imperial China 14:2 (1993), pp.1-32.

Li Ling李凌, “Gudai Zhongguo funü shoujie, xunjie guannian de yanbian” 古代中国妇女守节、殉节观念的演变 [De evolutie van de ideeën over vrouwen in het oude China die kuis bleven of stierven om de eigen kuisheid te beschermen], Xungen 寻根 (2006:2), pp.30-34.

Liu, Fei-Wen, “The Confrontation between Fidelity and Fertility: Nushu, Nuge, and Peasant Women's Conceptions of Widowhood in Jiangyong County, Hunan Province, China”, The Journal of Asian Studies 60:4 (2001), pp.1051-1084.

Liu Zhenggang 刘正刚 & Tang Weihua 唐伟华, “Ming Qing Lu Zhe Yue nüxing zisha tantao” 明清鲁浙粤女性自杀探讨 [Onderzoek naar de zelfmoord van vrouwen tijdens Ming en Qing in Shandong, Zhejiang, Guangdong en Guangxi], Zhong-Gong Ningbo shi-wei dangxiao xuebao 中共宁波市委党校学报 23:5 (2001), pp.75-79.

Mann, Susan, “Widows in the Kinship, Class, and Community Structures of Qing Dynasty China”, Journal of Asian Studies 46:1 (1987), pp.37-56.

Mann, Susan, “Reviewed Work: Male Anxiety and Female Chastity: A Comparative Study of Chinese Ethical Values in Ming-Ch'ing Times by T’ien Ju-k’ang”, Harvard Journal of Asiatic Studies 52:1 (1992), pp.362-369.

Mann, Susan, Precious Records: Women in China’s Long Eighteenth Century, Stanford: Stanford Univ. Press, 1997.

McCreery, John L., “Women's Property Rights and Dowry in China and South Asia”, Ethnology 15:2 (1976), pp.163-174.

McLaren, Anne E., The Chinese Femme Fatale: Stories from the Ming Period, (University of Sydney East Asian Series 8), Broadway: Wild Peony, 1994.

Mou, Sherry J., Gentlemen’s Prescriptions for Women’s Lives: A Thousand Years of Biographies of Chinese Women, New York/Londen: M.E. Sharpe, 2004.

Ng, Vivien W., “Ideology and Sexuality: Rape Laws in Qing China”, The Journal of Asian Studies 46:1 (1987), pp.57-70.

Paderni, Paola, “I Thought I Would Have Some Happy Days: Women Eloping in Eighteenth-Century China”, Late Imperial China 16:1 (1995), pp.1-32.

Phillips, David P., “The Influence of Suggestion on Suicide: Substantive and Theoretical Implications of the Werther Effect”, American Sociological Review 39:3 (1974), pp.340-354.

Ropp, Paul S., “The Seeds of Change: Reflections on the Condition of Women in the Early and Mid Ch’ing”, Signs 2:1 (1976), pp.5-23.

Ropp, Paul S., “Passionate Women: Female Suicide in Late Imperial China: Introduction”, Nan Nü: Men, Women and Gender in China 3:1 (2001), pp.3-21.

Sommer, Matthew H., “The Uses of Chastity: Sex, Law, and the Property of Widows in Qing China”, Late Imperial China 17:2 (1996), pp.77-130.

Spence, Jonathan D., The Death of Woman Wang, New York: Viking Press, 1979.

Stein, Dorothy K., “Women to Burn: Suttee as a Normative Institution”, Signs 4:2 (1978), pp.253-268.

Tan, Carol G.S., “‘Hurry no Man’s Cattle’: British Rule and Suicide in China”, The Journal of Legal History 26:3 (2005), pp.279–304.

Tao Daoqiang 陶道强 & Liu Zhenggang 刘正刚, “Ming Qing guafu shenghuo qiantan” 明清寡妇生活浅探 (An Analysis of Widows Life in Ming and Qing Dynasties), Hanshan shifanxueyuan xuebao 韩山师范学院学报 (2001:3), pp.13-18.

Theiss, Janet M., “Managing Martyrdom: Female Suicide and Statecraft in Mid-Qing China”, Nan Nü: Men, Women and Gender in China 3:1 (2001), pp.47-76.

Theiss, Janet M., Disgraceful Matters: The Politics of Chastity in Eighteenth-Century China, Berkeley: Univ. of California Press, 2004a.

Theiss, Janet M., “Female Suicide, Subjectivity and the State in Eighteenth-Century China”, Gender & History 16:3 (2004b), pp.513–537.

T’ien, Ju-k’ang, Male Anxiety and Female Chastity: A Comparative Study of Chinese Ethical Values in Ming-Ch’ing Times, Leiden: E.J. Brill, 1988.

Waltner, Ann, Getting an Heir: Adoption and the Construction of Kinship in Late Imperial China, Honolulu: Univ. of Hawaii Press, 1990.

Wang Yuesheng 王跃生, “Qingdai zhongqi funü zaihun de ge’an fenxi” 清代中期妇女再婚的个案分析 [Analyse van rechtszaken over het hertrouwen van vrouwen tijdens het midden van de Qing], Zhongguo shehui jingji shi yanjiu 中国社会经济史研究 (1999:1), pp.56-71.

Wei Xueyan 位雪燕 & Xu Shiduan 徐适端, “Cong Yuanshi Lienüzhuan xi Yuandai funü de zhenjieguan” 从《元史·列女传》析元代妇女的贞节观 [Analyse van de kuisheidsvisie van vrouwen in de Yuan dynastie aan de hand van de Yuanshi Lienüzhuan], Neimenggu shifandaxue xuebao 内蒙古师范大学学报 36:3 (2007), pp.101-105.

Wolf, Margery & Roxane Witke, (red.), Women in Chinese Society, Stanford: Stanford Univ. Press, 1975.

Zamperini, Paola, “Untamed Hearts: Eros and Suicide in Late Imperial Chinese Fiction”, Nan Nü: Men, Women and Gender in China 3:1 (2001), pp.77-104.

 

Universiteit of Hogeschool
Master in de Taal en Regiostudies: Sinologie - Cultuurhistorische minor
Publicatiejaar
2008
Kernwoorden
Share this on: