Postcontractuele bedingen
Postcontractuele bedingen: is er leven na de dood?
Bekend in de praktijk maar zeer onbemind in de rechtsleer, dat is het lot van het postcontractuele beding. Zeer ten onrechte nochtans, want dit soort bedingen roept een pak onbeantwoorde vragen op. Ons onderzoek naar de definitie van het postcontractuele beding en naar het lot van het postcontractuele beding na ontbinding van de overeenkomst probeert aan dit hiaat te verhelpen.
“Postcontractu-watte?!”
Stel, beste lezer, u droomt ervan om een eigen autozaak te hebben. Na jaren aarzelen, schraapt u uw centen bijeen en neemt u contact op met de Belgische leverancier van uw favoriete merk (Vidi). U krijgt na een poosje onderhandelen een overeenkomst van verkoopconcessie met een duurtijd van 5 jaar onder de neus geschoven, waarin Vidi zich ertoe verbindt om u de nodige voertuigen en wisselstukken te verkopen, zodat u uw zaak (“Veni, Vidi, Emi”) kunt uitbaten. In ruil dient u o.a. bepaalde verkoopcijfers te halen. Bovendien moet u steeds twintig voertuigen in uw toonzaal hebben (die overigens minimaal 1000 m2 groot moet zijn). Ten slotte moet u ook steeds een voorraad wisselstukken t.w.v. 35.000 euro aanhouden.
U bent slim en deed uw huiswerk. U weet dat u na het einde van de concessieovereenkomst niet meer de indruk zal mogen wekken dat u nog tot het officiële dealernetwerk van Vidi behoort, zodat u uw voorraad voertuigen en wisselstukken moeilijk zult kwijtraken. U weet ook dat het naar Belgisch recht onduidelijk is of de concessiegever (Vidi) de resterende voorraad moet terugnemen. U wil daarom volgende clausule in de overeenkomst opnemen:
“In geval van beëindiging van onderhavige overeenkomst door het verstrijken van de duurtijd, ontbinding of nietigverklaring of verbreking, verbindt de producent zich ertoe om de voorraden die zich nog in het vermogen van de tussenpersoon bevinden, tegen de nettoprijs die door de tussenpersoon voor deze producten aan de producent is betaald, terug te kopen.” (Voorbeeld gehaald bij L. Cornelis en V. Sagaert.)
Dit is een postcontractueel beding, een beding dat van toepassing wordt wanneer het contract eindigt. Hoewel dit soort bedingen in de contractpraktijk vaak voorkomen (bv. postcontractuele geheimhoudingsbedingen, niet-concurrentiebedingen, geschilbedingen,…), heeft de Belgische rechtsleer (in tegenstelling tot de Franse rechtsleer) ze nog niet systematisch bestudeerd. Zij die zich aan een studie ervan waagden, kwamen bovendien tot demotiverende resultaten. Zo meende M. Fontaine dat ze “[…]constituent un ensemble trop disparate pour permettre une synthèse beaucoup plus élaborée.” Met ons onderzoek probeerden wij het tegendeel te bewijzen.
Juridisch-technisch correcte definitie
Maar wat is dat postcontractuele beding (of ermee verwant: de postcontractuele verbintenis) nu precies? De term is verraderlijk. “Post-contractueel” suggereert immers dat het beding in werking treedt wanneer het hele contract is beëindigd. Het beding is echter een deel van het contract. Het contract is dus nog niet beëindigd zolang het postcontractuele beding zelf nog niet is beëindigd. Veel rechtsgeleerden zien dit over het hoofd.
In werkelijkheid treedt het postcontractuele beding in werking wanneer de essentie van het contract is beëindigd. Bovendien merken we dat postcontractuele bedingen inhoudelijk weinig met de essentie van het contract te maken hebben.
En zo komen we tot een juridisch-technisch correcte definitie van de postcontractuele verbintenis: een niet-essentiële verbintenis die niet in het verlengde ligt van de essentiële verbintenissen van de overeenkomst en waarvan de opeisbaarheid rechtstreeks of onrechtstreeks is opgeschort tot de uitdoving van de essentiële verbintenissen.
Leven na de dood
Dat brengt ons bij het volgende vraagstuk: het lot van het postcontractuele beding na ontbinding van het contract.
Stel dat u niet een eigen autogarage begint, maar als zelfstandige pr-specialist een contract sluit met Vidi om hun reclamepolitiek uit te tekenen. Vidi staat erop om een clausule op te nemen die u verbiedt om na het einde van de overeenkomst enige informatie te verspreiden die u tijdens uw verblijf bij Vidi hebt verkregen. Een postcontractueel geheimhoudingsbeding dus.
Uw reclamecampagne is echter niet op tijd af. Vidi is in alle staten en besluit om de overeenkomst te ontbinden. In tegenstelling tot wat men zou denken, bent u hier blij mee. Immers, door de ontbinding wordt het contract in principe retroactief uitgewist. Het is alsof het contract nooit heeft bestaan, zodat uw geheimhoudingsverbintenis ook nooit heeft bestaan. De overeenkomst wordt door uw fout ontbonden, en u kan de informatie dan nog eens aan de hoogste bieder verkopen!
U ziet in, beste lezer, dat bovenstaande regeling niet opportuun is. De postcontractuele geheimhoudingsverbintenis moet de ontbinding duidelijk overleven. En toch, hoewel veel rechtsgeleerden dit erkennen, verklaren ze niet overtuigend hoe dat in zijn werk zou gaan.
Ons onderzoek wees uit dat een nieuw en beter begrip van de ontbinding het probleem wegneemt. De ontbinding beëindigt immers enkel de niet-uitgevoerde verbintenis en de verbintenis die daarvoor de tegenprestatie is (samen zijn dat meestal de essentiële verbintenissen). De verbintenissen die hier inhoudelijk niet veel mee te maken hebben, zoals de postcontractuele verbintenissen, blijven na de ontbinding bestaan.
Geen leven na de dood
Niet elke postcontractuele verbintenis overleeft echter de ontbinding.
Terug naar uw autogarage. Stel dat Vidi keer op keer te laat is met het leveren van de voertuigen. Na een tijdje ziet u geen andere uitweg dan de overeenkomst te ontbinden. Doen alsof het contract nooit heeft bestaan, betekent echter ook dat Vidi u nooit auto’s heeft verkocht, zodat de hele voorraad door de werking van de ontbinding sowieso moet worden teruggegeven (“gerestitueerd”). Het postcontractuele beding hoeft in dat geval dus niet te overleven, en het overleeft dan ook niet.
Conclusie: werk aan de winkel
Uitgaan van de verbintenis en niet van het contract en heel precies bepalen welke verbintenissen teniet gaan, dat is de boodschap. Op die manier hebben we antwoorden geboden op de vraag naar de correcte definitie van de postcontractuele verbintenis en naar haar overleving na ontbinding van de overeenkomst.
De methode die vertrekt vanuit de verbintenis en niet vanuit het contract is niet alleen nuttig voor de figuur van de postcontractuele verbintenis, maar kan ook voor andere leerstukken in het verbintenissenrecht met succes worden toegepast. Er is dus nog werk aan de winkel!
Bibliografie
België
Wetgeving
Verdrag der Verenigde Naties inzake Internationale Koopovereenkomsten betreffende Roerende Zaken van 11 april 1980, BS 1 juli 1997, 17.472.
Unidroit Principles of International Commercial Contracts.
Burgerlijk wetboek.
Handelshuurwet.
Wet 27 juli 1961 betreffende eenzijdige beëindiging van de voor onbepaalde tijd verleende concessies van alleenverkoop, BS 5 oktober 1961, 7518.
Gerechtelijk Wetboek.
Wet 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten, BS 22 augustus 1978, 9277.
Woninghuurwet.
Wet 25 juni 1992 op de Landverzekeringsovereenkomst, BS 28 augustus 1992, 18283.
Wet 30 juni 1994 betreffende het auteursrecht en de naburige rechten, BS 27 juli 1994, 19297.
Wet 13 april 1995 betreffende de handelsagentuurovereenkomst, BS 2 juni 1995, 15621.
Wetboek Internationaal Privaatrecht.
Wet 6 april 2010 betreffende marktpraktijken en consumentenbescherming, BS 12 april 2010.
Rechtspraak
Cass. 10 juni 1897, Pas. 1897, I, 222.
Cass. 9 februari 1933, Pas. 1933, I, 103, concl. P. Leclercq.
Cass. 16 juni 1955, Pas. 1955, I, 1126, Arr.Verbr. 1955, 850, JT 1955, 693 en RW 1955-56, 1225.
Cass. 16 juni 1955, Pas. 1955, I, 1129 en Arr.Verbr. 1955, 854.
Cass. 26 oktober 1956, Pas. 1957, I, 194 en Arr.Verbr. 1957, 122.
Cass. 25 september 1959, Pas. 1960, I, 113, concl. P. Mahaux, Arr.Verbr. 1960, 86, JT 1960, 114, noot J.J. Rothier, RCJB 1960, 5, noot. J. Dabin, RGAR 1960, nr. 6465 en RGAR 1960 nr. 6.574, noot R. Dalcq.
Cass. 28 mei 1965, Pas. 1965, I, 1051.
Cass. 24 maart 1972, Pas. 1972, I, 693, Arr.Cass. 1972, 707 en RW 1971-72, 2023.
Cass. 6 juni 1974, Pas. 1974, I, 1027, Arr.Cass. 1974, 1102 en RW 1974-75, 869.
Cass. 17 april 1975, Pas. 1975, I, 826 en Arr.Cass. 1975, 914.
Cass. 24 september 1976, Pas. 1977, I, 101, Arr.Cass. 1977, 98, RW 1976-77, 2269, noot, JT 1977, 471 en RNB 1977, 602.
Cass. 24 januari 1980, Pas. 1980, I, 581, Arr.Cass. 1979-1980, 592 en RW 1980-81, 1196.
Cass. 29 mei 1980, Pas. 1980, I, 1199, concl. R. Declercq, Arr.Cass. 1979-1980, 1211, RW 1980-81, 2627 en T.Not. 1981, 242.
Cass. 5 juni 1981, Pas. 1981, I, 1149, Arr.Cass. 1980-81, 1157, Limb.Rechtsl. 1981, 109, noot, T.Aann. 1981, 297, noot M. Flamme, RW 1981-82, 245, concl. H. Lenaerts, JT 1982, 344 (uittreksel), RCJB 1983, 199, noot J. Herbots, APT 1984, 145, noot X. Dieux en Rec.gén.enr.not. 1986, 387 (uittreksel).
Cass. 13 december 1985, Pas. 1986, I, 488, Arr.Cass. 1985-86, 561, RW 1986-87, 933 en JT 1987, 163.
Cass. 9 mei 1986, Pas. 1986, I, 1100, Arr.Cass. 1985-86, 1223, RW 1986-87, 2699, JT 1987, 162 en TBH 1987, 413.
Cass. 8 oktober 1987, Pas. 1988, I, 154, Arr.Cass. 1987-88, 164, RW 1987-88, 1505, RNB 1988, 249, noot C. Lefebve en RCJB 1990, 379, noot M. Fontaine.
Cass. 7 november 1988, Pas. 1989, I, 243 (weergave) en Arr.Cass. 1988-89, 269 (weergave).
Cass. 28 juni 1990, Pas. 1990, I, 1242 en Arr.Cass. 1989-90, 1402.
Cass. 27 september 1990, Pas. 1991, I, 82, Arr.Cass. 1990-91, 88, RW 1990-91, 854 en JT 1991, 88.
Cass. 31 januari 1991, Pas. 1991, I, 520, Arr.Cass. 1990-91, 584, T.Not. 1991, 444 en RW 1991-92, 774.
Cass. 25 februari 1991, Pas. 1991, I, 616, concl. J.F. Leclercq, Arr.Cass. 1990-91, 693, JT 1991, 455 en T.Vred. 1991, 193.
Cass. 5 maart 1993, Pas. 1993, I, 251, Arr.Cass. 1993, 359 en RW 1995-96, 60 (uittreksel), noot.
Cass. 14 april 1994, Pas. 1994, I, 370, Arr.Cass. 1994, 374, JLMB 1995, 1240, noot J.F. Jeunehomme, RW 1995-96, 532 (uittreksel) en Act.dr. 1996, 23, noot P. Wéry.
Cass. 15 april 1996, Pas. 1996, I, 342, Arr.Cass. 1996, 316, JLMB 1996, 1696 en RW 1997-98, 947, noot.
Cass. 6 juni 1996, Pas. 1996, I, 594, Arr.Cass. 1996, 558 en RW 1997-98, 1049 (uittreksel), noot.
Cass. 10 april 1997, Pas. 1997, I, 443, Arr.Cass. 1997, 426 en T.Not. 1999, 192.
Cass. 31 oktober 1997, Pas. 1997, I, 1105, Arr.Cass. 1997, 1056, JT 1998, 380 (uittreksel), TBH 1998, 228 en RW 1998-99, 1306, noot S. Denoo.
Cass. 4 juni 2004, Pas. 2004, 971, concl. X. De Riemaecker, Arr.Cass. 2004, 1004 (uittreksel), JLMB 2004, 1714, TBBR 2005, 485, RABG 2006, 19, concl. X. De Riemaecker en RW 2006-07, 1038 (uittreksel), noot.
Cass. 18 mei 2006, Pas. 2006, 1156, concl. G. Debrulle, Arr.Cass. 2006, 1122, concl. G. Debrulle, RW 2006-07, 682, concl. G. Debrulle en JTT 2007, 229.
Cass. 23 juni 2006, Pas. 2006, 1488, Arr.Cass. 2006, 1464, JLMB 2007, 1031 (weergave), TBO 2007, 96 (weergave) en RW 2009-10, 278 (weergave), noot.
Cass. 17 oktober 2008, Pas. 2008, 2270, Arr.Cass. 2008, 2272, TBO 2008, 219 (uittreksel), RW 2008-09, 1640 (weergave) en TBBR 2011, 232, noot I. Samoy en A. Maes.
Cass. 5 juni 2009, Pas. 2009, 1425 en Arr.Cass. 2009, 1563.
Cass. 19 november 2009, Pas. 2009, 2697, Arr.Cass. 2009, 2731, TBH 2010, 278, TBH 2010 494 en TBO 2010, 12.
Brussel 18 juni 1968, JT 1969, 28, noot G. Bricmont.
Brussel 13 april 1970, JT 1970, 342.
Brussel 25 mei 1973, RW 1974-75, 530.
Brussel 1 oktober 1975, RW 1975-76, 2150.
Brussel 23 december 1976, CDE 1979, 397, noot F.C. Jeantet.
Brussel 25 juni 1982, TBH 1983, 66, noot N. Watte.
Gent 27 juni 1985, TBH 1986, 135.
Brussel 20 december 1985, TBH 1987, 106, noot M. Krings.
Brussel 9 september 1986, JT 1988, 193, noot.
Brussel 20 januari 1987, TBH 1987, 639.
Antwerpen 15 juni 1988, TBH 1992, 509, noot P. Lefebvre.
Bergen 24 oktober 1988, TBH 1989, 524, noot P. Kileste.
Antwerpen 1 maart 1989, RW 1989-90, 157.
Brussel 9 januari 1990, TBH 1990, 688, noot P. Kileste.
Luik 12 oktober 1993, RRD 1994, 68 en JLMB 1995, 785, noot P. Kileste.
Brussel 27 mei 1994, TBH 1995, 496, noot P. Kileste.
Brussel 3 april 1997, DAOR 1997, afl. 43, 93, noot G.L. Ballon.
Gent 23 januari 1998, AR 0796/96, onuitg., aangehaald door P. Kileste en P. Hollander, “Examen de jurisprudence. La loi du 27 juillet 1961 relative à la résiliation unilatérale des concessions de vente exclusive à durée indéterminée (1997 à 2002)”, TBH 2003, (411) 446, nr. 121.
Bergen 12 oktober 1998, JLMB 1999, 511, noot M. Willemart.
Luik 15 januari 2001, JT 2001, 311.
Luik 29 mei 2001, RRD 2001, 310.
Antwerpen 25 juni 2001, TBH 2003, 510, noot A. de Schoutheete.
Brussel 22 november 2001, JT 2003, 242.
Luik 15 februari 2002, RRD 2002, 355.
Gent 28 juni 2002, 200/AR/437, www.juridat.be.
Luik 15 juni 2004, TBH 2005, 945.
Brussel 22 maart 2005, Ing.Cons. 2005, 176.
Luik 12 juni 2006, TBH 2007, 1013.
Luik 21 september 2006, JLMB 2007, 1214, noot P. Kileste en C. Staudt.
Luik 2 november 2006, RRD 2006, 455 en JLMB 2007, 1223, noot P. Kileste en C. Staudt.
Arbh. Luik 14 mei 2009, JTT 2009, 315, Ors. 2009, afl. 8, 27 (weergave door B. Paternostre), Or. 2010, 165 (weergave door B. Paternostre) en Soc.Kron. 2010, 281 (uittreksel).
Arbh. Brussel 21 september 2011, JTT 2012, 106.
Gent 17 oktober 2011, NJW 2013, 274.
Gent 5 september 2012, 2009/AR/3332, 1, onuitg. (zie bijlage 1).
Rb. Namen 26 mei 1997, RNB 1997, 540.
Kh. Brussel 1 april 1976, JT 1976, 664, noot G. Bricmont en J.M. Philips.
Kh. Brussel 24 oktober 1977, BRH 1978, 228 en JT 1978, 158.
Kh. Verviers 14 februari 1978, JT 1978, 456.
Kh. Brussel 17 december 1979, BRH 1980, 135.
Kh. Doornik 18 oktober 1984, TBH 1986, 70.
Kh. Brussel 7 juni 1989, DAOR 1991, afl. 18, 71, noot J. Billiet.
Kh. Brussel 29 maart 1990, DAOR 1991, afl. 18, 83.
Kh. Hasselt 17 september 1990, DAOR 1991, afl. 18, 88, noot J. Billiet.
Kh. Hasselt 6 november 1990, Limb.Rechtsl. 1991, 102.
Kh. Brussel 6 september 1991, TBH 1994, 450.
Kh. Gent 26 september 1991, TGR 1991, 158.
Kh. Brussel 29 april 1994, TBH 1995, 515, noot P. Kileste.
Kh. Brussel 30 oktober 1996, AR 3327/93, onuitg., aangehaald door P. Kileste en P. Hollander, “Examen de jurisprudence. La loi du 27 juillet 1961 relative à la résiliation unilatérale des concessions de vente exclusive à durée indéterminée (1997 à 2002)”, TBH 2003, (411) 446, nr. 121.
Kh. Hasselt 28 januari 1997, RW 1999-2000, 262.
Kh. Namen 17 maart 1997, AR nr. 1938/91, onuitg., aangehaald door P. Kileste, “La concession de vente” in C. Delcorde (ed.), La distribution commerciale dans tous ses états, Brussel, Editions du Jeune Barreau de Bruxelles, (1) 102-103, nr. 87, noot 455.
Kh. Antwerpen 21 mei 1999, TBH 1999, 887 (weergave door P. Lefebvre).
Kh. Luik 16 april 2004, DAOR 2004, afl. 72, 29.
Kh. Dendermonde 4 februari 2010, RW 2011-12, 1264.
Vred. Roeselare 22 januari 2004, RW 2005-06, 991 (uittreksel) en T.Vred. 2006, 504.
Vred. Roeselare 14 december 2006, T.Agr.R. 2007, 109.
Vred. Soignies 17 september 2007, T.Agr.R. 2010, 276.
Arbitrale uitspraak 22 september 1993, RNB 1998, 677.
Conclusies bij rechtspraak
Concl. G. Debrulle bij Cass. 18 mei 2006, Arr.Cass. 2006, 1122-1124 en RW 2006-07, 683-684.
Rechtsleer
Boeken
Andries, K., Geheimhoudingsovereenkomsten, Brugge, die Keure, 2011, 662 p.
Andries, K., Het bemiddelingsbeding. Geldigheid, effect, inhoud en afdwingbaarheid, Gent, Larcier, 2007, 116 p.
Baeck, J., Restitutie na vernietiging of ontbinding van overeenkomsten, Antwerpen, Intersentia, 2012, 371 p.
Ballon, G.L., Colaert, V., Geens, K., Stuyck, J. en Terryn, E., Inleiding tot het economisch recht, Mechelen, Kluwer, 2012, 577 p.
Barbaix, R., Het contractuele statuut van de schenking, Antwerpen, Intersentia, 2008, 1130 p.
Bricmont, G., La résiliation unilatérale des concessions de vente, Brussel, Larcier, 1972, 236 p.
Cornelis, L., Algemene theorie van de verbintenis, Antwerpen, Intersentia, 2000, 997 p.
De Boeck, A., Informatierechten en –plichten bij de totstandkoming en uitvoering van overeenkomsten. Grondslagen, draagwijdte en sancties, Antwerpen, Intersentia, 2000, 572 p.
De Coninck, J., De voorwaarde in het contractenrecht, Brugge, die Keure, 2007, 620 p.
Dekkers, R. en Verbeke, A.L., Handboek burgerlijk recht, III, Verbintenissen. Bewijsleer. Gebruikelijke contracten, Antwerpen, Intersentia, 2007, 820 p.
De Page, H., Traité élémentaire de droit civil belge. Principes, doctrine, jurisprudence, I, Introduction. Théorie générale des droits et des lois. Les personnes – la famille, Brussel, Bruylant, 1962, 1367 p.
De Page, H., Traité élémentaire de droit civil belge. Principes, doctrine, jurisprudence, II, Les incapables, les obligations (première partie), Brussel, Bruylant, 1964, 1196 p.
De Page, H., Traité élémentaire de droit civil belge. Principes, doctrine, jurisprudence, III, Les obligations (seconde partie), Brussel, Bruylant, 1967, 1185 p.
Destrycker, A., Concessieovereenkomsten, Antwerpen, Kluwer, 1998, 97 p.
Fontaine, M. en De Ly, F., Droit des contrats internationaux. Analyse et rédaction de clauses, Brussel, Bruylant, 2003, 715 p.
Huys, M. en Keutgen, G., L’arbitrage en droit belge et international, Brussel, Bruylant, 1981, 812 p.
Keutgen, G. en Dal, G.A., L’arbitrage en droit belge et international, I, Le droit belge, Brussel, Bruylant, 2006, p. 1-670.
Keutgen, G. en Dal, G.A., L’arbitrage en droit belge et international, II, Le droit international, Brussel, Bruylant, 2012, p. 671-1468.
Kluyskens, A., Beginselen van burgerlijk recht, I, De verbintenissen, Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 1948, 656 p.
Kluyskens, A., Beginselen van burgerlijk recht, IV, De contracten, Antwerpen, Standaard Uitgeverij, 1952, 731 p.
Laurent, F., Principes de droit civil, XXXIII dln., Brussel, Bruylant-Christophe, 1887.
Naeyaert, P., Distributeurs en handelstussenpersonen. Met focus op beëindiging, Brugge, die Keure, 2012, 959 p.
Sagaert, V., Tilleman, B. en Verbeke, A.L., Vermogensrecht in kort bestek: goederen- en bijzondere overeenkomstenrecht, Antwerpen, Intersentia, 2010, 475 p.
Stijns, S., De gerechtelijke en buitengerechtelijke ontbinding van overeenkomsten, Antwerpen, Maklu, 1994, 706 p.
Stijns, S., Verbintenissenrecht, I, De bronnen van verbintenissen, Brugge, die Keure, 2005, 268 p.
Stijns, S., Verbintenissenrecht, II, De algemene leer van de verbintenis, Brugge, die Keure, 2009, 186 p.
Tilleman, B., Overeenkomsten. Deel 2: Bijzondere overeenkomsten. A. Verkoop. Deel 2: Gevolgen van de koop, Mechelen, Kluwer, 2012, 978 p.
Tilleman, B. en Demarsin, B., Inleiding tot de rechtswetenschap, I, Leuven, Acco, 2012, 266 p.
Van Eeckhoutte, W., Sociaal Compendium Arbeidsrecht 2012-2013, III, Mechelen, Kluwer, 2012, p. 1963-3047.
Van Gerven, W., Algemeen deel, Brussel, Story-Scientia, 1987, 519 p.
Van Gerven, W. en Covemaeker, S., Verbintenissenrecht, Leuven, Acco, 2006, 719 p.
Van Ommeslaghe, P., Droit des obligations, III dln., Brussel, Bruylant, 2010, 2665 p.
Wéry, P., Droit des obligations, I, Théorie générale du contrat, Brussel, Larcier, 2011, 1044 p.
Willemart, M. en Destrycker, A., De concessieovereenkomst in België, Antwerpen, Kluwer, 1996, 220 p.
Willemart, M. en Willemart, S., Les concessions de vente en Belgique, Waterloo, Kluwer, 2007, 310 p.
Bijdragen in verzamelwerken
Andries, K., “Cedo Nulli... Over de autonome werking van het arbitrage- en bemiddelingsbeding” in R. Van Ransbeeck (ed.), Bemiddeling, Brugge, die Keure, 2008, 211-244.
Andries, K., “Duur, duurzaamheid en beëindiging van contractuele relaties” in P. Naeyaert en E. Terryn (eds.), Beëindiging van overeenkomsten met handelstussenpersonen, Brugge, die Keure, 2009, 3-63.
Andries, K., “Het bemiddelingsbeding nader bekeken” in L. Weyts en C. Castelein (eds.), Notariële blikvangers, Antwerpen, Intersentia, 2007, 91-112.
Beyaert, S., “Rechten en verbintenissen van de verhuurder” in M. Dambre, B. Hubeau en S. Stijns (eds.), Handboek Algemeen Huurrecht, Brugge, die Keure, 2006, 349-379.
Carle, G., “Les obligations postcontractuelles” in La fin du contrat. De behoorlijke beëindiging van overeenkomsten, Brussel, Het Vlaams Pleitgenootschap bij de Balie te Brussel, 1993, 257-285.
Cauffman, C., “Pour la résolution partielle! Quelques remarques du point de vue belge à propos de la thèse de Mme Rigalle” in H. Cousy, S. Stijns, B. Tilleman en A. Verbeke (eds.), Droit des contrats France, Belgique, Brussel Larcier, 2005, 155-178.
Cornelis, L. en Sagaert, V., “Postcontractuele bedingen” in S. Stijns en K. Vanderschot (eds.), Contractuele clausules rond de (niet-)uitvoering en de beëindiging van contracten, Antwerpen, Intersentia, 2006, 291-333.
Dambre, M., “Rechten en verbintenissen van de huurder” in M. Dambre, B. Hubeau en S. Stijns (eds.), Handboek Algemeen Huurrecht, Brugge, die Keure, 2006, 399-502.
Del Corral, J. en Sagaert, V., “Contractuele bedingen over opzegging, verlenging en vernieuwing: een analyse naar gemeen recht” in P. Naeyaert en E. Terryn (eds.), Beëindiging van overeenkomsten met handelstussenpersonen, Brugge, die Keure, 2009, 65-104.
Delvaux, P.H., “Les effets en droit belge de la résolution des contrats pour inexécution” in M. Fontaine en G. Viney (eds.), Les sanctions de l’inexécution des obligations contractuelles. Etudes de droit comparé, Brussel, Bruylant, 2001, 669-697.
Demolin, P. en Triaille, J.P., “La concession de vente” in Guide juridique de l’entreprise, V, 2010, afl. 76, 42 p.
Fontaine, M., “Les obligations « survivant au contrat »” in P. Wéry (ed.), La fin du contrat, Luik, Formation Permanente CUP, 2001, 159-191.
Fontaine, M., “Naissance, vie et survie du contrat: quelques réflexions libres” in W. Barfuβ, B. Dutroit, H. Forkel, U. Immenga en F. Majoros (eds.), Festschrift für Karl H. Neumayer zum 65. Geburtstag, Baden-Baden, Nomos, 1985, 217-228.
Foriers, P.A., “Les effets de la résolution des contrats pour inexécution fautive” in B. Dubuisson en P. Wéry (eds.), La mise en vente d’un immeuble. Hommage au professeur Nicole Verheyden-Jeanmart, Brussel, Larcier, 2005, 223-263.
Goossens, B., “Commentaar bij art. 2 Alleenverkoopwet” in Bijzondere overeenkomsten. Commentaar met overzicht van rechtspraak en rechtsleer, V, 1999, afl. 40, 95-128.
Jadoul, P., “La liquidation de la situation contractuelle” in La fin du contrat. De behoorlijke beëindiging van overeenkomsten, Brussel, Het Vlaams Pleitgenootschap bij de Balie te Brussel, 1993, 211-254.
Kileste, P., “La concession de vente” in C. Delcorde (ed.), La distribution commerciale dans tous ses états, Brussel, Editions du Jeune Barreau de Bruxelles, 1-108.
Matray, J., “L’autonomie de la clause d’arbitrage” in D. Matray (ed.), Arbitrage et modes alternatifs de règlement des conflits, Luik, Formation Permanente CUP, 2002, 145-165.
Meeussen, I., “De verkoopconcessie” in Bestendig Handboek Distributierecht, 2011, afl. 12, V.1-1-V.Lit.-8.
Naeyaert, P., “Het lot van de voorraad bij het einde van distributieovereenkomsten. Biedt verkoopcommissie-affiliatie een oplossing?” in W. Devroe, J. Stuyck en E. Terryn (eds.), Economisch recht, Brugge, die Keure, 2012, 43-78.
Pertry, V., “Postcontractuele verbintenissen in het arbeidsrecht: over wettelijke en conventionele verplichtingen die de arbeidsovereenkomst ‘overleven’” in M. Rigaux en W. Rauws (eds.), Actuele problemen van het arbeidsrecht. 8. Actualia van het ontslagrecht, Antwerpen, Intersentia, 2010, 421-479.
Samoy, I., “La dissolution des contrats multipartites. Vers une reconnaissance générale de la résolution partielle temporelle, matérielle et personnelle, grâce au critère de l’(in)divisibilité et fondée sur la fonction modératrice de la bonne foi” in J.F. Germain (ed.), Questions spéciales en droit des contrats, Brussel, Larcier, 2010 195-216.
Starosselets, T., “Effet de la dissolution ex tunx” in P. Wéry (ed.), La fin du contrat, Luik, Formation Permanente CUP, 2001, 193-260.
Stijns, S., “La résolution pour inexécution des contrats synallagmatiques, sa mise en œuvre et ses effets” in P.A. Foriers (ed.), Les obligations contractuelles, Brussel, Editions du jeune Barreau de Bruxelles, 2000, 375-460.
Stijns, S. en Van Ransbeeck, R., “De rechtsmiddelen (algemeen)” in H. Van Houtte, J. Erauw en P. Wautelet (eds.), Het Weens Koopverdrag, Antwerpen, Intersentia, 1997, 191- 228.
Thunis, X., “Une notion fuyante: l’obligation essentielle du contrat” in B. Dubuisson, P.H. Delvaux, H. de Rode, D. Philippe, G. Schamps en P. Wéry (eds.), Mélanges offerts à Marcel Fontaine, Brussel, Larcier, 2003, 521-542.
Van Bever, A., “Confidentialiteit, concurrentie en afwerving: op de grens van civiel recht en arbeidsrecht” in F. Hendrickx en D. Simoens (eds.), Arbeids-en socialezekerheidsrecht, Brugge, die Keure, 2010, 3-46.
Vansteenbeeck, M. en Deschoolmeester, F., “Verkoopconcessie” in B. Tilleman en E. Terryn (eds.), Handels- en economisch recht. Deel 1: Ondernemingsrecht. Volume B, Mechelen, Kluwer, 2011, 1192-1228.
Willemart, M. en Willemart, S., “Les concessionnaires” in I. Verougstraete (ed.), Traité pratique de droit commercial, II, Insolvabilité et distribution, Waterloo, Kluwer, 2010, 887-1009.
Bijdragen in tijdschriften
Andries, K., “Bemiddelingsbeding”, NJW 2011, 318- 328.
Billiet, J., “De overname van de stocks bij de beëindiging van de concessie” (noot onder Kh. Brussel 7 juni 1989), DAOR 1991, afl. 18, 75-77.
Fontaine, M., “La rétroactivité de la résolution des contrats pour inexécution fautive” (noot onder Cass. 8 oktober 1987), RCJB 1990, 382-401.
Fontaine, M., “Les obligations « survivant au contrat » dans les contrats internationaux”, DPCI 1984, 7-27.
Kileste, P., “Obligation de reprise du stock en cas de résiliation d’une concession de vente – Conflit entre la loi du 27 juillet et le règlement CEE 123/85” (noot onder Luik 12 oktober 1993), JLMB 1995, 788-789.
Kileste, P. en Hollander, P., “Examen de jurisprudence. La loi du 27 juillet 1961 relative à la résiliation unilatérale des concessions de vente exclusive à durée indéterminée (1992 à 1997)”, TBH 1998, 3-50.
Kileste, P. en Hollander, P., “Examen de jurisprudence. La loi du 27 juillet 1961 relative à la résiliation unilatérale des concessions de vente exclusive à durée indéterminée (1997 à 2002)”, TBH 2003, 411-457.
Kileste, P. en Staudt, C., “De la reprise des stocks en fin de contrat de concession de vente” (noot onder Luik 21 september 2006), JLMB 2007, 1216-1219.
Lefebve, C., “Les effets de la résolution judiciaire des contrats successifs” (noot onder Cass. 8 oktober 1987), RNB 1988, 226-238.
Lefebvre, P., “Bestaat er een verplichting tot overname van de stock in geval van beëindiging van de concessie-overeenkomst?” (noot onder Kh. Brussel 5 november 1990), TBH 1992, 515-518.
Samoy, I. en Maes, A., “De ontbinding van meerpartijenovereenkomsten na het cassatiearrest van 17 oktober 2008” (noot onder Cass. 17 oktober 2008), TBBR 2011, 189-199.
Starosselets, T., “Les conséquences de la dissolution rétroactive d’une vente moyennant rente viagère” (noot onder Luik 12 september 2002), RRD 2002, 200-208.
Starosselets, T., “Restitutions consécutives à la dissolution ex tunc”, TBBR 2003, 67-86.
Starosselets, T., “Restitutions des arrérages en cas de résolution d’une rente en viager ou “mesure dix fois mais ne coupe qu’une””, TBBR 2005, 454-462.
Storme, M.E., “Het contractsbegrip op dieet”, TPR 2008, 305-319.
Storme, M.E., “Het ingaan en de terugwerkende kracht van de ontbinding van wederkerige overeenkomsten”, TBBR 1991, 101-117.
Van Bever, A., “Concurrentie, afwerving en confidentialiteit”, NJW 2011, 118-225.
Van Den Bergh, B., “De (terugwerkende kracht van de) rechtsgevolgen na gerechtelijke ontbinding wegens wanprestate: confectie of maatwerk?” (noot onder Cass. 8 feburari 2010), RW 2011-12, 648-652.
Europese Unie
Wetgeving
Verdrag van Brussel betreffende de rechterlijke bevoegdheid en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken van 27 september 1968, Pb.C. 26 januari 1998, afl. 27, 1-27.
Verord.Raad nr. 44/2001, 22 december 2000 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken, Pb.L. 16 januari 2001, afl. 12, 1.
Verord.Europees Parlement en Raad nr. 593/2008, 17 juni 2008 inzake het recht dat van toepassing is op verbintenissen uit overeenkomst, Pb.L. 4 juli 2008, afl. 177, 6.
Verord.Europees Parlement en Raad nr. 1215/2012, 12 december 2012 betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken, Pb.L. 20 december 2012, afl. 351, 1.
Principles of European Contract Law.
Rechtspraak
HvJ C-269/95, Francesco Benincasa v. Dentalkit Srl, Jur. 1997, I, 3767, concl. D. Ruiz-Jarabo Colomer, Pb.C. 16 augustus 1997, afl. 252, 11 (dispositief), JT 1997, 683, NIPR 1997, 439, RW 1997-98, 374 (weergave), noot I. Couwenberg, TBH 1998, 382 (dispositief) en RNB 2000, 31.
HvJ C-386/05 Color Drack GmbH v Lexx International Vertriebs GmbH, Jur. 2007, I, 3627, concl. Y. Bot, Pb.C. 23 juni 2007, afl. 140, 4 (dispositief), JTDE 2007, 188 (weergave), NIPR 2007, 184, SEW 2007, 233 (weergave), TIPR 2007, afl. 4, 24 en RW 2008-09, 1362 (weergave door I. Couwenberg).
Frankrijk
Wetgeving
Code civil.
Code de Procédure Civile.
Code du Travail.
Rechtspraak
Cass. fr. Civ. 22 augustus 1842, S. 1842, I, 824.
Cass. fr. Req. 8 juli 1873, D. 1874, I, 56.
Cass. fr. Req. 20 april 1880, D. 1880, I, 450.
Cass. fr. Com. 17 juli 1951, JCP 1952, II, nr. 7150, noot. D. D.
Cass. fr. Com. 6 oktober 1953, D. 1954, 25, noot en JCP 1954, II, nr. 8293, noot.
Cass. fr. Com. 14 oktober 1957, RTD Civ 1958, 659, nr. 6, noot P. Hébraud.
Cass. fr. Com. 11 januari 1960, JCP 1960, II, nr. 11764, noot L. Garaud, Rev. arb. 1960, 44 en RTD Civ 1960, 347, nr. 4, noot P. Hébraud.
Cass. fr. 1ste Civ. 7 mei 1963, D. 1963, 545, noot J. Robert, JCP 1963, II, nr. 13405, noot B. Goldman, RCDIP 1963, 615, noot H. Motulsku en JDI 1964, 82, noot J.D. Bredin.
Cass. fr. Com. 12 november 1968, Bull. Civ. 1968, IV, nr. 316, 285.
Cass. fr. Com. 22 januari 1969, D. 1971, Som., 4.
Cass. fr. Com. 19 mei 1969, JCP 1969, II, nr. 16032, noot P. Level.
Cass. fr. Com. 16 februari 1970, Bull. Civ. 1970, IV, nr. 63, 59.
Cass. fr. 1ste Civ. 4 juli 1972, JDI 1972, 843, noot B. Oppetit en RCDIP 1974, 82, noot P. Level.
Cass. fr. Com. 4 juli 1972, D. 1972, 732, noot P. Malaurie.
Cass. fr. 3de Civ. 14 november 1972, Bull. Civ. 1972, III, nr. 605, 444.
Cass. fr. Com. 30 april 1974, JCP 1976, II, nr. 18282, noot F. Furkel.
Cass. fr. 1ste Civ. 27 juni 1978, Bull. Civ. 1978, I, nr. 241, 191, D. 1978, Inf. Rap., 467, noot D. Martin, Defrénois 1979, 873, noot J.L. Aubert en 1020, noot A. Colomer en JCP 1980, II, nr. 19283, noot M. Dagot.
Cass. fr. 1ste Civ. 6 februari 1979, Bull. Civ. 1979, I, nr. 46, 40.
Cass. fr. 1ste Civ. 17 februari 1982, Bull. Civ. 1982, I, nr. 77, 66.
Cass. fr. Com. 20 oktober 1982, Bull. Civ. 1982, IV, nr. 324, 272.
Cass. fr. Com. 26 oktober 1982, Bull. Civ. 1982, IV, nr. 328, 275 en Gaz. Pal. 1983, Pan., 124 (weergave), noot P. Le Tourneau.
Cass. fr. Com. 15 maart 1983, Bull. Civ. 1983, IV, nr. 103, 87.
Cass. fr. Com. 20 juli 1983, Bull. Civ. 1983, IV, nr. 230, 198, D. 1984, 422, noot J.L. Aubert, Gaz. Pal. 1984, Pan., 21, noot J.D. en RTD Civ 1984, 710, nr. 3, noot J. Mestre.
Cass. fr. 1ste Civ. 3 november 1983, Bull. Civ. 1983, I, nr. 252, 227, Defrénois 1984, 1014, nr. 81 (uittreksel), noot J.L. Aubert, JCP 1984, IV, 10 (uittreksel) en RTD Civ 1985, 166, nr. 5 noot J. Mestre.
Cass. fr. Com. 15 januari 1985, Bull. Civ. 1985, IV, nr. 25, 20.
Cass. fr. 1ste Civ. 11 december 1985, Bull. Civ. 1985, I, nr. 351, 315.
Cass. fr. 1ste Civ. 13 januari 1987, Bull. Civ. 1987, I, nr. 11, 8, JCP 1987, II, 20860, noot G. Goubeaux en RTD Civ 1987, 540, nr. 5 noot J. Mestre.
Cass. fr. 1ste Civ. 29 november 1989, Bull. Civ. 1989, I, nr. 365, 245, D. 1990, Som., 335, noot en RTD Civ 1990, 474, nr. 6, noot J. Mestre.
Cass. fr. 1ste Civ. 10 juli 1990, Rev. arb.1990, 857, noot J.H. Moitry en C. Vergne.
Cass. fr. Com. 10 juli 1990, Bull. Civ. 1990, IV, nr. 204, 141.
Cass. fr. Ch. mixte 23 november 1990, D. 1991, 121, noot C. Larroumet en JCP 1991, II, nr. 21642, noot D. Legeais.
Cass. fr. 3de Civ. 20 november 1991, Bull. Civ. 1991, III, nr. 285, 168.
Cass. fr. Com. 12 oktober 1993, JCP E 1994, II, nr. 548, 47, noot D. Legeais.
Cass. fr. Com. 26 oktober 1993, Bull. Civ. 1993, IV, nr. 359, 261.
Cass. fr. Com. 26 oktober 1993, Bull. Civ. 1993, IV, nr. 360, 261 en JCP E 1994, II, nr. 548, 47, noot D. Legeais.
Cass. fr. 1ste Civ. 20 december 1993, JDI 1994, 432, noot E. Gaillard, RCDIP 1994, 663, noot P. Mayer en Rev. arb. 1994, 116, noot H. Gaudemet-Tallon.
Cass. fr. Com. 4 januari 1994, Bull. Civ. 1994, IV, nr. 5, 4.
Cass. fr. 1ste Civ. 23 februari 1994, Bull. Civ. 1994, I, nr. 76, 59, JCP 1994, I, nr. 3809, 556-557, nr. 15, noot G. Viney en JCP 1994, IV, nr. 1124, 146 (weergave).
Cass. fr. Com. 21 maart 1995, Bull. Civ. 1995, IV, nr. 94, 85.
Cass. fr. 1ste Civ. 6 maart 1996, Bull. Civ. 1996, I, nr. 118, 84, RTD Civ 1996, 907 nr. 12, noot J. Mestre en D. 1997, Som., 97, noot Y. Serra.
Cass. fr. Com. 22 oktober 1996, Bull. Civ. 1996, IV, nr. 261, 223, CCC 1997, afl. 2, 9, noot L. Leveneur, D. 1997, 121, noot A. Sériaux en RTD Civ 1997, 418, nr. 2, noot J. Mestre.
Cass. fr. Com. 23 mei 2000, RTD Civ 2001, 137, nr. 6, noot J. Mestre en B. Fages
Cass. fr. 2de Civ. 6 juli 2000, CCC 2001, afl. 1, 12, nr. 2, noot L. Leveneur en RTD Civ 2001, 359, nr. 6, noot J. Mestre en B. Fages.
Cass. fr. 3de Civ. 19 juli 2000, onuitg., aangehaald door M.E. André, M.P. Dumont en P. Grignon, L’après-contrat, Levallois, Editions Francis Lefebvre, 2005, 120, nr. 148, noot 368.
Cass. fr. 1ste Civ. 19 maart 2002, Bull. Civ. 2002, I, nr. 97, 75.
Cass. fr. 2de Civ. 4 april 2002, JCP 2002, II, nr. 10154.
Cass. fr. Com. 9 april 2002, JCP 2002, II, nr. 10154.
Cass. fr. Ch. mixte 14 februari 2003, JCP 2003, I, nr. 128, 720, noot L. Cadiet.
Parijs 28 mei 1952, Gaz. Pal. 1952, 93, noot.
Douai 9 maart 1962, Rev. arb. 1962, 51, noot en RTD Civ 1962, 696, nr. 11, noot P. Hébraud.
Parijs 21 februari 1964, RCDIP 1964, 543, noot E. Mezger en Rev. arb. 1964, 55, noot.
Orléans 15 februari 1966, Rev. arb. 1966, 109, noot.
Colmar 29 november 1968, Rev. arb. 1968, 149, noot.
Parijs 9 maart 1972, RTD Com 1972, 344, nr. 17, noot J.C. Dubarry en M. Boitard.
Parijs 8 maart 1990, Rev. arb. 1990, 675, noot P. Mayer.
Parijs 8 oktober 1998, Rev. arb. 1999, 350, noot P. Ancel en O. Gout.
Parijs 17 november 1998, onuitg., aangehaald door C. Caseau-Roche, Les obligations postcontractuelles. Contribution à l’étude des stipulations relatives à la rupture de relations contractuelles continues, onuitg. doctoraatsthesis Droit Université de Paris I, 2001, 215, nr. 255, noot 637.
Rechtsleer
Boeken
André, M.E., Dumont, M.P. en Grignon, P., L’après-contrat, Levallois, Editions Francis Lefebvre, 2005, 340 p.
Audit, B., La vente internationale de marchandises. Convention des Nations-Unies du 11 avril 1980, Parijs, LGDJ, 1990, 224 p.
Blanc-Jouvan, G., L’après-contrat. Etude à partir du droit de la propriété littéraire et artistique, Aix-en-Provence, PUAM, 2003, 447 p.
Cardoso-Roulot, N., Les obligations essentielles en droit privé des contrats, Parijs, L’Harmattan, 2008, 650 p.
Caseau-Roche, C., Les obligations postcontractuelles. Contribution à l’étude des stipulations relatives à la rupture de relations contractuelles continues, onuitg. doctoraatsthesis Droit Université de Paris I, 2001, 554 p.
Corgas-Bernard, C., La résiliation unilatérale du contrat à durée déterminée, onuitg. doctoraatsthesis Droit Université de Lille II, Rijsel, 2004, 560 p.
Fin-Langer, L., L’équilibre contractuel, Parijs, LGDJ, 2002, 651 p.
Ghestin, J., Jamin, C. en Billiau, M., Traité de droit civil. Les effets du contrat, Parijs, LGDJ, 2001, 1340 p.
Guelfucci-Thibierge, C., Nullité, restitutions et responsabilité, Parijs, LGDJ, 1992,614 p.
Heuzé, V., La vente internationale de marchandises. Droit uniforme, Parijs, LGDJ, 2000, 604 p.
Le Tourneau, P., Droit de la responsabilité et des contrats. Régimes d’indemnisation, Parijs, Dalloz, 2012, 2162 p.
Mayer, P., La distinction entre règles et décisions et le droit international privé, Parijs, Dalloz, 1973, 244 p.
Mazeaud, D., La notion de clause pénale, Parijs, LGDJ, 1992, 448 p.
Mousseron, J.M., Technique contractuelle, Parijs, Editions Francis Lefebvre, 1988, 632 p.
Mousseron, J.M., Technique contractuelle, Levallois, Editions Francis Lefebvre, 2010, 732 p.
Pétel, I., Les durées d’efficacité du contrat, onuitg. doctoraatsthesis Droit Université de Montpellier I, II dln., Montpellier, 1984, 768 p.
Petit, F., L’après-contrat de travail, onuitg. doctoraatsthesis Droit Université Bordeaux I, 1994, 338 p.
Rigalle-Dumetz, C., La résolution partielle du contrat, Parijs, Dalloz, 2003, 469 p.
Rochfeld, J., Cause et type de contrat, Parijs, LGDJ, 1999, 632 p.
Rontchevsky, N., L’effet de l’obligation, Parijs, Economica, 1998, 510 p.
Schall, B., La notion de condition dans le contrat, Villeneuve d’Ascq, Presses Universitaires du Septentrion, 2001, 637 p.
Schlechtriem, P. en Witz, C., Convention de Vienne sur les contrats de vente internationale de marchandises, Parijs, Dalloz, 2008, 349 p.
Sefton-Green, R., La notion d’obligation fondamentale: comparaison franco-anglaise, Parijs, LGDJ, 2000, 391 p.
Testu, F.X., Contrats d’affaires, Parijs, Dalloz, 2010, 715 p.
Bijdragen in verzamelwerken
Delebecque, P. en Mazeaud, D., “Les clauses de responsabilité : clauses de non responsabilité, clauses limitatives de réparation, clauses pénales” in M. Fontaine en G. Viney (eds.), Les sanctions de l’inexécution des obligations contractuelles. Etudes de droit comparé, Brussel, Bruylant, 2001, 361-391.
Goffin, R.C., “L’après-contrat: clause de non-concurrence et indemnité d’éviction” in Le contrat de travail dix ans après la loi du 3 juillet 1978, Brussel, Story-Scientia, 1989, 277-312.
Mekki, M., “Les clauses aménageant la phase post-contractuelle” in S. Gac-Pech (ed.), Remédier aux défaillances du contrat, Brussel, Larcier, 2010, 147-168.
Neumayer, K.H. en Ming, C., “Article 81” in F. Dessemontet (ed.), Convention de Vienne sur les contrats de vente internationale de marchandises, Lausanne, Cedidac, 1993, 542-547.
Rigalle-Dumetz, C., “Le rejet de la résolution partielle ou la lecture normative de la règle résolutoire” in H. Cousy, S. Stijns, B. Tilleman en A. Verbeke (eds.), Droit des contrats France, Belgique, Brussel Larcier, 2005, 125-153.
Bijdragen in tijdschriften
Ancel, P., “Force obligatoire et contenu obligationnel du contrat”, RTD Civ 1999, 771-810.
M. Fabre-Magnan, “La formation du contrat. Des obligations essentielles de Chronopos dans la délivrance des plis : donner et retenir ne vaut”, JCP 1997, I, nr. 4002, 88-89.
Hugon, C., “Le sort de la clause pénale en cas d’extinction du contrat”, JCP 1994, I, nr. 3790, 421-426.
C. Larroumet, “Obligation essentielle et clause limitative de responsabilité”, D. 1997, chron., 145-146.
Le Stanc, C., “Existe-t-il une responsabilité postcontractuelle?”, JCP E 1978, 289-300.
Mestre, J., noot onder Cass. fr. 1ste Civ. 29 november 1989, RTD Civ 1990, 474, nr. 6.
Mestre, J., noot onder Cass. fr. 1ste Civ. 6 maart 1996, RTD Civ 1997, RTD Civ 1996, 907, nr. 12.
Petit, F., “L’après-contrat de travail”, Dr. soc. 1995, 589-596.
Serra, Y., noot onder Cass. fr. 1ste Civ. 29 november 1989, D. 1990, Som., 336.
Serra, Y., noot onder Cass. fr. 1ste Civ. 6 maart 1996, D. 1997, Som., 97-98.
Stoffel-Munck, P., “L’après-contrat”, RDC fr. 2004, 159-177.
Andere
Boeken
Cooter, R. en Ulen, T., Law & Economics, Boston, Pearson, 2011, 555 p.
Lookofsky, J., Understanding the CISG. A Compact Guide to the 1980 United Nations Convention on Contracts for the International Sale of Goods, Alphen aan den Rijn, Kluwer Law International, 2008, 243 p.
Magnus, M., J. Von Staudingers Kommentar zum Bürgerlichen Gesetzbuch mit Einführungsgesetz und Nebengesetzen. Wiener UN-Kaufrecht (CISG), Berlijn, Sellier-De Gruyter, 2005, 985 p.
Plender, R. en Wilderspin, M., The European Private International Law of Obligations, Londen, Sweet & Maxwell, 2009, 1053 p.
Bijdragen in verzamelwerken
Bridge, M., “Article 81” in S. Kröll, L. Mistelis en P.P. Viscasillas (eds.), UN Convention on Contracts for the International Sale of Goods (CISG). Commentary, München, Beck, 2011, 1108-1124.
Fountoulakis, C., “Article 81” in P. Schlechtriem en I. Schwenzer (eds.), Commentary on the UN-Convention on the International Sale of Goods, Oxford, Oxford University Press, 2010, 1100-1113.
Huber, P., “Article 7.3.5.” in S. Vogenauer en J. Kleinheisterkamp (eds.), Commentary on the Unidroit Principles of International Commercial Contracts (PICC), Oxford, Oxford University Press, 2009, 854-856.
Weber, R.H., “Art. 81” in H. Honsell, Kommentar zum UN-Kaufrecht. Übereinkommen der Vereinten Nationen über Verträge über den Internationalen Warenkauf (CISG), Berlijn, Springer, 2010, 1086-1095.
Bijdragen in tijdschriften
Barendrecht, M., Vranken, J., Giesen, I., Borgers, M., van den Burg, W., Tijssen, H., van Roermund, B. en van Boom, W., “Methoden van rechtswetenschap: komen we verder?”, NJB 2004, 1419-1428.
De Geest, G., “Hoe maken we van de rechtswetenschap een volwaardige wetenschap?”, NJB 2004, 58-66.
