Maak kennis met Ludwig Peeters - genomineerd voor de Klasseprijs
Wanneer leerkrachten steun vinden bij elkaar of hun directie, zitten ze beter in hun vel en zijn ze meer geëngageerd voor de school
Ludwig Peeters
Master in de Opleidings- en Onderwijswetenschappen - Universiteit Antwerpen
Scriptie "Compassie in het onderwijs: effecten op persoonlijk welbevinden en professioneel functioneren van leerkrachten"
In zijn scriptie bracht Ludwig Peeters in kaart in welke mate leerkrachten in het Vlaamse secundair onderwijs op moeilijke momenten compassie ervaren vanwege naaste collega's en directie. Leerkrachten scoren daarbij goed: zij tonen volgens Peeters' onderzoek meer medeleven dan andere beroepsgroepen. Het kunnen rekenen op medeleven van de collega's blijkt belangrijke effecten te hebben op het persoonlijk welbevinden en het professioneel functioneren (bv. ziekteverzuim en burn-out) van een leraar.
Op school heb ik al vaak ervaren hoe belangrijk goede relaties zijn voor het leren van leerlingen. Een leerling die een goede connectie heeft met de leerkracht van een bepaald vak, is bijvoorbeeld gemakkelijker bereid om de inspanningen te leveren die nodig zijn om dat vak onder de knie te krijgen. Ik ben dan ook beginnen te lezen over het belang van positieve relaties en ben uitgekomen bij onderzoek over "compassie" op de werkvloer.
Kort gezegd komt compassie erop neer dat je op een moeilijk moment steun vindt in je omgeving: iemand merkt op dat je het moeilijk hebt, voelt met je mee en zoekt samen met jou naar wat je kan helpen. Uit dat onderzoek bleek dat compassie niet alleen belangrijk is voor het welbevinden van individuele werknemers, maar dat het ook een flinke impact heeft op het functioneren van de organisatie als geheel.
Alleen was het opvallend dat er tot nog toe amper research was gedaan naar compassie in de context van scholen. Ik zag nochtans redenen genoeg om het net daar te onderzoeken: leerkrachten en leerlingen bevinden zich voortdurend in relaties en dat vraagt veel van mensen. Daarom wilde ik met mijn onderzoek in kaart brengen hoeveel steun leerkrachten vinden bij elkaar en bij hun directie, én wat dat betekent voor hun persoonlijk welbevinden en hun functioneren als leerkracht.
Aan de slag kunnen gaan met mijn eigen "data". Ik heb mijn onderzoek uitgevoerd met een online vragenlijst, die ingevuld is door een kleine driehonderd leerkrachten. Dat leverde een hoop cijfergegevens op en het was heel boeiend om die stap voor stap uit te puzzelen.
Ik gebruik daar graag het woord "ontraadselen" voor: op het moment dat je die dataset verzameld hebt, is het nog een raadsel wat die cijfers gaan vertellen, maar beetje bij beetje wordt het verhaal duidelijker, krijg je zicht op de betekenis en de verbanden van je gegevens. In de opleiding hadden we al wel opdrachten gekregen waar we dezelfde technieken moesten gebruiken, maar wanneer het je eigen onderzoek is met je eigen vragen en hypotheses, is het toch nog een pak boeiender.
Ik ben mezelf wel een paar keer tegengekomen tijdens mijn onderzoek. Dat heeft alles te maken met het feit dat ik de lat voor mezelf heel hoog legde. Door dat perfectionisme voelde ik me bij momenten heel vermoeid en beklemd door mijn werk. Gelukkig voorziet de opleiding (Opleidings- en onderwijswetenschappen, UAntwerpen) een leergroep waar masterstudenten met elkaar uitwisselen over hun ervaringen. Daar kon ik mijn ervaringen benoemen en kreeg ik waardevolle tips en achtergrond om er beter mee om te gaan. Dat heeft toch echt wel een verschil gemaakt.
Ik hoop dat veel leerkrachten, directies en inspecteurs de resultaten van mijn onderzoek eens zullen doornemen. Compassie is een belangrijke schakel in een ketting die via het welbevinden en professioneel functioneren van leerkrachten invloed heeft op de leerresultaten van leerlingen. Wanneer leerkrachten steun vinden bij elkaar of hun directie, zitten ze beter in hun vel en zijn ze meer geëngageerd voor de school. Ze zijn minder vaak afwezig en beschikken over meer energie om met hun leerlingen aan de slag te gaan. Investeren in compassie en positieve relaties is dus heel relevant en mijn thesis geeft een eerste aanzet om daar werk van te maken.
Ik heb deze studie gecombineerd met mijn werk als leerkracht op het Groenendaalcollege in Merksem. Daar werk ik nu nog altijd, maar mijn takenpakket is wel diverser geworden: in mijn studies heb ik een focus gelegd op kwaliteitszorg en onderwijsmanagement, en die achtergrond neem ik mee in onze wekelijkse vergaderingen over onderwijskundig beleid op school.
Daarnaast ben ik een nascholingspakket aan het ontwikkelen om met scholen te werken aan een klimaat van compassie en aan welbevinden van leerkrachten in het algemeen. Op die manier hoop ik de brug te slaan van mijn onderzoek naar de praktijk van elke dag. Dat zou de cirkel mooi rond maken...