Cyber warfare: de toekomst van oorlog voeren?
Cyber warfare: de toekomst van oorlog voeren?
Twee zijdes van de internet medaille
When it comes to cyber warfare, we have more to lose than any other nation on earth.
–Edward Snowden
Het internet is onmisbaar in onze huidige maatschappij. Zonder dat we het doorhebben staan we dag en nacht, op elke digitaal platform en met iedereen wereldwijd in verbinding. Buiten enkele kritische geesten die de huidige generatie als “verslaafd aan hun scherm” afschilderen, wordt er geen kwaad gezien in de diepgewortelde evolutie van het geheel van digitale systemen en netwerken dat ook wel eens ‘cyber’ genoemd wordt. Het internet kent echter een duistere en gevaarlijke kant. Oorlog voeren via het internet, of beter gekend als “cyber warfare” is een fenomeen dat het landschap van oorlog voeren volledig kan hertekenen. Wat zijn de consequenties van ons leven doorspekt van het internet en hoe ver kan zo een internet oorlog feitelijk gaan?
Het Stuxnet-virus: een concreet voorbeeld
Via het internet kunnen verschillende besturingssystemen bestuurd, gecontroleerd en gehackt worden. Wanneer een systeem van een kritieke infrastructuur gehackt wordt kunnen de gevolgen hiervan catastrofaal zijn. Zo kan een treininfrastructuur gehackt worden met het gevolg dat twee treinen frontaal tegen elkaar rijden. Deze botsing kan fysieke slachtoffers met zich meedragen. Wanneer een elektriciteitscentrale geraakt wordt kan men een stad dagen platleggen. Zo kan men dus via een digitale manier toch fysieke slachtoffers treffen.
In 2010 infiltreerde een virus, genaamd het Stuxnet-virus, nucleaire centrales in Iran. Dit virus werd op tijd opgemerkt en buiten enkele Iraanse centrifuges die tijdelijk plat lagen werd er geen verdere schade berokkend. Na onderzoek bleek dat het virus geïmplementeerd was door de Amerikaanse overheid.
Deze cyber-aanval bracht meerdere fundamentele vragen naar de oppervlakte. De aanval had namelijk het potentieel startpunt kunnen betekenen van een oorlog. Er vond geen lopend conflict plaats tussen De Verenigde Staten Van Amerika (V.S.) en Iran, dus De V.S. voerde deze aanval uit tijdens vredestijd. Indien de nucleaire infrastructuur van Iran beschadigd zou geweest zijn had de uitkomst verwoestend kunnen zijn. Daarnaast zou de tegenaanval van Iran onbegrensde gevolgen kunnen hebben. Zo zou Iran Amerikaanse troepen kunnen aanvallen die op dat moment aanwezig waren in buurlanden zoals Irak. Iran zou de export van olie kunnen verstoren en de internationale gemeenschap zou hier in vermengd kunnen geraken. Dit alles kan het hele conflict gesofisticeerder maken en het proces van oorlog voeren zou geaccelereerd worden. Deze cyber-aanval toonde wereldwijd aan dat een conflict geïnitieerd via het internet snel omgevormd kan worden tot een conventioneel conflict dat op zijn beurt kan leiden tot een conventionele oorlog.
Waarom is cyber warfare zo aantrekkelijk?
Er moet een reden zijn voor de toename in cyber-aanvallen en het opkomen van cyber warfare. In werkelijkheid bestaan er zelfs meerdere redenen waarom een partij zou opteren voor acties door te laten voeren via het internet.
Eerst en vooral is er een afwezigheid van attributie. Dit wil zeggen dat men nooit met honderd procent zekerheid kan zeggen wie of wat de bron is van een aanval via het Internet.
Verder is er de financiële kant aan het verhaal. Wanneer men opteert om een aanval te plegen via het Internet is er geen nood aan fysiek oorlogsmateriaal, zoals een leger of ammunitie. Zo kan men reeds voor 25 euro een cyber-aanval kopen via The Dark Web (= bepaald deel van het Internet waar je zonder specifieke software niet op geraakt).
Ten derde is er een geografisch gegeven dat wegvalt bij oorlog voeren via het internet. Bijvoorbeeld: moest er fictief gesproken een oorlog plaatsvinden tussen De V.S. en België, dan maakt de grootte van deze landen niets uit. Bij cyber warfare komt het neer op intelligentie en tact tijden een cyber-aanval. Of het nu gaat over het grootste of het kleinste land ter wereld, dat maakt geen verschil met betrekking tot een aanval via het internet.
Daarbovenop is het internet niet gereguleerd, noch juridisch vastgelegd en geen eigendom van één bepaalde persoon. Zelfs al zou er iemand schuldig gesteld kunnen worden voor een crimineel feit over het internet, dan is het niet duidelijk wie er een straf zal opleggen, noch welke straf dit zou kunnen zijn.
Als laatste valt er een mentaal aspect weg. Een vijand over het internet zal nooit een fysieke vijand zijn. Het dilemma van de trekker overhalen is hier dan ook afwezig. Dit faciliteert de stap naar het effectief uitvoeren van een cyber-aanval.
De toekomst van het oorlog voeren
Binnen de literatuur die het onderwerp cyber bespreekt, bestaan er verschillende gedachtegangen over (de toekomst van) cyber warfare. In onderzoek zijn er drie stromingen gevonden: een eerste stroming die niet gelooft in het gegeven van cyber warfare, een tweede die cyber warfare als een complement van conventionele oorlogsvoering ziet en een derde stroming die overtuigt is dat cyber warfare conventionele warfare zal vervangen in de toekomst. Een cyber-oorlog kan op elk moment en op elke plaats uitgevochten worden. Misschien is het tijd om stil te staan over de mogelijkheid van een Derde Wereldoorlog. Deze keer echter uitgevochten in de anonimiteit van de onvoorspelbare cyber wereld.
