Maritiem District Oostende
De site op de Churchillkaai was ooit een belangrijke schakel in het mobiliteitsnetwerk van de stad. Helaas worden de oude inschepingsterreinen van de ferries vandaag de dag enkel gebruikt als stadsparking en dat terwijl de cruciale ligging in het stadsweefsel veel meer mogelijkheden biedt.
De parking die er nu vaak als een desolate geasfalteerde vlakte bijligt, is de aankomstplek voor iedereen die de badstad bezoekt. Hier krijgen toeristen een eerste indruk en net om die reden moet de Churchillkaai een toegangspoort worden tot de stad. Het moet opnieuw een mobiliteitstransferium worden waar verschillende verkeersstromen elkaar kruisen, maar ook mensen elkaar ontmoeten. De site kan zo een interessante ontmoetingsplek worden voor iedereen die om welke reden dan ook naar Oostende komt.
Niet enkel binnen de fysieke context van de stad is het noodzakelijk de site te ontwikkelen. Ook analyse van de sociale context leert ons dat de kaai een belangrijke rol kan spelen om de sociale netwerken in de stad te versterken.
De omgevingsanalyse die door ‘Het sociaal huis Oostende’ in 2012 werd uitgevoerd, leert ons dat maar liefst 26.7 procent van de kinderen wordt geboren in een kansarm gezin. Dit zijn de ergste cijfers in Vlaanderen. Ook zien we dat de werkloosheidsgraad is gestegen tot 11,98 procent.
Bovendien wordt de bestaande armoedeproblematiek versterkt door de aangroeiende migrantenstroom. Wanneer we gaan nadenken over nieuwe ontwikkelingen in het centrum van de stad, moeten ook deze mensen een plaats krijgen, want net dat centrum is zeer goed bereikbaar en biedt veel werkgelegenheid in verschillende sectoren.
De Churchillkaai kan dan ook de ideale site zijn voor nieuwe woonontwikkelingen die niet alleen gericht zijn op tweede verblijvers. Daarnaast is ook het toerisme belangrijk voor de leefbaarheid in het stad. Op dit moment is dat toerisme gericht op zon, zee en strand en bijgevolg zeer seizoensgebonden. Dat heeft veel consequenties voor de lokale horeca die vaak moet vechten om te overleven, maar liefst 35 procent van alle toeristen komen in juli en augustus. Bijgevolg is de stad tijdens de wintermaanden zeer verlaten. Er is dan ook nood aan een weersonafhankelijke attractie die zowel een meerwaarde is voor de toeristische sector als voor de lokale bevolking.
De verlaten sfeer tijdens de wintermaanden is ook een probleem voor de vele oudere eenzame mensen die in het stadscentrum wonen. Door de de vele pensioenmigranten kent de kust bovendien een dubbele vergrijzing. We spreken van de ‘grijze kust’.
Tegen 2030 zal de helft van de inwoners van de kustgemeenten ouder zijn dan 56 jaar (Onderzoek in opdracht van de provincie West-Vlaanderen). In Oostende vinden we dan ook een zeer groot percentage niet-actieve bevolking terug. Deze zogenaamde migranten verlaten hun families in het binnenland met sociaal isolement tot gevolg. In het ouderenbehoefteonderzoek van de VUB uit 2014 geven ze aan te weinig sociaal contact te hebben en vinden ze dat ze te weinig hulp krijgen. Bovendien geeft 40 procent van de ouderen aan zich soms eenzaam te voelen, 10 procent spreekt zelfs van ernstige eenzaamheidsgevoelens. Deze evolutie vraagt dan ook een dringende architecturale oplossing.
De sterke versnippering die we op sociaal niveau terugvinden in de stad wordt bovendien versterkt door nieuwe stedenbouwkundige ontwikkelingen. Terwijl het stadscentrum te kampen heeft met sterk verouderde gebouwen en veel leegstand, ontwikkelt zich op Oosteroever een volledig nieuwe stad.
Als gevolg hiervan zal Oostende een tweeledige evolutie ondergaan. Enerzijds het stadscentrum met haar bijkomende maatschappelijke problemen en anderzijds de high society van Oosteroever.
Die snelle groei zal ertoe lijden dat er aan de oostkant van de haven een nieuw gebied ontstaat met dezelfde footprint als het oude stadscentrum. Door zijn hoogte zal het bovendien een gelijkaardige densiteit aan inwoners hebben.
De vastgoedprijzen van deze unieke projecten zorgen bijgevolg voor de nodige exclusiviteit. Ook ontbreekt het hier aan de nodige publieke functies en permanente bewoners om een dynamisch stadsdistrict te ontwikkelen.
Het is dan ook noodzakelijk dat het Oostendse stadsbestuur en het Vlaams Gewest nadenken over de ontwikkeling van de Churchillkaai, die momenteel als een soort niemandsland de scheiding tussen deze twee polen versterkt.
Terwijl de stad zo alsmaar horizontaal blijft uitdeinen, verliest het centrum aan kwaliteit.
In de toekomst zal de Churchillkaai een cruciale schakel worden in de ontwikkeling van Oostende. Een nieuw masterplan voor de Churchillkaai zal ervoor zorgen dat dit deel van het stadscentrum opnieuw floreert.
Er zal een transitzone ontstaan die als een draaischijf verschillende mobiliteitsstromen op elkaar aansluit en waar mensen elkaar zullen ontmoeten. De site zal zowel een toeristische meerwaarde creëren als een pluspunt zijn voor de eigen inwoners.
Bovendien zal de invulling van de tot nu toe lege parking ervoor zorgen dat de stedelijke en sociale versnippering van de stad zal verminderen. Het stedelijk weefsel van de stad zal worden hersteld.
De stad wordt opnieuw één geheel met de site van de Churchillkaai als nieuwe toegangspoort.
