Pensionering wegens medische ongeschiktheid bij ambtenaren. De rol van Medex.

Pensionering wegens medische ongeschiktheid bij ambtenaren

Stel je bent ambtenaar en je wordt ziek, zwaar ziek, zo erg zelfs dat je verplicht met pensioen moet. In 2012 en 2013 zijn er zo oorspronkelijk 5651 ambtenaren op pensioen gesteld. Zes van deze ambtenaren waren jonger dan 30 jaar. Aangezien dit cijfer zo hoog ligt, werd er in deze masterscriptie op zoek gegaan naar een oplossing om arbeidsongeschikte ambtenaren terug aan het werk te krijgen.

Pensioencommissie van Medex

Wanneer een ambtenaar lange tijd arbeidsongeschikt is, moet hij voor de pensioencommissie van Medex verschijnen. Deze dienst neemt beslissingen omtrent de geschiktheid tot werken. Zij gaat na of een ambtenaar geschikt is om zijn normale functie uit te oefenen, hij tijdelijk ongeschikt is, hij aangepast werk moet verrichten en of hij ongeschikt is om te werken en op pensioen moet worden gesteld.

Zo heeft de pensioencommissie in de periode tussen 2012 en 2013 oorspronkelijk de volgende beslissingen genomen. 1.072 ambtenaren waren na een langdurige ongeschiktheid opnieuw geschikt om een normale en regelmatige dienst uit te oefenen. 5.223 beslissingen leidden tot een tijdelijke ongeschiktheid om te werken, maar zonder oppensioenstelling. 406 ambtenaren werden tijdelijk geschikt verklaard voor aangepast werk. 236 onderzochte personen werden definitief ongeschikt verklaard voor de uitoefening van hun gewone werkzaamheden, maar werden wel geschikt bevonden voor specifieke functies die door Medex bepaald werden. 5.651 beslissingen van de pensioencommissie leidden tot het definitief vroegtijdig pensioen.

Laag pensioen

Het pensioen wegens medische ongeschiktheid wordt berekend zoals het gewone rustpensioen. Het vroegtijdige karakter van het pensioen zorgt ervoor dat zowel het aantal jaren tewerkstelling als het loon een stuk lager liggen dan wanneer men zou doorgewerkt hebben tot de pensioengerechtigde leeftijd. Hieruit volgt dat ambtenaren die op pensioen gesteld worden wegens ongeschiktheid een laag pensioen bekomen.

De op pensioen gestelde ambtenaar kan wel beperkt inkomsten uit een beroepsactiviteit halen. Dit bedrag ligt echter zo laag dat dit voor deze ambtenaren geen uitweg biedt. Zo kan een ambtenaar onder 65 jaar jaarlijks 7.718,00 euro bijverdienen als werknemer en 6.175,00 euro als zelfstandige. Met kinderen ten laste worden die bedragen verhoogd tot 11.577,00 euro en 9.262,00 euro. Indien men dus op pensioen wordt gesteld als ambtenaar en men wil dit pensioen behouden, is er weinig kans om iets bij te verdienen als werknemer of als zelfstandige.

Oplossing voor meer wedertewerkstelling

Aangezien pensionering wegens medische ongeschiktheid leidt tot een laag pensioen en aangezien er weinig personen opnieuw tewerkgesteld werden, werd er in de masterscriptie gekeken naar de regeling in Nederland. Voor het jaar 2000 werd men daar geconfronteerd met een toename van het aantal arbeidsongeschikten, waardoor heel de regeling onbetaalbaar dreigde te worden. Om dit probleem te verhelpen, werd de Adviescommissie Arbeidsongeschiktheid in het leven geroepen die de hele regelgeving omtrent arbeidsongeschiktheid veranderde. Zo werd er onder andere een re-integratietraject opgesteld.

Wanneer in Nederland wordt vastgesteld dat de ambtenaar wegens ongeschiktheid door ziekte geen (volledige) arbeid meer kan verrichten en er sprake is van langdurig ziekteverzuim, rust er op de werkgever een re-integratieplicht. De werkgever en de ambtenaar maken ten laatste in de achtste ziekteweek gezamenlijk een plan van aanpak op. In dit plan zijn de activiteiten opgenomen die gericht zijn op de wedertewerkstelling, de doelstellingen die ze willen bereiken en de termijnen waarbinnen deze kunnen bereikt worden. Ook worden er afspraken omtrent de evaluatie van het plan opgenomen. Daarnaast wordt er in dit plan een persoon aangeduid die de activiteiten begeleidt en optreedt als de verbindingspersoon tussen de partijen en de bedrijfsarts. Deze persoon controleert het stappenplan ook. Zowel de werkgever als de ambtenaar zijn verantwoordelijk voor het samen opstellen van dit plan en ze zijn ook verplicht om de daarin gemaakte afspraken na te leven, anders volgen er sancties. Na de eerste 104 weken ziekte kan de ambtenaar worden ontslagen wegens medische ongeschiktheid. In dat geval eindigt de re-integratieverplichting die op de werkgever rust, waardoor de ambtenaar een uitkering bekomt.

Uit dit onderzoek kan besloten worden dat er in België ook een dergelijk re-integratietraject kan opgesteld worden voor arbeidsongeschikte ambtenaren, zodat er meer ambtenaren gere-integreerd worden. Medex zou in dit traject dan de controle van de arbeidsongeschikte ambtenaren op zich kunnen nemen. Deze dienst wordt na zes weken van arbeidsongeschiktheid aangesproken door de overheidsdienst waar de ambtenaar werkt. Ze contacteert deze ambtenaar en controleert hem. Daarna geeft ze haar bevindingen door aan de overheidsdienst. Als dit gebeurd is, stellen de overheidsdienst en de ambtenaar een plan van aanpak op rekening houdend met de bevindingen van Medex. Na een aantal weken controleert Medex de ambtenaar opnieuw. Deze controle kan er komen op verzoek van één van de partijen of automatisch na een bepaalde periode. Indien de dienst van mening is dat de ambtenaar nog wel arbeidsgeschikt is, maar niet geschikt is voor zijn huidige functie, kan zij een heroriënteringscommissie bijeenroepen. Deze commissie gaat dan na voor welke functie de ambtenaar nog geschikt is en kan de ambtenaar gemakkelijker opnieuw tewerkstellen. Eventueel kan deze commissie hem bijkomende opleidingen aanbieden.