De liberale politicus: een man van zijn woord? Een keywordanalyse van het geschreven discours van Open Vld
De liberale politicus: een man van zijn woord? Een keywordanalyse van het geschreven discours van Open Vld
Liberalen blijken geen mannen van
hun woord
Liberalen schrijven ook liberaal. Daar gaat iedereen vanuit. Of dat ook effectief zo is, zocht Laurens Bynens uit in zijn masterproef.
Bynens, 22 jaar, liep dit jaar twee maanden stage bij Open Vld. In het kader van zijn master in de Bedrijfscommunicatie wilde hij in zijn scriptie wel eens onderzoeken hoe liberaal het er aan toegaat in de teksten van de partij.
Men hoort vaak dat de (traditionele) partijen te sterk op elkaar lijken, of dat een duidelijk verhaal ontbreekt. Maar hoe breng je dan zo een duidelijk verhaal naar de kiezer? Een mogelijkheid is via het geschreven woord. Slagen de politici van Open Vld er dan ook in om zich duidelijk liberaal te positioneren? Weten ze zich te profileren als de partij van de vrijheid, de verantwoordelijkheid en de ondernemers?
Wie op www.openvld.be de beknopte filosofie van de partij leest, merkt dat een aantal typische woorden in het vet staan: vrijheid, open, initiatief, verantwoordelijkheid, enz. Die woorden verbindt men traditioneel met de liberalen. De doelstelling van Bynens' masterproef was dan ook eenvoudig: controleren hoe vaak en hoe opvallend deze en andere woorden, die we verbinden met het liberalisme, voorkomen in teksten van Open Vld.
In de meesterproef werden drie soorten teksten van Open Vld geanalyseerd:
1) nieuwsberichten vanop www.openvld.be;
2) verkiezingsprogramma's (1994-2010);
3) teksten van 4 liberale politici (Alexander De Croo, Nele Lijnen, Bart Tommelein en Guido De Padt).
De teksten werden aan de hand een computerprogramma vergeleken met de teksten van de kwaliteitskrant De Standaard. Op die manier werd duidelijk welke woorden typisch zijn voor teksten van Open Vld, en welke niet.
Enigszins verrast merkte Bynens dat een groot aantal liberale woorden weinig voorkomen in het liberale discours. Zo is bijvoorbeeld het woord 'individu(eel)' geen belangrijk woord. Dit geldt ook voor 'ondernemen' en 'ondernemer(s)'. 'Liberaal(/liberale)' scoort slecht, net als 'verantwoordelijk(heid)', 'privaat' en 'zelfstandig(e)'. 'Open' en 'Vld' zijn wel prominent aanwezig. Al is dat eigenlijk niet meer dan logisch. Dat 'Vlaanderen' en 'Vlaams(e)' veelvoorkomende woorden zijn, lijkt op het eerste zicht misschien opmerkelijk. Als daarbij echter opgemerkt wordt dat deze woorden veelal voorkomen in combinatie met woorden als 'regering' of 'overheid', is dit toch niet zo verwonderlijk.
Dit alles betekent natuurlijk niet dat Open Vld het liberalisme afgezworen heeft. Via deze analyse van honderdduizenden woorden is wel duidelijk geworden dat de partij het nalaat om zich via deze woorden duidelijk liberaal te profileren.
Open Vld zit de laatste tijd in een electorale crisis. Men verwijt de partij vaak dat een duidelijk verhaal ontbreekt. Deze masterproef heeft alvast een mogelijke oplossing aangewezen: Open Vld kan haar discours een blauwere ondertoon geven via enkele simpele woorden. "Politici staan misschien niet altijd bekend als mensen van hun woord, maar men kan tenminste beginnen met het gebruik van de juiste woorden," besluit Bynens.
Berber Sardinha, A. (1999). Using KeyWords in text analysis: Practical aspects. DIRECT Papers, 42,
1-8.
Biber, D. & Conrad, S. & Reppen, R. (1998). Corpus Linguistics: Investigating Language Structure
and Use. Cambridge: Cambridge University Press.
Danet, B. (1980). Baby or fetus? Language and the construction of reality in a manslaughter trial.
Semiotica, 32 (3-4), 187-219.
De Croo, A. (2011). Nieuws. [23.11.2011, alexanderdecroo.be: www.alexanderdecroo.be/nieuws]
De Padt, G. (2011) Pers. [25.11.2011, guidodepadt.be:
http://www.guidodepadt.be/categorie/nl/pers/ ]
De Standaard. (2011). De Standaard Online. [3.11.2011, standaard.be: www.standaard.be]
Dunning, T. (1993). Accurate methods for the statistics of surprise and coincidence. Computational
Linguistics, 19(1): 61-74.
Fairclough, N. (1992). Discourse and Social Change. Cambridge: Polity.
Fairclough, N. & Wodak, R. (1997) Critical Discourse Analysis. In Van Dijk, T.A. (ed.) Discourse as
Social Interaction. Londen: Sage Publications.
Firth, J.R. (1935). The technique of semantics. Transactions of the Philological Society, 36-72.
Firth, J.R. (1949). The semantics of linguistic science. Lingua, 1, 393-404.
Firth, J.R. (1957). A synopsis of linguistic theory, 1930-1955. Studies in Linguistic Analysis, Special
Volume, Philological Society, 1-32.
Firth, J.R. (1970). Tongues of Men and Speech. Londen: Oxford University Press.
Fowler, R. (1991). Language in the News: Discourse and Ideology in the Press. Londen: Routledge.
Guilhaumou, J. (2004). Où va l'analyse de discours? Autour de la notion de formation discursive.
[12.2.2012, Revue-texto.net: http://www.revue-texto.net/Inedits/Guilhaumou_AD.html]
Halliday, M.A.K. (1992). Some lexicogrammatical features of the Zero Population Growth text. In:
Mann, W. C; Thompson, S.A. (eds.). Discourse description - Diverse linguistic analyses of a fundraising
text. Amsterdam, John Benjamins, 327-358.
Hoey, M. (2007). Lexical Priming and literary creativity. In Hoey, M.; Mahlberg, M.; Stubbs, M.;
Teubert, W. (eds.). (2007). Text, Discourse and Corpora. Theory and Analysis. Londen: Continuum.
Hunston, S. (2002). Corpora in Applied Linguistics. Cambridge: Cambridge University Press.
Kress G. (1985). Ideological Structures in discourse. In Van Dijk, T.A. (ed.). Handbook of Discourse
Analysis. Volume 4. Discourse Analysis in Society. Londen: Academic Press Inc.
Lijnen, N. (2011). SneL-nieuws. [16.11.2011, nelelijnen.be: http://nelelijnen.be/snelnieuws.cfm]
Mahlberg, M. (2005). Lexical items in discourse: identifying local textual functions of sustainable
development. In Hoey, M.; Mahlberg, M.; Stubbs, M.; Teubert, W. (eds.). (2007). Text, Discourse and
Corpora. Theory and Analysis. Londen: Continuum.
Mayaffre, D. (2002). L'Herméneutique numérique. [10.04.2012, uottawa.ca:
http://www.uottawa.ca/academic/arts/astrolabe/articles/art0031.htm/Herm…]
Mayaffre, D. (2005). Rôle et place des corpus en linguistique : réflexions introductives. Texto!, 10 (4).
Mayaffre, D. (2008). Quand "travail", "famille", "patrie" co-occurrent dans le discours de Nicolas
Sarkozy. Etude de cas et réflexion théorique sur la co-occurrence. In Heiden, S. & Pincemin, B. (eds.),
Actes des 9es Journées internationales d’Analyse statistique des Données Textuelles (JADT 2008).
Lyon: Presses Universitaires de Lyon, 811-822.
Mayaffre, D. (2009). L’analyse du discours assistée par ordinateur. [ 24.02.2012, eprints.aidenlignefrancais-
universite.auf.org: http://eprints.aidenligne-francais
universite.auf.org/19/1/pdf_Formation_Mayaffre_Alexandrie_dec09_.pdf]
Mautner, G. (2009). Corpora and Critical Discourse Analysis. In Baker, P. (ed.) Contemporary Corpus
Linguistics. Londen: Continuum.
Milizia, D. (2010). Keywords and phrases in political speeches. In Bondi, M. & Scott, M. (Eds.).
Keyness in Texts. Amsterdam: John Benjamins Publishing Co, 127-146.
Moon, R. (1994). The analysis of fixed expressions in text. In Coulthard, M. (ed.). Advances in written
text analysis. Londen: Routledge, 117-13
Open Vld (2011), Filosofie. [11.02.2012, Openvld.be: http://www.openvld.be/Content.aspx?
id=877773fb-e646-4742-b8cf-bd177254e356]
Orpin, D. (2005). Corpus Linguistics and Critical Discourse Analysis. International Journal of
Corpus Linguistics, 10 (1), 37-61.
Paquot, M. & Bestgen, Y. (2009). Distinctive words in academic writing: A comparison of three
statistical tests for keyword extraction. In Jucker, A. & Schreier, D. & Hundt, M. (Eds). Corpora:
Pragmatics and Discourse. Amsterdam: Rodopi, 247-269.
Phillips, N. & Lawrence, T.B. & Hardy, C. (2004). Discourse and Institutions. Academy of
Management Review, 29 (4), 635–652.
Scott, M. (2000). Focusing on the Text and Its Key Words. In Burnard, L. & McEnery, T. (eds.)
Rethinking language pedagogy from a corpus perspective. Frankfurt: Peter Lang, 103-122.
Scott, M. (2001). Mapping the KeyWords to problem and solution. In Hoey, M. Scott, M. &
Thompson, G. (eds.) Patterns of Text: in Honour of Michael Hoey. Amsterdam: Benjamins, 109-127.
Scott, M. (2010). Problems in investigating keyness, or clearing the undergrowth and marking out
trails... . In Bondi, M. & Scott, M. (eds.). Keyness in Texts. Amsterdam: John Benjamins Publishing
Co, 43-58.
Scott, M. & Tribble, C. (2006). Textual Patterns. Key words and corpus analysis in language
education. Studies in Corpus Linguistics 22. Amsterdam: Benjamins.
Searle J.R. (2005) What is an institution? Journal of Institutional Economics, 1 (1), 1–22.
Sinclair, J. McH. (1991). Corpus, Concordance, Collocation. Oxford: Oxford University Press.
Sinclair, J. (2004). Trust the Text. Londen: Routledge.
Stubbs, M. (1996). Text and Corpus Analysis. Oxford: Blackwell Publishers Ltd.
Stubbs, M. (2009). The search for units of meaning: Sinclair on empirical semantics. Applied
Linguistics, 30 (1): 115-137.
Tommelein, B. (2011). Nieuws. [18.11.2011, tommelein.be: http://www.tommelein.be/2007/nl/default.asp]
Vandermeersch, P. (1997). AVV-VVK niet langer in kop De Standaard. [16.02.2012, standaard.be:
http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=dst9909070002]
Van Dijk, T.A. (2003). Critical Discourse Analysis. In Schiffrin, D; Tannen, D.; Hamilton, H.E. (eds.):
The handbook of discourse analysis, , Hoboken: Wiley-Blackwell, 352-371.
Williams, R. (1976). Keywords. Londen: Fontana Paperbacks.
Wilson, J. (2003). Political Discourse. In Schiffrin, D & Tannen, D. & Hamilton, H.E. (eds.): The
handbook of discourse analysis. Hoboken: Wiley-Blackwell, 398-415.