Maak de cirkel rond!
Mijn naam is Elien Broos en ik ben zopas afgestudeerd in bachelor orthopedagogie aan de Hogeschool van Gent. Om deze driejarige opleiding af te sluiten waagde ik mij aan een relatief onbekend thema hier in België. Ik schreef meerbepaald een bachelorproef over het toepassen van ‘The Circle Of Courage’ door opvoeders/begeleiders van jongeren, tussen 12 en 21 jaar met een lichte tot matige verstandelijke beperking en gedrags – en emotionele stoornissen, in de dagelijkse werking van een leefgroep en die zijn doelgroep.
‘The Circle Of Courage’ is een filosofie van empowerment, waar het Westerse denken geïntegreerd wordt met de wijsheid van de Amerikaanse culturen. Het is een filosofie dat betrekking heeft op verschillende waarden. De filosofie stelt een respectvolle en leervolle omgeving centraal en dit voor alle kinderen, ongeacht hun noden. Ook het sociaal leren van anderen wordt vooropgesteld, het opbouwen van relaties, het waardevol zijn voor iemand, het sociaal – en ervaringsleren, maar ook het creëren van een wederkerige dialoog met anderen wordt centraal gesteld.
Het model van ‘The Circle Of Courage’ bestaat uit vier basisdimensies, nl: belonging (geborgenheid), mastery (competentie), independence (zelfstandigheid) en generosity (vrijgevigheid).
Belonging kan vertaald worden als de waarde en het verlangen om erbij te horen of deel uit te maken van de maatschappij, als zich geliefd te voelen en relaties aan te gaan. Ook kinderen met een verstandelijke beperking hebben dit natuurlijk verlangen. De basisbehoefte mastery hebben kinderen nodig om te groeien en succes te ervaren. Voor deze basisdimensie zijn het de eigen sterktes en talenten die benut moeten worden. Het gevoel van mastery wordt beschreven als een gevoel van competentie dat bewerkstelligd wordt door het meemaken van succeservaringen. Independence staat voor de mate van onafhankelijkheid. Het is belangrijk om als persoon in zekere mate eigen keuzes te maken en een zekere autonomie te hebben. De onafhankelijkheid en vrijheid van kinderen is belangrijk. De vierde dimensie, generosity, gaat over kunnen geven en ontvangen. Het belang van het opbouwen van een wederkerige vertrouwensrelatie is binnen de dimensie van generosity van belang want door anderen te helpen kunnen jongeren voor zichzelf het bewijs ontwikkelen dat ze waardevol zijn en kunnen bijdragen aan iemands leven.
Deze vier basisdimensies zijn essentieel voor een gezonde emotionele ontwikkeling en psychologische veerkracht. Bij jongeren met een verstandelijke beperking zijn er vaak tekorten op deze vlakken, met als gevolg dat dit kan leiden tot een ernstigere problematiek. Tevens staan deze vier basisdimensies met elkaar verbonden en oefenen ze invloed op elkaar uit. Wanneer één basisdimensie wordt versterkt, heeft dit dus een positieve invloed op een andere dimensie. ‘Het geheel is meer dan de som van de delen’ is hierbij een uitspraak van toepassing.
Het model van ‘The Circle Of Courage’ toont overeenkomsten met belangrijke bestaande theorieën zoals de behoeftepiramide van Maslow, de hechtingstheorie van Bowlby en de persoonlijkheidstheorie van Erikson. Ook het Paradigma van Quality Of Life vertoont gelijkenissen met ‘The Circle Of Courage’. Deze beschreef ik binnen mijn scriptie.
Om dit te bereiken ontwierp ik een interactief bordspel omtrent de vier basisdimensies van ‘The Circle Of Courage’, nl. ‘De cirkel van veerkracht & ik’. De bedoeling van dit bordspel is om in interactie te treden met de jongeren omtrent de vier basisdimensies, want tegemoet komen aan de vier basisdimensies van ‘The Circle Of Courage’ zal instaan voor een beter en kwaliteitsvol leven van de jongeren. Via mijn spel kunnen er vragen, met betrekking tot de verschillende basisdimensies, gesteld worden en met het antwoord, dat de jongeren geven op deze vragen, wordt in de leefgroep mee aan de slag gegaan. Door het spel met de jongeren te spelen geef je hen persoonlijke aandacht en ook dit draagt al bij tot het gevoel van ‘belonging’. De jongeren krijgen een kans om over hun gevoelens te praten, leren zelfstandiger zijn en leren hun eigen competenties inzien.
‘De cirkel van veerkracht & ik’ is gebaseerd op een bestaand spel, nl. ‘ganzenbord’. Het principe is eenvoudig: de eerste speler die aan de beurt is gooit met de dobbelsteen en verplaatst zijn/haar pion op de vakken volgens het gegooide getal. De pion komt op een vak terecht met een bepaalde kleur. De speler die op dat vak gekomen is, trekt een kaart van diezelfde kleur en leest de vraag luidop (al dan niet met hulp van de begeleider). De speler beantwoordt de vraag of zet een jokerkaart in (elke speler krijgt 3 joker kaarten die ingezet kunnen worden wanneer ze liever niet op de vraag willen antwoorden). Belangrijke of onverwachte zaken kan de begeleider noteren op een van de antwoordlijsten. Deze antwoordlijsten worden onder collega’s gedeeld of besproken op vergaderingen, zo is iedereen op de hoogte. Naast een antwoordlijst is er ook een doelenlijst. Deze lijst dient als overzicht binnen een team over wie welke jongere opvolgt en wat de persoonlijke doelstellingen zijn voor die jongere (voortgekomen uit het spelen van het bordspel). De jongere zelf krijgt ook een persoonlijke doelenlijst, die hem zal aanzetten tot nadenken. Na bepaalde tijd kan gebruik gemaakt worden van de zelfreflectieroos ter evaluatie van de opgestelde doelstelling.
Bijvoorbeeld: Babette (verzonnen naam) trekt een rode kaart waarop geschreven staat: ‘Wat zou je graag nog willen kunnen?’ Babette gaf als antwoord dat ze graag wil leren koken. Dit antwoord wordt op de doelenlijst genoteerd en kan aan gewerkt worden in de leefgroep. Door hier aan te werken wordt ook aan de dimensie ‘independence’ voldaan.
Met mijn scriptie hoop ik andere voorzieningen te overtuigen van de kracht van ‘The Circle Of Courage’ en waarom we deze cirkel moeten rondmaken voor de jongeren. Voor mij als toekomstig opvoedster is het belangrijk om te handelen voor de jongeren en er alles aan te doen om bij te dragen aan hun kwaliteit van bestaan. Door ‘The Circle Of Courage’ toe te passen werk je samen met hen aan vier belangrijke waarden, die op hun beurt zullen bijdragen aan een beter kwaliteit van bestaan.
Want ook jongeren die in voorzieningen verblijven, verdienen het!
