actiegroepen voor mensen zonder wettig verblijf. Een verkennend onderzoek naar actiegroepen die strijden tegen uitwijzingen van mensen zonder wettig verblijf in Vlaanderen.

Lieve Elst - Van den Bergh
Persbericht

actiegroepen voor mensen zonder wettig verblijf. Een verkennend onderzoek naar actiegroepen die strijden tegen uitwijzingen van mensen zonder wettig verblijf in Vlaanderen.

De eindverhandeling rond actiegroepen die zich inzetten voor mensen zonder wettig verblijf kwam tot stand op vraag van Vluchtelingenwerk Vlaanderen. Deze organisatie zet zich in voor de belangen van vluchtelingen en asielzoekers. Ze wil een ruim publiek bewust maken van de situatie van vluchtelingen en biedt ondersteuning aan al wie vluchtelingen bijstaat.

 

Vluchtelingenwerk Vlaanderen merkte op dat er regelmatig berichten verschijnen in de pers over actiegroepen die protesteren wanneer mensen zonder wettig verblijf uit ons land worden gewezen. Bij deze berichten had Vluchtelingenwerk Vlaanderen allerlei vragen zoals: wie zijn de mensen die actie voeren? Bestaan er onderlinge contacten tussen de actiegroepen? Hebben de actievoerders kennis over de asielprocedure? Kennen de actiegroepen een lang bestaan? Etc.

 

Om op al deze vragen een antwoord te krijgen, diende Vluchtelingenwerk een aanvraag in bij de Wetenschapswinkel van de Vrije Universiteit Brussel. Het onderzoek werd uitgevoerd door mezelf, in samenwerking met Prof. Dr. Fred Louckx, Vluchtelingenwerk Vlaanderen en de Wetenschapswinkel.

 

De eindverhandeling bestaat uit een uitgebreide literatuurstudie en een empirisch onderzoeksluik. Voor het onderzoek hebben we een schriftelijke vragenlijst voorgelegd aan 35 actiegroepen die we hebben opgespoord op basis van krantenartikelen uit het Laatste Nieuws en het Nieuwsblad.

 

Leidraad doorheen het onderzoek zijn vijf onderzoeksvragen waar we een antwoord op hebben gezocht.

 

Ten eerste zijn we op zoek gegaan naar het profiel van mensen die actie voeren voor mensen zonder wettig verblijf. We stellen vast dat actievoerders voornamelijk uit de middenklasse komen. Vrienden van mensen zonder wettig verblijf en scholen zijn vaak de initiatiefnemers van acties. De mensen die zich inzetten voor mensen zonder wettig verblijf protesteren over het algemeen niet opvallend vaak of zijn niet verbonden aan een specifieke vereniging.

 

Ten tweede bekeken we de doelen van actiegroepen. Uit ons onderzoek blijkt dat de meeste actiegroepen strijden voor een verblijfsvergunning voor één welbepaald gezin of persoon zonder wettig verblijf. Toch merken we op dat actiegroepen ook bredere doelen nastreven zoals het bereiken van meer aandacht voor de situatie van mensen zonder wettig verblijf, het waarborgen van onderwijs en het streven naar een beter asielbeleid. Actiegroepen zoeken de media op om het begrip van de publieke opinie voor mensen zonder wettig verblijf te verhogen.

 

Ten derde brachten we de motivatie van actievoerders in kaart. Mensen identificeren zich met anderen die zich inzetten voor de strijd. Het gevoel van verbondenheid en gedeelde opvattingen zorgen ervoor dat mensen bereid zijn zich in te zetten voor een groep. Groepsgebaseerde woede en ideologie zorgen er eveneens voor dat mensen gemotiveerd zijn om actie te voeren voor anderen. Mensen zijn verontwaardigd over de situatie van mensen zonder wettig verblijf en ze voelen zich verontrust over het huidige asielbeleid.

 

Ten vierde stelde we ons de vraag of er onderlinge contacten bestaan tussen actiegroepen. Uit ons onderzoek blijkt dat actiegroepen weinig onderlinge contacten hebben. Ook hier heeft een verenigingsleven een beperkte invloed.

 

Ten vijfde besluiten we op basis van de resultaten van de vragenlijst dat actiegroepen een losse, informele organisatiestructuur hebben. Actievoerders komen door middel van overleg en op basis van persberichten en eigen ervaringen tot een brede waaier van actievormen. Veel voorkomende acties zijn petities, optochten, contacten met de pers en mobilisatie- of sensibilisatieacties.

 

Het onderzoek biedt een verkennend beeld over actiegroepen die zich inzetten voor mensen zonder wettig verblijf. Vele vragen blijven echter onbeantwoord. Omdat het onderzoek in een korte tijdspanne werd uitgevoerd, drong een afbakening van de vraagstelling en de doelgroep zich op. Een uitgebreide kwantitatieve studie of een case-studie over actiegroepen die zich inzetten voor mensen zonder wettig verblijf zou antwoorden kunnen bieden op vragen die nu nog onbeantwoord blijven.

 

Toch kunnen we Vluchtelingenwerk Vlaanderen adviseren om informatie, vormingen, publicaties en helpdesks aan te bieden op maat van de mensen die zich inzetten voor mensen zonder wettig verblijf. Hierbij moet de organisatie rekening houden met de losse, informele structuur van de actiegroepen. De groepsdynamiek van actiegroepen mag daarbij niet uit het oog worden verloren. Informatiecampagnes specifiek gericht naar scholen en samenwerkingsverbanden met scholen kunnen eveneens een grote meerwaarde bieden voor de organisatie.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Bibliografie

Baarda, D.B., & de Goede, M.P.M. (2001). Basisboek methoden en technieken. Handleiding voor het opzetten en uitvoeren van onderzoek. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff bv.

 

Buechler, S.M. (2004). The strange of strain and breakdown theories of collective action. In D.A. Snow, S.A. Soule, & H. Kriesi (Eds.), The Blackwell companion to social movements (p. 47-67). Malden: Blackwell Publishing.

 

Calhoun, G. (1995). New social movements of the early nineteenth century. In M. Traugott (Ed.), Repertoires and cycles of collective action (p. 173-215). Durham and London: Duke University Press. 

 

della Porta, D., & Diani, M. (1999). Social Movements. An introduction. Malden: Blackwell Publishers.

 

 

 

della Porta, D., & Diani, M. (2006). Social Movements. An introduction (2e ed.). Malden: Blackwell Publishers.

 

Depuydt, K. (2003). Sociale bewegingen en de betekenisstrijd in de media: Case-study naar het discours van en het nieuwsdiscours over de vluchtelingenbeweging in De Morgen en De Standaard (1998-1999). Niet gepubliceerde eindverhandeling, Vrije Universiteit Brussel, Brussel.

 

Deschouwer, K., & Hooghe, M. (2005). Politiek. Een inleiding in de politieke wetenschappen. Boom: Meppel.

 

Duyvendak, W.J. (2000). Homoseksuelen: Een nieuwe minderheid in ontzuilend Nederland. In T. Sunier, J.W. Duyvendak, S. Saharso, & F. Steijlen (Eds.), Emancipatie en subcultuur. Sociale bewegingen in België en Nederland (p. 14-30) Amsterdam: Instituut voor Publiek en Politiek.

 

Elchardus, M., Hooghe, M., & Smits, W. (2001). De vormen van middenveldparticipatie. In M. Elchardus, L. Huyse, & M. Hooghe. Het maatschappelijk middenveld in Vlaanderen (p. 15-46). Brussel: VUBPRESS.

 

Fujiwara, L.H. (2005). Immigrant rights are human rights: The reframing of immigrant entitlement and welfare. Social problems, 52 (1), 79-101.

 

Goodwin, J., Jasper, J.M., & Polletta, F. (2001). Passionate politics: Emotions and social movement. Chicago: University Press.

 

Higgins, E.T., Camacho, C.J., & Luger, L. (2003). Moral value transfer from regulatory fit: What feels right is right and what feels wrong is wrong. Journal of personality and social psychology, 84 (3), 498-510.

 

Hooghe, M. (1996). Met vlag en spandoek: Hedendaagse actiegroepen. Groot-Bijgaarden: Globe.

 

Hooghe, M. (1998). De witte mobilisatie in België als moral crusade. De vervlechting van emotie en politiek. Sociologische Gids, 45 (5), 289-309.

 

Hooghe, M. (2004). Een bewegend doelwit. De sociologische en historische studie van (nieuwe) sociale bewegingen in Vlaanderen. Belgisch tijdschrift voor nieuwste geschiedenis, 34 (3), 331-357.

 

Jasper, J.M. (1997). The art of moral protest. Culture, biography, and creativity in social movements. Chicago: University Press.

 

Klandermans, B. (2002). How group identification helps to overcome the dilemma of collective action. American Behavioral Scientist, 45 (5), 887-900.

 

Klandermans, B. (2003). Collective political action. In D.O. Sears, L. Huddy, & R. Jervis (Eds.),  Oxford handbook of political psychology (p. 670-709). Oxford: University press.

 

Klandermans, B., & Simon, B. (2001). Politicized collective identity. A social psychological analysis. American Psychologist,  56 (4), 319-331.

 

Loosveldt, G., Maes, C., & Welkenhuysen-Gybels, J. (2000). Basisconcepten van de beschrijvende statistiek. Leuven: Acco.

 

McAdam, D., McCarthy, J.D., & Zald, M.N. (1996). Comparative perspectives on social movements. Cambridge: University Press.  

 

Norris, P., Walgrave, S., & Van Aelst, P. (2002). Who demonstrates? Antistate rebels, conventional participants, or everyone? Comparative Politics, 37 (2), 189-206.

 

Olson, M. (1965). The logic of collective action : Public goods and the theory of groups. Cambridge: Harvard University Press.

 

Passy, F. (2003). Social networks matter. But how?. In M. Diani, & D. McAdam (Eds.), Movements and networks. Relational approaches to collective action. Oxford: University press.

 

Raschke, J. (1985). Soziale bewegungen. Ein historisch-systematischer grundrib. Frankfurt/New York: Campus verlag. 

 

Smelser, N.J. (1962). Theory of collective behavior. New York: Routledge.

 

Tilly, C. (2004). Social movements 1768-2004. Londen: Paradigm publishers.

 

Van Aelst, P. (2000). De antiracistische protestgolf in België. In T. Sunier, J.W. Duyvendak, S. Saharso & F. Steijlen (Eds.), Emancipatie en subcultuur. Sociale bewegingen in België en Nederland (p. 98-120). Amsterdam: Instituut voor Publiek en Politiek.

 

Van de Poel, J. (2005). Beweging versus organisatie; Ontstaan en ontwikkeling van een Vlaamse ontwikkelings-NGO: Oxfam wereldwinkels, 1971-2000. Niet gepubliceerde eindverhandeling, Vrije Universiteit Brussel, Brussel.

 

Van Stekelenburg, J. (2006). Promoting or preventing social change. Instrumentality, identity, ideology and group-based anger as motives of protest participation. Niet gepubliceerde doctoraatsverhandeling, Vrije Universiteit Amsterdam, Amsterdam.

 

Vanthemsche, G. (2006). Geschiedenis van de sociale bewegingen. Brussel: VUBPRESS.

 

Van Vonderen, M.L. (1974). Protesteren in actiegroepen. Utrecht: Bijleveld.

 

Van Zomeren M., Spears, R., Fisher, A.H., & Leach, C.W. (2004). Put your money where your mouth is! Explaining collective action tendencies trough group-based anger and group efficacy. Journal of personality and social psychology 87 (5), 649-664.

 

Walgrave, S. (2000). De paradox van de witte beweging in België. In T. Sunier, J.W. Duyvendak, S. Saharso & F. Steijlen (Eds.), Emancipatie en subcultuur. Sociale bewegingen in België en Nederland (p. 50 - 74). Amsterdam: Instituut voor Publiek en Politiek.

 

Walgrave, S., & Rihoux, B. (1998). De Belgische witte golf. Voorbij de sociologische bewegingstheorie? Sociologische gids, 45 (5), 310-339.

 

Walgrave, S., & Verhulst, J. (2006). Towards New Emotional Movements? A comparative exploration into a specific movement type. Social movement studies, 5 (3), 275-304.

 

Universiteit of Hogeschool
Sociale en Culturele agogiek
Publicatiejaar
2008
Kernwoorden
Share this on: