Scriptiebank overzicht

De evenknie van Paganini en Liszt: Adrien François ServaisWat hebben keizer Franz Joseph, sultan Abd-ul-Mejid en tsaar Nicolas I met elkaar gemeen? Ze hebben alledrie een optreden bijgewoond van de Belgische cellovirtuoos Adrien François Servais (1807-1866). Rossini en Berlioz vergeleken hem met Paganini; collega-virtuozen stonden in de rij om een compositie aan hem op te dragen. Servais was een Europese ster, bekend van Bordeaux tot Sint-Petersburg en van Londen tot Istanbul. Recent wetenschappelijk onderzoek brengt heel wat gegevens aan het licht.

Pieter Van Loo, Universiteit Antwerpen.
 
Antisemitisme in de Franstalige pers ?
Le Peuple, La Libre Belgique en Le Soir in 1938-1940.
 
 
Abstract
In deze paper werden drie Belgische Franstalige kranten (Le Peuple, La Libre Belgique en Le Soir) getoetst op hun houding ten opzichte van de Joodse kwestie eind jaren dertig (1938-1940). Via dit personderzoek werd er ook een beeld geschetst van de publieke opinie tegenover Joden in Brussel en Wallonië net voor de Tweede Wereldoorlog.

- U bedoelt misschien theologie?  - Nee hoor, the-o-so-fie.  Een godsdienstpsychologische wind doorheen het Maeterlinckjaar"Helena Petrovna Blavatsky en de theosofie". Zo luidde het onderwerp van mijn masterproef. U wou ook spontaan bovenstaande vraag stellen? Wees niet ongerust, het klonk velen onbekend in de oren. Wanneer ik startte met mijn opzoekingswerk en de eerste boeken in de bibliotheek wou ontlenen, werd ik tot mijn verbazing zelfs naar de afdeling “esoterie en occultisme” verwezen.

 Tussen de vakjesBeeld je een wetenschapper in. Behalve zijn witte jas en manische blik is er nog iets wat meteen opvalt aan de stereotiepe onderzoeker: binnen zijn eigen domein is hij doordrongen van kennis en bezeten door de wens om meer te weten. Maar stel een bioloog een vraag over geschiedenis, of een geschiedkundige over sport, en ze kijken je aan alsof je van een andere planeet komt. Er zit een kern van waarheid in dat stereotype, en het lijkt niet er niet op dat daar binnenkort verandering in zal komen.

 
‘In pofbroek en badjas’
 
Het fenomeen “Poeske” Scherens
 
 
Een galerij van bejubelde wielrenners dient zich aan vanuit het verleden, als boegbeelden van weleer. Sportieve kinderen van hun tijdsgeest, bewonderd door velen. Waar fiets en geschiedschrijving behoedzaam elkaar kruisen, mag de naam van de sprinter Jef “Poeske” Scherens met stip vermeld. Foto’s uit die tijd tonen een kleine spierbundel, veelal in pofbroek en badjas.

 
De kaaien zijn van iedereen. Elke Antwerpenaar ziet deze plek als een verlengde van zijn eigen leefwereld. Vanuit zijn eigen woonwijk ziet hij de schepen en de meeuwen die het maritieme karakter van zijn stad verraden. Vervolgens probeert hij via de kaaien zo dicht mogelijk bij het water te komen. Het gaat om een plek op een ademhaal van thuis, waar het stedelijke leven dichtbij maar toch veraf is. De mogelijkheid tot participatie bij de ontwikkeling van een masterplan voor de Scheldekaaien en wat hieruit voortvloeit, mag daarom niet onderschat worden.

 
Een literaire terugblik op de negentiende eeuw
Bijna elke student Nederlandse letterkunde is tijdens zijn studie in aanraking gekomen met de literatuur van het negentiende-eeuwse fin de siècle, meer bepaald met het naturalisme en het symbolisme en het soms daarmee samenhangende decadentisme. Romans zoals Eline Vere (1889) van Louis Couperus of De kleine Johannes (1887) van Frederik van Eeden behoren vaak tot de verplichte lectuur. Dikwijls heeft men aan deze literatuur een stereotiep beeld overgehouden.

 
Groen, groener, groenst
 
 
Na de Industriële Revolutie in de negentiende eeuw is er tegenwoordig sprake van een groene revolutie met ‘groen’ in de betekenis van ‘groene energie’. Wereldwijd houdt de bevolking de klimaatverandering nauwlettend in de gaten. Talrijke initiatieven moeten de mensen ervan overtuigen dat iedereen zijn steentje kan bijdragen om de opwarming van de aarde tegen te gaan. In het kader van dit erg actuele thema wordt ook het gebruik van groene of hernieuwbare energie in toenemende mate gestimuleerd.

Computational Fluid Dynamics, kortweg CFD,  is een tak binnen de ingenieurswetenschappen die het gedrag van vloeistoffen of gassen in beweging bestudeert. Een en ander is gebaseerd op ingewikkelde vergelijkingen (“partiële differentiaalvergelijkingen” voor de liefhebbers) die al in het begin van de negentiende eeuw werden opgesteld door de Fransman Navier en de Brit Stokes. Het probleem stelt zich echter dat deze vergelijkingen in de meeste situaties geen analytisch berekenbare oplossingen hebben.

Collocatie en dwang
Krankzinnigenzorg in België (1850-1900)
‘Cet être souffrant, ce n’est pas un étranger, c’est un homme’, schreef de Leuvense gestichtarts en professor Ferdinand Lefebvre in 1864. Hij doelde hiermee op de menselijkheid van de krankzinnige, op dat moment nog een relatief nieuwe ontdekking. Het verschijnen van de krankzinnige als mens, als zieke die recht had op verzorging, betekende een hele uitdaging voor diens omgeving.

 
Polen-der-wijs
Tijdens het schooljaar 2009/2010 liepen ongeveer tweeduizend vijfhonderd Poolse kinderen school in verschillende Poolse scholen in België. De grootste scholen bevinden zich in Brussel en Antwerpen, maar ook kleine Poolse klasjes zijn over heel België verspreid. Dat veel Polen naar België migreerden tijdens de jaren negentig en tweeduizend valt niet te ontkennen, maar dat dit ook gevolgen heeft op het vlak van onderwijs is vaak minder bekend.
De Poolse scholen in België kennen al een vrij lang bestaan.

De zestiende eeuwse wereld gepersonifieerd.
1571, Abraham Ortelius klopt aan bij de Antwerpse uitgever Gillis Coppens van Diest aan wie hij vraagt zijn Theatrum Orbis Terrarum te publiceren. Het pronkstuk van deze lijvige atlas is het indrukwekkende titelblad waarop vier vrouwen zijn afgebeeld, vergezeld van tal van vreemde attributen. De dames personifiëren de vier toen gekende werelddelen. Deze prent van Ortelius is vooruitstrevend. Voor het eerst in de geschiedenis van de beeldende kunsten verschijnt hier de personificatie van Amerika, vergezeld van haar drie oude zusters.

Milica Petrovic
En wat gaat u volgend jaar studeren?
Toen ik besliste dat ik filologie zou gaan studeren, was er één vraag die me menigmaal gesteld werd: wat ga je daarmee doen? Ik heb er vier jaar over gedaan om een concreet antwoord hierop te kunnen geven, en ik hoop dat ik met mijn scriptie daarin zal geslaagd zijn.
Het is alom geweten dat een universitair diploma afkomstig van een faculteit letteren en wijsbegeerte – kortom, een diploma in de alfawetenschappen – minder populariteit geniet dan een in de sociale en exacte wetenschappen. Waarom eigenlijk?

 
 
Oriëntaties in Midden-Afrika
Cultuurhistorische studie rond beeldvorming van equatoriaal Afrika en de Arabische kwestie, via Belgische dagbladen en exploratieliteratuur. Ca. 1880-1900.
 
 
 
“This crusade, this war on terrorism is going to take a while.”Aan de vooravond van de Amerikaanse militaire invasie in Afghanistan drukt president G.W. Bush zich uit in middeleeuwse termen. Een kruistocht duidt op een missie, een onderneming met een hoger doel. Maar het roept eveneens beelden van blind fanatisme op.

De Spoker in Guido Gezelle
 
Guido Gezelle?  “O krinklende winklende waterding”! … “Dien avond en die rooze”! De poëzie van Guido Gezelle omvat meer dan deze gecanoniseerde verzen. Onder het pseudoniem Spoker, ‘spookte’ Gezelle als satirisch en politiek dichter in flamingantische weekbladen en tijdschriften. In haar masterscriptie bestudeerde Adelheid Ceulemans 44 relatief onbekende nationaal-politieke teksten van Gezelle.

Het failliet van een generatie, geknipt en geplakt
Montagetechnieken in het oeuvre van een vergeten, Antwerpse auteur.
 
Omdat hij-gij-wij allen, indien we ten minste eerlijk willen zijn, geen betekenis kunnen geven uit vrees in’t een of ander asiel voor hersenverminkten te worden opgesloten.
We zijn kinderen van onze tijd, dus intellektuele lafaards[1].
 
Dit citaat uit Baltazar Krull’s hart zingt maneschijn (1933), één van de twee romans van de Antwerpse auteur Kurt Köhler (1907 – 1945), geeft de crisis weer van de generatie jongeren die opgroeiden tijdens en na de Eerste Wereldoorlog.

Schaamrood. De ervaring van menstruatie bij katholieke Vlaamse vrouwen (1920-1960)
 
In hoeverre was de kennis van menstruatie in medische kringen een weerklank van die bij Vlaamse meisjes en vrouwen? De kennis van artsen is doorheen de eeuwen geëvolueerd. Grieken gaven menstruatie bijvoorbeeld hetzelfde statuut als het hebben van een bloedneus. Pas in de negentiende eeuw werd het verband tussen menstruatie en vruchtbaarheid duidelijk. Ondanks die evolutie bleven niet-medische verklaringen voor menstruatie weerklinken doorheen de eeuwen.

WOORD VOORAF
 
 
Graag had ik volgende mensen willen bedanken voor hun steun bij het realiseren van mijn eindwerk:
 
Mevrouw Annemie Thijs, mijn copromotor, heeft mij geholpen bij het opzoeken van nuttige informatie en heeft ervoor gezorgd dat ik mijn leerstage kon volgen in haar dansschool te Mechelen. Daarnaast heeft ze me zo ver kunnen brengen, deel te nemen aan een wedstrijd van Ierse dans, waar ik als derde eindigde bij de “Ligt Jig”. Ik wil haar bedanken voor de steun en voor al de ervaring die ze mij heeft meegegeven.

Negentiende-eeuwse variététheaters: verrassend hedendaags

Het archiefonderzoek van Evelien Jonckheere naar de Gentse variététheaters van 1880 tot 1914 wierp een licht op een onontgonnen amusementsvorm. Nooit voorheen verscheen in België een publicatie over het variététheater.

Het vroegnegentiende-eeuwse dandyisme van Beau Brummell en Lord Byron


De vroegnegentiende-eeuwse dandy’s, die het neusje van de zalm waren van de Britse en Franse beau monde, zouden vandaag doorgaan als excentrieke beroemdheden met ernstige gedragsproblemen. In die tijd echter waren hun ongebreidelde narcisme, arrogant en onverschillig wangedrag, obsessie met kleren en zindelijkheid en alcohol- en gokverslaving net die bijzondere karaktertrekjes die hen in het middelpunt van ieders aandacht stelden.

Speculaties rond gebak uit houten prenten: een proces van intensivering naar extensivering
 
Tijdens mijn onderzoek kwam ik tot de vaststelling dat heel wat koekplanken, ook wel houten prenten genoemd, een stille dood sterven. Ze worden immers al te vaak als een minderwaardige kunstvorm en informatiebron beschouwd, hoewel ze ons veel kennis verschaffen over het verleden en meer specifiek over onze volkscultuur.
 
Koekplanken waren in het verleden gebruiksvoorwerpen: ze figureerden de koek.

Restauratie van een houten staakmolen – Windekemolen te Scheldewindeke
 
Vandaag de dag staan oude gebouwen die onze steden en dorpen sieren, steeds meer in de belangstelling. Denken we maar aan de jaarlijkse open monumentendag waar steevast duizenden bezoekers op af komen. Aan deze open monumentendag is steeds een wedstrijd verbonden waar monumenten kunnen ingeschreven worden om mee te dingen naar een restauratieprijs. Dit jaar ging de hoofdprijs naar een oud stoomcentrum in Maldegem die dringend aan restauratie toe is.

Vissen naar de dood: de begraafplaats van Temse
 
Niet minder dan 86 grafmonumenten op de begraafplaats van Temse heeft kunsthistoricus Ann Depestel onderzocht voor haar thesis. Maar veel veldwerk en grasduinen in vergeten archieven hebben duidelijk hun vruchten afgeworpen: beetje bij beetje kwam een verborgen historische schat bloot te liggen en daarmee het rijke verleden van Temse en haar inwoners.
 
Met toegeknepen neus
 
Net als in andere streken, was er ook in Temse een evolutie van kerkhof naar begraafplaats.

Het ‘Nieuwe Denken’ in het Chinese buitenlandse beleid? – Thijs Van de Graaf
 
De metamorfose die de Chinese samenleving de voorbije halve eeuw heeft ondergaan, is indrukwekkend. Van een communistische heilstaat waarin roerganger Mao iedereen een ‘ijzeren rijstkom’ garandeerde, is het land uitgegroeid tot het grootste neokapitalistische Wirtschaftswunder uit de moderne geschiedenis. Voor het eerst sinds de jaren vijftig, wanneer de Rode Boekjes in het westers straatbeeld opdoken, spreekt de Volksrepubliek vandaag weer écht tot de populaire verbeelding.

De ‘war on terrorism’ en het conflict in Noord-Oeganda: larema ono lamone?
 
Een studie naar de invloed van de ‘war on terrorism’ op het conflict in Noord-Oeganda
 

Scriptie neergelegd tot het behalen van
Licentiaat in de politieke wetenschappen
door
 
Evert Saver
 
Stamnummer: 20013495
 
Optie: internationale politiek,
studie van de Derde Wereld
 
Promotor: prof. dr. K. Vlassenroot                                     Commissarissen: prof. dr. A. Walraet
        prof. dr. R.

ANDREAS FAES, Hedendaags anarchisme in Nederland en Vlaanderen (1933-2000),
Gent, Vakgroep Nieuwste Geschiedenis, 2004-2005, 225 p.
 
Anarchisme, kwelgeest van het verleden?
 
‘Anarchisme is terrorisme en anarchisten zijn ongewassen en werkschuwe marginalen die hun zelfhaat uitwerken op de gemeenschap.’ Dergelijke uitlatingen zijn schering en inslag geworden wanneer het over het anarchisme gaat als beweging.

De incorporatie van Zuid-Afrika

HOE ZUID-AFRIKA DEEL WERD VAN HET KAPITALISTISCHE WERELD-SYSTEEM

Het kapitalisme is, in tegenstelling tot wat velen u willen doen geloven, geen ahistorisch
fenomeen, geen eeuwig, onveranderlijk en vanzelfsprekend systeem. Het kapitalisme is ooit
ergens ontstaan, namelijk in de Noord-Italiaanse stadstaten toen de Middeleeuwen naar hun einde liepen. Daaruit heeft het zich geëxpandeerd totdat het vandaag, op enkele blinde vlekken na, de
gehele wereld omvat.

De uitverkoop van het ACW
 
De christelijke arbeidersbeweging heeft niet alleen veel politieke mandatarissen, ze beschikt met Arcofin ook over de grootste sociale holding van het land. Als sterkhouder van Groep Arco, de financiële poot van het ACW, keert Arcofin dit jaar 70 miljoen euro aan dividenden uit. Bijna 15% van dat manna daalt neer over het ACW en zijn deelorganisaties. Maar voor wat, hoort wat. Het ACW speelde vanaf 1992 zowat al zijn eigen bedrijven kwijt. In 2001 kreunden de militanten onder de genadeslag.

De titel van de scriptie doet een zeer specifieke studie vermoeden; een weergave van het leven van een middeleeuwse, nota bene heilige koningin. Het onderwerp is echter veel minder concreet dan het op het eerste gezicht lijkt. Een biografie van Jadwiga van Anjou is een momentopname van een bij ons vrij onbekend stukje geschiedenis, dat de grenzen van het veertiende-eeuwse Poolse koninkrijk ruim overschrijdt. Jadwiga was een echte Centraal-Europese prinses. Ze stamde af van het Franse geslacht van Anjou, dat sinds het begin van de veertiende eeuw over Hongarije regeerde.

 
Kunst te koop
De Brusselse avant-gardegalerie 1919-1932
 
Lotte De Voeght
 
Op 5 mei 2004 werd bij Sotheby’s in New York Picasso’s Garçon à la pipe uit 1905 geveild tegen een bedrag van 104,2 miljoen dollar (of 85 miljoen euro). Het werd daarmee het duurste schilderij aller tijden. Critici noemen deze recordprijs een ‘culturele obsceniteit’ die een gevolg is van een ‘hysterische markt’.