Literaire Journalistiek in Vlaanderen

Bert Gyssels
Persbericht

Literaire Journalistiek in Vlaanderen

 PERSBERICHT Bert Gyssels:

Onvrede met gangbare technieken drijft journalisten naar literaire journalistiek

Een onvrede met de manier waarop journalisten vandaag de dag vaak te werk (moeten) gaan, doet een aantal van hen uitwijken naar de zogenaamde ‘literaire journalistiek’. Die paar journalisten menen dat ze met die journalistieke stijl dieper kunnen indringen tot de werkelijkheid. Dat noemen de journalisten in kwestie zelf de voornaamste beweegreden, maar er zijn nog andere elementen uit de journalistiek en de bredere samenleving die die evolutie verklaren. Dat blijkt uit de masterproef die Bert Gyssels voor de Master Journalistiek van de Erasmushogeschool schreef.

 

Het genre dat Gyssels voor zijn masterproef besprak geniet in Vlaanderen nog altijd niet de bekendheid die het in Nederland en de Verenigde Staten intussen wel al lange tijd geniet. Toch telt de Vlaamse journalistiek een aantal beoefenaars van het genre. Een van hen, Humojournalist Pascal Verbeken, won in 2008 de MJ Brusseprijs voor ‘Arm Wallonië’, een prijs die sinds 2006 uitgereikt wordt aan de auteur van het beste journalistieke boek van de voorbije twee jaar. Behalve Verbeken ging Gyssels ook spreken met Anna Luyten, Filip Rogiers en Jan Hertoghs, en hij ondervroeg hen – onder meer – over de beweegredenen om dat journalistieke genre te beoefenen. Behalve die vier journalisten, kan ook de journalistiek van Chris De Stoop, Lieve Joris en Rudi Rotthier onder die noemer geplaatst worden.

 

De vier geïnterviewde journalisten halen vooral een onvrede met de beperkingen van de gangbare journalistieke technieken aan. Voor hen volstonden die tools niet meer, en daarom moesten ze uitwijken naar een journalistiek die neigt naar de literatuur. Maar dat betekent niet dat die journalisten feiten minder belangrijk achten voor hun stukken. Integendeel. Allemaal zien ze de feiten als de belangrijkste bouwstenen voor hun stukken, zoals blijkt uit de gesprekken, maar ook uit hun teksten.

 

Het literaire kantje uit zich vooral in de manier waarop literair journalistieke teksten vorm krijgen: zo’n journalist heeft tijdens de research meer oog voor de omgeving waarin het onderwerp zich bevindt, en maakt er in de uiteindelijke tekst ook meer plaats voor. Door deze en andere literaire technieken (dialoog, sfeerschepping, citaten niet per se letterlijk weergeven)  te gebruiken probeert een literair journalist dieper door te dringen tot de werkelijkheid, iets wat zonder die literaire technieken onmogelijk is.

 

Deze vorm van journalistiek is echter heel tijdrovend en arbeidsintensief, en dus duur. Hoofdredacties staan – zeker in het huidige economische klimaat – dan ook niet te springen om in hun krant plaats te maken voor zulke stukken. Bovendien nemen sommige van die journalisten afscheid van de typische kranten- en tijdschriftenjournalistiek, en stappen ze over naar het schrijven van boeken, zoals Pascal Verbeken, maar Chris De Stoop en Lieve Joris gingen hem ook al voor. Verbeken wijst dan ook op het belang van het Fonds Pascal Decroos, dat de rol vervult die de hoofdredacties zouden moeten vervullen. 

 

 

Bibliografie

 LIJST VAN REFERENTIES

 

PRIMAIRE LITERATUUR

Anthierens, J. (2005) Ooggetuige. Niemands meester, niemands knecht (deel 2). Leuven : Van Halewijck.

Hertoghs, J. (2009a) ‘De stille overwegen [1]. De laatste onbewaakte overwegen van België’, Humo 3585, 19 mei ’09, p. 30 – 35.

Hertoghs, J. (2009b) ‘De stille overwegen [2]. Dieren in nesten’, Humo 3586, 26 mei ’09, p. 144 – 150.

Luyten, A. (2003) ‘ONDER DEN TOREN. De stem van het volk aan de tapkast’, De Standaard, 17 mei 2003. http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=dst17052003_032 – geraadpleegd op 10 augustus 2009.

Luyten, A. (2005) ‘Het geheim van het water’, Knack, 10 augustus 2005. Vanop Mediargus, geraadpleegd op 4 augustus 2009.

Rogiers, F. (2004) Buurtpatrouille. Hoe Vlaanderen aan een nieuwe eeuw begint. Antwerpen: Meulenhoff | Manteau.

Rogiers, F. (2009) ‘De middelste man van het land’, De Morgen, 6 juni 2009, 74 – 76.

Rotthier, R. (2001) Hotel Fabiola. Een verslag uit Borgerhout.  : Atlas.

Talese, G. (2009), ‘Frank Sinatra has a cold’, Esquire, april 1966.

http://www.esquire.com/features/ESQ1003-OCT_SINATRA_rev_ - geraadpleegd op 5 juli 2009.

 

SECUNDAIRE LITERATUUR

Aucoin, J.L. (2001) ‘Epistemic responsibility and narrative theory. The literary journalism of Ryszard Kapuscinski’, Journalism, 2, p. 5 – 21.

Boynton, R.S. (2005) The New New Journalism. Conversations with America’s Best Nonfiction Writers on their Craft. New York : Vintage.

Boynton, R.S. (2009) “1. What is "The New New Journalism"?”

http://www.robertboynton.com/book.htm - geraadpleegd op 3/8/’09

Ceelen, H. & Van Bergeijk, J. (2007) Meer dan de feiten. Gesprekken met auteurs van literaire non-fictie. Amsterdam  : Atlas.

Day to Day on National Public Radio (9-9-’03) ‘Writer’s Story on Sinatra Sparked a New Genre of Reporting’. http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyID=1424661 – geraadpleegd op 6 juli 2009.

Deprez, A. (red) (1986) Verzameld journalistiek werk van Karel van de Woestijne. Eerste deel: Nieuwe Rotterdamsche Courant: juli 1906 – juni 1907. Gent: Cultureel Documentatiecentrum.

DiGiacomo, F. (2007) ‘The Esquire Decade’ Vanity Fair, januari 2007. http://www.vanityfair.com/culture/features/2007/01/esquire200701?curren… – geraadpleegd op 6 juli 2009.

Hagen, P. (2002) Journalisten in Nederland. Een persgeschiedenis in portretten, 1850 – 2000.  Amsterdam : Arbeiderspers.

Hannis, G. (2007) ‘”An example to the rest of your scribbling crew”: The influtential literary techniques of the Eighteenth-century journalist Daniel Defoe’, Asia Pacific Media Educator, 18 (December 2007), 45 – 57.

Hartsock, John C. (2001) A history of American literary journalism: the emergence of a modern narrative form. University of Massachusetts Press.

Kussendrager, N., Van der Lugt, D. (2007) Basisboek Journalistiek. Achtergronden, genres, vaardigheden. Groningen/Houten : Wolters-Noordhoff.

Miner, V. (2009) ‘Using Imagination, Memory and Metaphor to Locate the Near and Far’. http://keywestliteraryseminar.org/lit/past/spirit/workshops.htm - geraadpleegd op 13 augustus 2009.

Reynolds, B. (2007) ‘A metaphor of the World: William Langewiesche, John Vaillant and looking for the story in long-form’, Asia Pacific Media Educator, 18 (December 2007), 59 – 71.

Sims, N. (ed.) (1984) The Literary Journalists. The New Art of Personal Reportage. New York : Ballantine Books.

Sims, N. en Kramer, M. (ed.) (1995) Literary Journalism: A New Collection of the Best American Nonfiction. New York : Ballantine Books.

Vandendaele, R. (2009) ‘Tom Waes. Quizmaster in crisistijd’, Humo 3580, 14 april ‘09, p. 26 – 31.

Van Exter, R., Pauw, A. (1994) Tussen literatuur en journalistiek. Cahier 9: Journalistiek en Communicatie. Culemborg : Phaedon.

Van Gelder, H. (2000) ‘Johan Anthierens 1937-2000. Dwars geweten’, NRC Handelsblad, 21 maart 2000. http://www.nrc.nl/W2/Nieuws/2000/03/21/Med/01.html - geraadpleegd op 6/8/’09

Wijfjes, H. (2004) Journalistiek in Nederland, 1850 – 2000: beroep, cultuur en organisatie. Amsterdam : Uitgeverij Boom.

Yagoda, B. en Kerrane, K. (1997) The Art of Fact: A Historical Anthology of Literary Journalism. New York : Scribner.

 

INTERVIEWS

Naar de interviews verwijs ik in de tekst met de pagina waarop het citaat in kwestie in de bijlages gevonden kan worden.

 

Interview met Anna Luyten, op 1 juli in Brussel.

            Zie Bijlages, p. 57 – 62.

Interview met Pascal Verbeken, op 3 juli in Gent.

Zie Bijlages p. 63 – 70.

Interview met Filip Rogiers, op 6 juli in Brussel.

            Zie Bijlages p. 71 – 73.

Interview met Jan Hertoghs, op 16 juli in Antwerpen en 18 juli telefonisch

            Zie Bijlages p. 74 – 81.

 

Universiteit of Hogeschool
Master Journalistiek: afstudeerrichting Geschreven Pers
Publicatiejaar
2009
Share this on: