Opstarten en toepassen van een tuinwerking als therapeutisch medium bij gedetineerden: theorie en praktijk
Gedetineerden breken uit door tuinieren!
Deze bachelorproef beschrijft waarom we het medium tuin hanteren voor het activeren van geïsoleerde gedetineerden. Het aanleren van gedragscompetenties en vaardigheden met de tuin als middel is een tweede doel van het onderzoek. Het project werd met volgende partners gerealiseerd: Hogeschool PXL, vzw Terra-Therapeutica, Limburg.net, Vereniging voor Ecologisch Leven en Tuinieren (VELT) vzw en penitentiaire inrichting (PI) Wortel.
Het onderzoek bestaat uit een literatuurstudie en een praktisch onderzoek. Het doel van de literatuurstudie is om reeds bestaande initiatieven in het binnen- en buitenland in kaart te brengen samen met de beschrijving van de context, de doelgroep, de effecten van het onderzochte medium op het welbevinden en de meetinstrumenten die reeds bestaan voor de doelgroep. Aansluitend hebben we de potentiële rol van de ergotherapeut binnen deze context onderzocht. Het praktisch onderzoek heeft als doel het opstarten van de tuin dat gebruikt wordt als medium om gedetineerden te activeren en aan te zetten tot handelen (hoofddoel). Daarnaast willen we gedragscompetenties aanleren of verbeteren.
Voor de literatuurstudie werd er beroep gedaan op verschillende databanken zoals Pubmed, Google Scholar en Science Direct. Daarnaast werden Jaarboeken Ergotherapie gebruikt en werd literatuur aangeboden door vzw Terra-Therapeutica. Tijdens het praktisch onderzoek werd gebruik gemaakt van een case study met een kwalitatief onderzoek. Er werden metingen gedaan omtrent het kwalitatief beleven van de tuin bij één doelgroep. Hiervoor werd met een semigestructureerd interview meer informatie bekomen aan de hand van een collage, de “templates” van Thrive en een vragenlijst over executief functioneren van Dawson en Guare.
In de literatuurstudie werden verschillende, reeds bestaande initiatieven gevonden die natuur als medium gebruiken. Op deze onderzoeken werd dit project mede gebaseerd. Voor het meten van het kwalitatief beleven van de tuin werd er gebruik gemaakt van de “templates” van Thrive en een vragenlijst over executieve functies. Op basis van de afname hiervan werd een lichte evolutie waargenomen binnen de bevraagde gebieden na deelname aan de tuinsessies. Na bevraging van de deelnemers bleek dat ze door deelname aan de tuinsessies tot rust komen en zich goed voelen. Uiteindelijk is er een tuinwerking gerealiseerd waar twee maal per week vijf deelnemers aan deelnemen.
Tuintherapie blijkt een positief effect te hebben op het welbevinden van de gedetineerden. Het werken in de tuin brengt hen rust en ontspanning. Om een structurele en duurzame tuinwerking op te starten en tuin te gebruiken als therapeutisch medium, is een goede voorbereiding en opvolging noodzakelijk. Hiervoor werd in dit project gewerkt met tuinfiches, die ook gebruikt kunnen worden voor de opstart van tuinprojecten elders. Via de tuin werden vaardigheden aangeleerd. Tuintechnische vaardigheden werden bijgebracht door middel van hands-on werken in de vorm van verbale ondersteuning. Verder werd door middel van de juiste therapeutische houding, gewerkt aan executieve functies.
Bibliografie Bilo, R. V., H. (2011). Kind in ontwikkeling. Amsterdam: Reed Business. Bogaerts, S. (2011). Het vierfactorenmodel van psychopathie. Tijdschrift voor psychiatrie, 53. Dawson, P. G., R. (2011). Executieve functies bij kinderen en adolescenten. Amsterdam: Hogrefe Uitgevers. De Coninck, L. (2014). Ergotherapie in de gerontologie (pp. 44-46). Leuven: Uitgeverij Acco. De Vliegher, A. (2015). De aanwezigheid van occupationele risicofactoren bij forensische cliënten: een ergotherapeutische bijdrage. In Acco (Ed.), Jaarboek ergotherapie 2015. Leuven. Fisher, A. G. (2009). Occupational Therapy Intervention Process Model: Three Star Press. Hulp- en dienstverlening aan gedetineerden; Strategisch plan 2015-2020. (2015). Jenkins, R. (2016). Landscaping in Lockup: The Effects of Gardening Programs on Prison Inmates.
49
Joye, Y. (2017). Groeien door groen; De welzijns- en gezondheidsbaten van groene omgevingen. Paper presented at the Groen en gezondheid, PXL Hasselt. Justitie, F. (2010). Activiteitenverslag 2010 EPI. Krasny, M. E. (2015). Greening Programs to Facilitate Prisoner Reentry. le Granse, M. v. H., M.; Kinébanian, A. (2017). Grondslagen van de ergotherapie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Luken, T. (2004). Zijn competenties meetbaar? Dilemma en uitweg bij het werkbaar maken van het competentiebegrip, Tijdschrift voor het Hogeronderwijs, 22, 60-80. Mannocci, A., Masala, D., Mipatrini, D., Rizzo, J., Meggiolaro, S., D, D. I. T., & G, L. A. T. (2015). The relationship between physical activity and quality of life in prisoners: a pilot study. J Prev Med Hyg, 56(4), E172-175. McDonald, J. F., Louise. (2004). Cultivating Quality. Reading: Thrive. Meurisse, H. (2012). Managementplan 2012 - 2018. FOD Justitie. Newman, D. (2017). How to start gardening therapy in a secured setting. Paper presented at the Groen en gezondheid, PXL Hasselt. Basiswet betreffende het gevangeniswezen en de rechtspositie van de gedetineerden, (2005). Decreet betreffende de organisatie van hulp- en dienstverlening aan gedetineerden, (2013). Sempik, J.; Aldridge, J.; Becker, S. (2005). Health, well-being and social inclusion: therapeutic horticulture in the UK. Sykes, G. M. (1971). The society of captives; A study of a maximum security prison (pp. 6378). New Jersey: Princeton University Press. Thrive. (2017). Thrive; using gardening to change lives. Retrieved from http://thrive.org.uk/ Trellis. (2013). What is therapeutic gardening. Retrieved from www.trellisscotland.org.uk University of Minnesota. (2017). Retrieved from https://twin-cities.umn.edu/ Van Campfort, S. (2017). Groenprogramma's België. van der Linden, S. (2015). Green prison programmes, recidivism and mental health: A primer. Crim Behav Ment Health, 25(5), 338-342. doi:10.1002/cbm.1978 van Halem, N. d. L., H.; Stuut, T. (2008). Zakboek werkbegeleiden in zorg en welzijn: Bohn Stafleu van Loghum. Vanneste, J. B., H. (2012). Ergotherapie in de gevangenis Jaarboek ergotherapie 2012 (pp. 272). Leuven: Uitgeverij Acco C.V. Vereycken, H. (2017). Het opstarten van tuintherapie. Vlaams Ergotherapeutenverbond vzw. (2017). Retrieved from www.ergotherapie.be
50
Vlaamse Overheid. Onthaalbrochure penitentiaire inrichting Wortel voor alle medewerkers van de hulp- en dienstverlening. Wilson, E. O. (1990). Biophilia; the human bond with other species: Harvard University Press.