Haarbehandelingen: een methode om cannabisgebruik te verbergen?

Haarbehandelingen: een methode om cannabisgebruik te verbergen?

Introductie

Haaranalyse kent de laatste jaren een enorme opmars voor het bepalen van drugs in haar, vooral met betrekking tot ingetrokken rijbewijzen na rijden onder invloed. Verkeersongevallen worden in de eerste plaats veroorzaakt door alcohol, maar ook cannabis blijkt een enorm gevaar te vormen voor bestuurders. Haaranalyses geven directe informatie over het gebruik van een testpersoon, maar daarenboven kan haar ook dienen om het gebruiksprofiel vast te leggen (van maanden tot jaren na consumptie). Drugs die in de bloedbaan terechtkomen, passeren ook de haarcellen en worden deels in het haar ingebouwd. Echter, de concentraties van drugs in haar nemen af na cosmetische behandeling (bleken, een permanent laten zetten of kleuren) en kunnen dus consumptie maskeren. Met betrekking tot cannabis heeft tot nog toe slechts 1 studie een afname van THC (de meest psychoactieve component) en THC-COOH (de metaboliet) aangetoond na bleken en kleuren van haar. Gerechtelijke instanties vragen nu om een ‘update’ van de beschikbare literatuur zodat wetenschappelijke analyses beter geïnterpreteerd kunnen worden.

Een nieuw experiment werd uitgedacht om het effect van haarbehandelingen te testen op cannabinoïden in haar. Haarstalen van THC-positieve patiënten werden gesplitst in 2 haarlokken. De ene diende ter controle en de andere werd behandeld met de overeenkomstige haarbehandeling: gebleekt, een permanent werd gezet, gekleurd met een tijdelijke kleuring die slechts enkele wasbeurten aanwezig blijft of een permanente kleuring die 6 tot 8 weken zichtbaar blijft.

            Doelstelling

Het doel van de studie was om concentraties van cannabinoïden (THC, CBN, CBD en THC-COOH) te vergelijken tussen behandelde - en controlestalen, na te gaan wat het effect is van de behandeling alsook de invloed op de ratio van de cannabinoïden. Dit laatste zou dan een indicatie kunnen geven in de praktijk over welke behandeling was gebruikt (om al dan niet bewust cannabisgebruik te verdoezelen).

Methodiek

Haarstalen werden vermalen tot fijn poeder waardoor drugs, die in het haar zaten, vrijkomen. Dit werd verwezenlijkt door incubatie met NaOH op 60 °C. De interne standaard van alle 4 de cannabinoïden werd toegevoegd (gelijkaardige moleculen, maar met een zwaardere moleculaire massa welke moet aangekocht worden bij fabrikanten) zodat na analyse ook daadwerkelijk alle drugs correct geïdentificeerd konden worden zoals weergegeven op figuur 1.

Figuur 1. Voorbeeld van een Chromatogram van cannabinoïden.

De stalen werden vervolgens gecentrifugeerd en Vaste Fase Extractie (SPE) werd uitgevoerd voor het opzuiveren van de stalen. Enkel bepaalde stoffen (in dit geval de cannabinoïden) zullen binden aan de kolom en komen weer los als een molecule wordt toegevoegd die sterker met de kolom kan binden. De stalen werden nadien verdampt zodat de cannabinoïden droog achterblijven in de tube. Hieraan wordt dan een andere molecule gekoppeld zodat detectie efficiënter kan plaatsvinden in het toestel, met name een Gas-chromatograaf. Stalen worden geïnjecteerd als een vloeistof en de temperatuur wordt gradueel verhoogd tot 300 °C. Aangezien de cannabinoïden elk van elkaar verschillen, zullen ze op een afzonderlijk tijdstip verdampt worden tot een gas dat dan terechtkomt in het detectie-gedeelte van het toestel. De procedure voor THC-COOH analyse werd aangepast voor een betere detectie: een andere molecule werd gebruikt voor de koppeling en een PTV-injectie voor verhoogde sensitiviteit doordat een groter volume van het staal in 1 keer kan geïnjecteerd worden en in plaats van slechts gradueel de temperatuur te verhogen wordt nu het staal razendsnel opgewarmd.

Resultaat

Het bleken van haar had een duidelijke impact op de afname van cannabinoïd concentraties (THC, CBN en CBD waren meer onder invloed van waterstofperoxide dan THC-COOH). Ter illustratie zijn de resultaten weergegeven in figuur 2.

Figuur 2. Resultaat van bleken op cannabinoïd concentraties in haar

Bleekproducten bevatten voornamelijk hoge concentraties waterstofperoxide (). Deze reageren heel sterk met melanine waardoor het haar ontkleurd wordt. Door de agressieve behandeling en hoge reactiviteit van waterstofperoxide worden cannabinoïden afgebroken en uit het haar verwijderd waardoor dus de gemeten concentraties dalen.

Een permanent laten zetten gebeurt in 2 stappen: ammoniumthioglycolaat zal de haren openen waardoor een lagere concentratie waterstofperoxide kan binnendringen. Deze reageren met de interne structuur en breken de verbindingen die haar vorm geven. Door ze dan op krullen te steken en de verbindingen te herstellen, blijft de vorm behouden en krijg je de typische haarkrul. Deze behandeling verlaagt ook cannabinoïd concentraties, maar CBN werd minder beïnvloed in vergelijking tot wanneer haar gebleekt wordt. De moleculen worden hier echter niet beschadigd: thioglycolaat heeft geen effect op de moleculen en de concentratie waterstofperoxide is (te) laag. Echter door het openzetten van het haar met thioglycolaat komen de moleculen vrij en worden dus uitgewassen tijdens de behandeling.

Als haar gekleurd wordt voor een langdurig effect, blijken de concentraties slechts minimaal te dalen. Dit komt doordat deze producten ook waterstofperoxide bevatten, maar slechts in kleine hoeveelheden. Bij een kortdurende kleuring echter bleken de concentraties van cannabinoïden ook sterk te dalen, alhoewel deze producten geen waterstofperoxide bevatten. De kleuringsmoleculen worden ook meegenomen tijdens het hele analyseproces en zouden dus kunnen interfereren met de analyse. Bijkomend onderzoek is hier zeker nog nodig.

Men kan dus concluderen dat cosmetische haarbehandelingen een effect hebben op cannabinoïd concentraties in haar. Producten welke hoge concentraties bevatten van reactieve producten zoals waterstof peroxide, hebben duidelijk een grotere impact op cannabinoïden. Speciale aandacht is vereist voor bijkomstige effecten van uitspoeling tijdens de bepaalde haarbehandelingen (bijvoorbeeld bij het zetten van een permanent) welke drugconcentraties kan doen dalen. Daardoor dient er tijdens haaranalyse altijd opgelet te worden als het haarstaal behandeld is. Om dit te voorkomen kan de verdachte gevraagd worden om geen haarbehandelingen te ondergaan en te wachten tot er voldoende uitgroei is van onbehandeld haar (> 1 cm).

Maar voorkomen is uiteraard beter dan genezen, dus: “Don’t do drugs!”