zwanger van de vijand, de verwoestende gevolgen van seksueel geweld in oorlog

diels leen
Persbericht

zwanger van de vijand, de verwoestende gevolgen van seksueel geweld in oorlog

Zwanger van de vijand                       

De verwoestende gevolgen van seksueel geweld in oorlog

“No matter where a women lives,
giving birth should be a time of joy,
not a sentence to death.”
(UNFPA EXECUTIVE DIRECTOR THORAYA A. OBAID, 2004)

Het aantal burgers dat wordt getroffen door de talrijke oorlogen loopt de laatste jaren steeds meer op.  Vrouwen in oorlogsgebieden zijn nergens meer veilig; ze worden mishandeld, verkracht, vaak meerdere malen, soms nachten achter elkaar, niet zelden erop toeziend hoe hun zus, dochter,…hetzelfde lot ondergaat. Het wordt nog schrijnender als verkrachting als oorlogswapen wordt gebruikt. Een vrouw die dan nog zwanger wordt, is vernederd tot op het bot.
Zwanger van de vijand, een tragische realiteit…

Vrouw zijn is zich blootstellen aan geweld. Seksueel geweld, wat vroeger eerder een gevolg van oorlog was, wordt nu meer en meer een middel (een wapen) in het kader van genocide en etnische zuiveringen. Vrouwen worden niet enkel verkracht omwille van het vrouw- zijn, maar omdat ze steeds een link hebben met een bepaalde etniciteit of een politieke ideologie. Vrouwelijkheid en moederlijkheid zijn de symbolen van de vrouw die misschien zelfs een gevaar kunnen betekenen voor de vijand. De voortplanting van de vrouw leidt tot een gevecht zonder einde. Voor de vijand lijkt het dus noodzakelijk als men zijn tegenstander wil uitschakelen om ook de vrouw uit te schakelen of om te zorgen dat zij de verwekker wordt van een nieuw ras. Het lichaam van de vrouw is het nieuwe slagveld geworden, de overwinningen worden behaald via het menselijke lichaam.

Een zwangerschap ten gevolge van de verkrachting valt niet uit te sluiten en wordt vaak pas laat ontdekt omwille van ontkenning. Ook na de bevalling praten vrouwen er vaak jarenlang niet over en is de partner hier niet van op de hoogte. Als het kind gehouden wordt, kan er een symbiotische relatie ontstaan tussen moeder en kind: liefde en aversie liggen dicht bij elkaar. Oorlogskinderen worden vaak verwaarloosd of zelfs gedood (infanticide). Er ontstaat een haat die vaak van generatie op generatie wordt overgedragen. Die kan  zo  de  as  van  de  oorlog doen heropflakkeren.

Vrouwen die naar België vluchten kampen met problemen van het vrouw-zijn, het migrant-zijn en het vluchteling-zijn (het slachtoffer zijn van machtsmisbruik zoals oorlog, vervolging, verlies van gezin,…). Ze hebben minder toegang tot vluchtwegen en minder geld om de vlucht te kunnen betalen dan mannen. In acties om aan geheime informatie te komen wordt vaak seksueel geweld als doeltreffend middel gebruikt om zo de vijand te verzwakken en af te straffen. Vrouwen worden geïntimideerd door de verkrachting van hun dochters en de bedreiging van het Aids-virus. Vrouwelijke vluchtelingen hebben dus veel meer dan andere vrouwen te maken met extreme situaties waarbij elk laatste restje menselijke beschaving door de strijd is weggeveegd. De waanzin wordt enkel nog maar meer versterkt door de ontkenning dat de waanzin bestaat. De vraag is of een vrouw die verkracht, vernederd en gemarteld is, zich ooit weer veilig kan voelen, ooit nog in de medemens kan geloven, de schoonheid van de mens en de wereld kan zien?

Velen jaren na al de gruweldaden blijven de littekens van een nog lang niet vergeten oorlog achter. Guatemala bijvoorbeeld is een land dat veel geleden heeft onder geweld. De oorlog is nu zo’n 36 jaar voorbij maar heeft grote wonden achtergelaten: hele families uitgemoord, massale verkrachtingen van vrouwen (waaronder ook heel jonge kinderen), dorpen totaal verwoest,…De armoede is schrijnend, de angst blijft, trauma’s zitten diep geworteld en vooral het geweld is enkel maar verergerd. Er worden immers in Guatemala dagelijks nog vele mensen vermoord en het intrafamiliaal geweld tegen vrouwen is gruwelijker dan ooit.  
Het aanklagen van de huidige misdaden kampt met grote problemen:
1)De juridische procedure verloopt enorm traag waardoor vrouwen al snel opgeven en terug  naar hun dorp trekken, ze hebben immers ook het geld niet om lang in de stad te blijven.
2)De meeste vrouwen zijn financieel afhankelijk van hun man waardoor ze niet de mogelijkheid hebben om hem aan te klagen: als ze van hem weggaan hebben ze immers niets.
3)Natuurlijk is er ook een enorme angst die leeft bij de vrouwen, ze worden enorm geïntimideerd door hun man, voelen zich schuldig, willen niet dat de buitenwereld het weet,…
Het probleem van het huidige seksuele geweld tegen vrouwen mag zeker niet worden losgekoppeld van het oorlogsgebeuren zoveel jaren terug. Mannen hebben gedurende de oorlog immers jarenlang, hetzij in het leger, hetzij als guerrillastrijder meegevochten voor een bepaald ideaal. Velen werden gedwongen geweld te gebruiken, vrouwen te verkrachten,…ze werden totaal ‘gebrainwashed’: het doel heiligde de middelen. Deze mannen weten niet meer wat een geweldloze samenleving inhoudt; ze zijn na de oorlog totaal getraumatiseerd, vaak werkloos, beginnen te drinken en kennen enkel geweld als middel om hun doel te bereiken. Vandaar het voortslepende geweld binnen families. De gevolgen die een oorlog zo teweegbrengt zijn gigantisch en mogen zeker niet vergeten worden. Het ‘Programa Nacional de Resarcimiento’ is ontstaan dankzij het vredesakkoord (‘Acuerdo de Paz’) en heeft tot doel om zoveel mogelijk vrouwen de kans te geven en te motiveren om hun getuigenis af te leggen omtrent hun ervaring tijdens de oorlog. Enkel zo kan men een beeld krijgen van de omvang van die daden. Het programma biedt geen oplossing voor het verleden, maar beoogt wel een erkenning van de persoon met haar probleem, want het is enkel de vrouw zelf die haar lijden en pijn voelt.
Hier volgt één van de vele verklaringen die zo zijn opgenomen
(anoniem, 25 toen het leger kwam, Guatemala, 2006):
 “...we waren pas getrouwd, we hadden een baby, onze eerste baby met mijn man en er was een reünie, van de guerilleros, niet van de soldaten, ze kwamen aan in het dorp om te komen spreken, en mijn man ging naar de reünie, ze kwamen me tortillas vragen, ik gaf hen een stapel tortillas, ik gaf het hen de eerste keer, en de tweede keer. De eerste dag, als ik alleen was, keken ze, zoals toen we slaapmatten maakten, ik was een mat aan het weven, op een andere dag, toen ik begon aan mijn mat, had mijn man opnieuw een vergadering met hen, en dus, wanneer ik aankwam die dag, zeiden ze tegen me: “hier ben je”. Ik zei “ja, kom binnen”, en ze kwamen binnen in mijn huis terwijl er één buiten bleef om te kijken wie er aankwam, later greep hij me zonder te vragen of te spreken of ik dit wou of niet, ze dwongen me om me te laten verkrachten, hij zei of ik een zoon wilde. Dan, ging de ene naar buiten en kwam de andere binnen, ze waren met twee, en gebruikten me allebei. Ik had zo’n angst wanneer ze terugkwamen, ik kon het niet tegen mijn man zeggen omdat hij de kostwinner is, wat als hij mij wil doden, met een mes, een machete, ik weet het niet, dus ik deed beter om het tegen mijn mama te zeggen…”(vrij vertaald)

Mooi zou zijn te concluderen dat seksueel geweld in oorlogssituaties en de gevolgen ervan kunnen worden toegeschreven aan een ver verleden. Jammer genoeg blijkt uit voorgaande dat deze gedachte voorlopig nog een illusie is. Ook al zijn we ons bewust van de massale schendingen van de mensenrechten uit de oorlogen in o.a. Rwanda, ex-Joegoslavië en Algerije waar verkrachtingen systematisch plaatsvonden, een beëindiging van dergelijke wreedheden is nog ver weg. In oorlogen zoals in Liberia, Sierra Leone, Congo, Darfur,…worden vrouwen en meisjes nog steeds op grote schaal verkracht. Elke maatschappelijke chaos zoals een ramp, een conflict en oorlog leidt tot seksueel geweld tegen vrouwen. Als het geweld al stopt na het conflict, blijven deze vrouwen getekend voor de rest van hun leven.
‘Zwanger van de vijand’, een tragische realiteit…hopelijk ooit een tragische verleden tijd…

Bibliografie

Literatuurlijst
 
 
Elektronische bronnen
 
Internetsites:
 
-          Amnesty International. (2006). Geweld tegen vrouwen is een wereldwijde ziekte. Geraadpleegd op 13 november 2006, op http://www.amnesty.nl/bibliotheek_vervolg/thema_vrouwen_geweld.
-          Amnesty International. (2007). Kinderrechten. Geraadpleegd op 7 maart 2007, op http://www.aivl.be/index.cfm?PageID=712.
-          Amnesty International. (2007). Universele Verklaring van de Rechten van de Mens (1948).Geraadpleegd op 7 maart 2007, op http://www.aivl.be/index.cfm?PageID=63.
-          Amnesty International. (2007). Wat is Amnesty International.Geraadpleegd op 7 maart 2007, op http://www.aivl.be/index.cfm?PageID=11.
-          Bureau Slachtofferhulp. (2007). Bureau slachtofferhulp. Geraadpleegd op 15 april 2007, op http://www.jette.be/nl/02_veiligheid/politie/slachtofferhulp.htm.
-          Cordaid. (2005). Conclusies Cordaid-debat over seksueel oorlogsgeweld tegen vrouwen. Geraadpleegd op 3 februari 2007, op http://www.cordaid.nl/Nieuws/Nieuwsarchief.
-          De Tijd Loopt. (2006). 2015 De Tijd Loopt. Geraadpleegd op 8 april 2007, op http://www.detijdloopt.be/index.php?option=com_content&task=view&id=27&…
-          Human rights watch. (2006). Human rights watch women. Geraadpleegd op 20 februari 2007, op http://www.hrw.org/women.
-          Human rights watch. (2007). Human rights watch. Geraadpleegd op 7 maart 2007, op http://www.hrw.org/.
-          Internationaal Vrouwencentrum. (2007). Internationaal vrouwencentrum. Geraadpleegd op 15 april 2007, op http://antwerpen.ywca.be/Nederlands/startpagina.htm.
-          Johannes Wier Stichting voor mensenrechten en gezondheidszorg. (2002). Massaal seksueel geweld in oorlog Sierra Leone. Geraadpleegd op 3 februari 2007, op http://www.johannes-wier.nl/main.php?op=news&id=156.
-          Louvrier, A. (2002). Verkrachting als oorlogswapen. Geraadpleegd op 12 november 2006, op http://www.vredesactie.be/article.php?id=98.
-          Oxfam solidariteit. (2007). Oxfam solidariteit. Een andere wereld, we staan erop. Geraadpleegd op 7 maart 2007, op http://www.oxfamsol.be/nl/.
-          Rode kruis. (2006). Mensen en oorlog. Geraadpleegd op 17 december 2006, op http://www.jeugdrodekruis.be/documents/2.1%Deel%20Inleiding.pdf.
-          Rode kruis. (2007). Oorlogssituaties. Geraadpleegd op 7 maart 2007, ophttp://www.rodekruis.be/NL/Internationaal/Oorlog/.
-          Simonen, M. (2003). Adressing violence against women: piloting and programming. Geraadpleegd op 16 februari 2006, ophttp://www.unfpa.org/upload/lib_pub_file/361_filename_gbv_report.pdf.
-          Unicef. (2007). Links. De rechten ven het kind. Kinderen in de wereld. Geraadpleegd op 7 maart 2007, op http://www.unicef.be/links/index.cfm?linkCatID=9.
-          Unicef. (2007). Verdrag. Geraadpleegd op 7 maart 2007, op http://www.unicef.be/home_sub/detail.cfm?menu_id=133&lang=0.
-          United Nations Population Fund [UNFPA]. (2004). Saving mother’s lives, the challenge continues. Geraadpleegd op 16 februari 2006, op http://www.unfpa.org/rh/docs/mmbrochure.pdf.
-          UNFPA. (2005). Our Mission. Meeting Development Goals. Geraadpleegd op 7 maart 2007, op http://www.unfpa.org/about/index.htm.
-          United Nations High Commissioner for Refugees [UNHCR]. (2007). Basic Facts. Geraadpleegd op 7 maart 2007, op http://www.unhcr.org/basics.html.
-          World Health Organisation [WHO]. (2007). About WHO. Geraadpleegd op 7 maart 2007, op http://www.who.int/about/en/.
 
 
Schriftelijke bronnen
 
Artikels:
 
-          Armado, L.E. (2003). Sexual and bodily rights as human rights in the middle east and north Africa [Electronic version]. Reproductive health matters, 12(23), 125-128.
-          Diniz, S.G., & d’Oliviera, A.F. (1998). Gender violence and reproductive health [Electronic version]. International Journal of Gynaecology & Obstetrics, 63 (suppl.1), 33-42.
-          Garcia-Moreno, C. (2002). Recommendations and conclusions from the International Conference on the role of health professionals in addressing violence against women. International Journal of Gynaecology & Obstetrics, 78 (suppl.1), 129-131.
-          Gribbin, C. (2004). Sexual assault and rape [Electronic version]. Current obstetrics & gynaecology, 14, 356-362.
-          Hargreaves, S. (2001, march). Rape as a war crime: putting policy into practice [Electronic version]. The lancet, 357, p. 737.
-          Horan, D.L., Hill, L.D., & Schulkin, J. (2000). Childhood sexual abuse and preterm labor in adulthood: an endocrinological hypothesis [Electronic version]. Elsevier Science Inc, 1049-3867 (99), 27-33.
-          Jongedijk, R.A.(2002). De gevolgen van psychotraumatische gebeurtenissen [6] [elektronische versie]. Bijblijven, huisartsen nascholingsreeks, 18 (2), 56-66.
-          Lehmann, A. (2002). Safe abortion: A Right for Refugees [Electronic version]. Reproductive Health Matters, 10 (19), 151-155.
-          Schmuel, E., & Schenker, J. G. (1998). Violence against women: the physician’s role [Electronic version]. European journal of Obstetrics & Gynaecology and reproductive Biology, 80, 239-245.
-          Tavara, L. (2006). Sexual violence. Best practice & research clinical obstetrics and gynaecology, 20(3), 395-408.
-          The Lancet. (2006, October). Tackling violence against women and children [Electronic version]. The Lancet, 368, p. 1393.
-          UNFPA. (2006, september). Seksueel geweld. Vrouwen als enveloppe met boodschap voor vijand. MO* De wereld, p.8.
-          UNHCR. (2002). Women: seeking a better deal The lost girls of Sudan [Electronic version]. Refugees, 126 (1), 1-31.
-          Van Lunsen, R.H.W. (2002, maart). Seksueel getraumatiseerde mannen. Beleving van zwangerschap, baring en ouderschap. Tijdschrift voor verloskundigen, pp.138-140.
-          Van Riet, J. (2004, 8 maart). Discriminatie is de ideale voedingsbodem voor geweld. De Morgen, [elektronische versie].
-          Walsh, D. The Independent. (2003, 4 december). ‘Hoe kunnen mensen elkaar zoiets aandoen?’. De Morgen, [elektronische versie].
-          Watts, C., & Zimmerman, C. (2002, April). Violence against women: global scope and magnitude [Electronic version]. The Lancet, 359, pp. 1232-1237.
-          Women’s Commission. (2006, september). Seksueel geweld. Minder hout, minder verkrachtingen. MO* De wereld, p. 9.
 
Boeken:
 
-          Dewil, I., & Sterkens, A. (1994). Om de lieve vrede. Over geweld tegen vrouwen. Berchem: EPO vzw.
-          Duroch, F. (2002). Etayage théorique et positionnement opérationnel: le vio. Brussel: Centre de recherché, MSF.
-          Guenivet, K. (2001). Violences sexuelles, la nouvelle arme de guerre. Paris: éditions Michalon.
-          Jochems, A.A.F., & Joosten, F.W.M.G. (2003). Coëlho. Zakwoordenboek der Geneeskunde. Doetinchem: Elsevier Gezondheidszorg.
-          Kobrak, P. (2003). Huehuetenango, historia de una guerra. Guatemala: Cedfog.
-          Matthews, J. (2003). Vrouwen en oorlog. Amsterdam: Mets & Schilt.
-          Mozaïek. (2003). Voorlichting en bewustwording over huiselijk geweld voor Turkse vrouwen, Draaiboek[elektronische versie]. Utrecht: Mozaïek.
-          Oficina de Derechos Humanos del Arzobispado de Guatemala, Proyecto Interdiocesano de Recuperación de la Memoria Historicá. (2000). Memoria verdad y esperanza, versión popularizada del Informe Guatemala: Nunca Más. Guatemala: ODHAG.
-          ONAM, Asociacion de mujeres peten Ixqik, Grupo promotor de la ley de violencia intrafamiliar, cooperacion espanola. (1997). Decreto 97-96, Ley para prevenir, sancionar y erradicar la violencia intrafamiliar. Guatemala: ONAM.
-          Peel, M. (2004). Rape as a method of torture. London: Medical Foundation for the care of victims of torture.
-          Steunpunt Seksueel Geweld. (2001). Cultuurspecifieke hulpverlening na seksueel geweld, congresbundel. Amsterdam: Steunpunt Seksueel Geweld GG&GD.
-          Ter Hamsel, S. (1995). Vrouwen over grenzen. Hulp na seksueel geweld aan vluchtelingen- en migrantenvrouwen. Utrecht: Jan Van Arkel.
-          van Son-Schoones, N., Ensink, B., & Akkermans, M. (2003). Zwangerschap ten gevolge van seksueel geweld. Een pilot-studie bij hulpverleners. Delft: Eburon.
-          Withaeckx, S. (2004). Verkrachting als oorlogswapen. Het strategisch gebruik van seksueel geweld in de gewapende conflicten in Bosnië en Rwanda. Antwerpen: YWCA.
 
Guidelines:
 
-          Reach Out Refugee Protection Training Project. (2005). Optional Module, Gender Based Violence(GBV) [electronic version]. Geneva: Reach Out Refugee Protection Training Project.
-          UNFPA, UNHCR, & WHO. (1999). Reproductive health in refugee situations, an inter-agency field manual [electronic version]. New York: UNHCR.  
-          UNHCR. (2003). Sexual and Gender-Based Violence against Refugees, Returnees and Internally Displaced Persons, Guidelines for Prevention and Response [electronic version]. Geneva: UNHCR.
-          WHO. (2003). Guidelines for medico-legal care for victims of sexual violence. Geneva: WHO.
 
Rapporten:
 
-          Artsen zonder Grenzen. (2005). De Verwoestende Gevolgen van Verkrachting. Seksueel Geweld in Darfur. Een rapport van Artsen zonder Grenzen. Internationale Vrouwendag 8 maart 2005 [electronic version]. Brussel: Medecins sans frontieres.
-          Krug, E.G., Dahlberg, L.L., Mercy, J.A., Zwi, A. B. & Lozano, R. (2002). World report on violence and health [electronic version]. Geneva: WHO.
-          UNFPA, UNHCR, & WHO. (2004). Clinical Management of Rape Survivors, Developing protocols for use with refugees and internally displaced persons [electronic version]. Geneva: WHO/UNHCR.
 
 
Mondelinge bronnen
 
-          Cortier, H. (2007, 12 april). Persoonlijke communicatie.
-          Ernandez, S. & Diaz, E. (2006, 23 oktober). Persoonlijke communicatie.
-          Martinez, P. (2006, 19 oktober). Persoonlijke communicatie.
 
 
 
 
 
 
 
 

Universiteit of Hogeschool
bachelor in de vroedkunde
Publicatiejaar
2007
Kernwoorden
Share this on: