Motorways of the Sea, opportuniteiten naar duurzaam Europees goederenvervoer
Motorways of the Sea, opportuniteiten naar duurzaam Europees goederenvervoer
De wereldeconomie groeit de laatste decennia sterker dan ooit tevoren. Hoewel de
economische groei in Europa minder groot is dan in Azië, neemt het aantal te transporteren
goederen ook hier toe. Iedereen verlangt immers een steeds uitgebreider productengamma in
de winkels. Bovendien verkleinen steeds meer bedrijven hun voorraden in het licht van Just In
Time (JIT) productie en bestellen dus kleinere hoeveelheden. Deze kleinere hoeveelheden
moeten op tijd geleverd worden opdat het productieproces niet stil zou vallen wegens een
gebrek aan grondstoffen.
Al deze goederen worden vaak met de vrachtwagen geleverd, een goedkope en efficiënte
transportmanier. Of de vrachtwagen ook in de toekomst een gemakkelijke en goedkope
oplossing zal blijven, is maar de vraag. Specialisten verwachten dat het goederenverkeer in de
Europese Unie zal toenemen met 70% tegen 2020 en in de nieuwe EU-lidstaten zelfs met 95%
in vergelijking met het jaar 2001.
De bestaande transportinfrastructuur zal deze toename niet kunnen absorberen en op de
autosnelwegen zal dit onvermijdelijk voor grote problemen zorgen. Daarom besloot de
Europese Commissie in 2001 een alternatief en flexibeler transportsysteem uit te bouwen om
bestaande bottlenecks te vermijden. Door verschillende transportmodi te combineren, kunnen
goederen op een intermodale manier getransporteerd worden wat zal leiden tot een beter
gebruik van de bestaande infrastructuur en dit tegen lagere maatschappelijke kosten.
De Europese Commissie zag snel in dat ook transport over zee deel moest uitmaken van het
nieuwe Europese transportsysteem. Daartoe lanceerde ze het concept ‘Motorways of the Sea’:
een nieuwe benaming die toegewezen wordt aan belangrijke scheepvaartverbindingen tussen
EU-lidstaten. Concreet behelst een Motorway of the Sea een dagelijkse scheepsverbinding
tussen twee of meerdere zeehavens van categorie A in verschillende EU-lidstaten. Deze
verbinding moet een onderdeel zijn van een deur-tot-deur intermodale logistieke keten.
De Europese Commissie heeft Europa in vier regio’s verdeeld waarbinnen Motorways of the
Sea opgericht kunnen worden: de Baltische Zee, langsheen West-Europa, in Zuidoost-Europa
en Zuidwest-Europa. De bedoeling is om de Motorways of the Sea in de toekomst ook uit te
breiden naar buurlanden van de Europese Unie.
Twee Belgische zeehavens gaan proactief op zoek naar partners voor een deelname aan een
project voor Motorways of the Sea. Oostende werkt met vier andere havens volop aan een
projectvoorstel en hoopt dit voorstel spoedig te kunnen indienen. In Zeebrugge staat men al
een stap verder: zij werden in 2005 door de Europese Commissie geselecteerd voor
subsidiëring.
Dat de Belgische havens maar al te graag willen meewerken aan Motorways of the Sea hoeft
niet te verbazen want Motorways of the Sea heeft enorme opportuniteiten. Voor de havens
zijn naambekendheid, extra lading en de verdere economische ontwikkeling van de
havenregio belangrijk. Meer algemeen vinden we opportuniteiten in een beperking van het
wegtransport en een geoptimaliseerd intermodaal transport. Omdat er dankzij Motorways of
the Sea meer containers en trailers langs het water zullen vervoerd worden, zal men niet
alleen het fileprobleem kunnen beheersen maar zal ook de uitstoot van schadelijke
broeikasgassen afnemen. Motorways of the Sea kan er op die manier mee voor zorgen dat de
Kyoto-normen gehaald kunnen worden.
Naast deze opportuniteiten bestaan er ook heel wat belemmeringen die een optimale
implementatie van Motorways of the Sea in de weg staan. De Europese Commissie is zich
daar deels van bewust en ontwierp een lijst met bottlenecks voor Short Sea Shipping. Net
zoals bij Short Sea Shipping wordt ook bij Motorways of the Sea het grootste probleem
gevormd door administratieve procedures. Niet alleen is het aantal documenten zeer
uitgebreid, ook legt men onterecht veel striktere regels op aan schepen dan aan vrachtwagens.
Bovendien worden de opgestelde regels vaak niet nageleefd door douane- en
havenautoriteiten en hanteren zij hun eigen regels.
Motorways of the Sea kent naast de bottlenecks voor Short Sea Shipping die de Europese
Commissie aanhaalt, nog een aantal andere knelpunten. Vele rederijen menen dat het
belangrijkste nadeel van Motorways of the Sea is dat het risico op concurrentievervalsing
onderschat wordt door de Europese Commissie. Er bestaan immers al zeer veel verbindingen
en eender welke Motorway of the Sea zal volgens hen schade toebrengen aan een of meerdere
reeds bestaande verbindingen.
De uitbreiding van de Europese Unie naar Oost-Europa heeft bovendien gezorgd voor een
ander probleem, namelijk een overaanbod aan goedkope Oost-Europese chauffeurs. Omdat
wegvervoer hierdoor alweer goedkoper wordt, is de oneerlijke concurrentie die reeds bestond
in het goederenverkeer nog toegenomen.
Uit mijn interviews werd duidelijk dat vele bedrijven die interesse tonen om een Motorway of
the Sea project op te starten, niet goed weten hoe ze aan een dergelijk voorstel moeten
beginnen. Daarom heb ik een stappenplan opgesteld dat geïnteresseerde actoren een richtlijn
kan geven voor de uitwerking van een voorstel. Het stappenplan bestaat uit 14 stappen en kan
zowel door rederijen als havenbedrijven gebruikt worden.
Uit de daarbij aansluitende kostenanalyse, waarin de kosten van wegvervoer en Motorways of
the Sea worden vergeleken, blijkt dat vooral de bezettingsgraad van de schepen van groot
belang is. Wanneer de bezettingsgraad niet voldoende groot is, zal het voordeliger zijn om
vrachtwagens in te zetten in plaats van schepen. Omdat vele verladers een nogal afwachtende
houding aannemen tegenover elke vernieuwing zal de bezettingsgraad van de schepen in de
opstartfase vermoedelijk te laag zijn om een break-even situatie te creëren. Het is dus erg
belangrijk dat de Europese Commissie de eerste jaren voldoende subsidies voorziet voor de
rederijen.
Motorways of the Sea biedt dus ontzettend veel potentieel voor de ontwikkeling van
duurzamer goederentransport binnen Europa. Men mag echter niet vergeten dat er nog heel
wat kan en moet verbeterd worden vooraleer deze zeesnelwegen optimaal zullen kunnen
opereren.
Bron:
Van Hoof, S. (2006). Motorways of the Sea, opportuniteiten naar duurzaam Europees goederenvervoer,
Antwerpen, 112 blzn.
Bibliografie
Bibliografie
Interviews
Allaert, J. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en logistiek?,
Interview met verantwoordelijke Motorways of the Sea van AG Haven van Oostende, 21 november 2005, Haven
van Oostende.
Bonne, P. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en logistiek?,
Interview met Ingenieur bij Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap afdeling Vlaamse Nautische Autoriteit, 15
december 2005, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap.
Cigrang, C. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en logistiek?,
Interview met Group CEO van COBELFRET NV, 23 december 2005, COBELFRET NV Antwerpen.
De Brouwer, S. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en logistiek?,
Interview met General Manager van DFDS Tor Line NV, 12 december 2005, DFDS Tor Line Gent.
De Decker, W. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en logistiek?,
Interview met marktprospector bij Promotie Short Sea Shipping Vlaanderen, 17 oktober 2005, Promotie Short
Sea Shipping Vlaanderen.
Derveaux, H. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en logistiek?,
Interview met verantwoordelijke Motorways of the Sea van Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen, 2 december
2005, Gemeentelijk havenbedrijf Antwerpen.
Durot, P. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en logistiek?,
Interview met directeur Durot Shipping NV, 8 december 2005, Durot Shipping NV.
Guinnier, A. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en logistiek?,
Interview met Secretaris-generaal van ECSA, 14 december 2005, ECSA.
Saverys, A. (2006). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en logistiek?,
Interview met Managing Director van Delphis NV, 11 januari 2006, Delphis NV.
Sterckx, D. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en logistiek?,
Interview met Europees parlementslid, 17 oktober 2005, Europees Parlement Brussel.
Van Cauwenberghe, P. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en
logistiek?, Interview met Assistant Manager Department Economics and Finance van Port Authority Zeebrugge,
13 december 2005, Port Authority Zeebrugge.
Vanderhaegen, M. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en
logistiek?, Interview met Principal Administrator Motorways of the Sea & Intermodality van Europese
Commissie, 22 december 2005, Europese Commissie Brussel.
Van de Voorde, E. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en
logistiek?, Interview met professor aan de Universiteit Antwerpen, 16 december 2005, Stadscampus Universiteit
Antwerpen.
Van Engelen, X. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en logistiek?,
Interview met Directeur-generaal van Antwerpse Scheepvaartvereniging, 23 november 2005, Alfaport
Antwerpen.
Verhoeven, P. (2006). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en logistiek?,
Interview met Secretaris-generaal van ESPO, 13 februari 2006, ESPO.
Verslype, K. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en logistiek?,
Interview met verantwoordelijke Motorways of the Sea van Havenautoriteit Gent, 28 november 2005,
Havenautoriteit Gent.
Werkers, L. (2005). Betekent Motorways of the Sea een opportuniteit voor Europees transport en logistiek?,
Interview met Adviseur Europese Maritieme Aangelegenheden bij Alfaport Antwerpen, 23 november 2005,
Alfaport Antwerpen.
Andere bronnen
AG Haven Oostende (2005). Oostende stapt in Europees Netwerk, 18/05/2005, Oostende. Geraadpleegd op 16
april 2006 uit:
http://www.portofoostende.be/news/detail2.asp?idnr=233
Allaert, J. (2006). Thesis Motorways of the Sea, 28 april 2006, E-mail van Jan.Allaert@portofoostende.be)
ASV (2000). Manifest voor de Short Sea – Haven van Antwerpen, Antwerpen.
Baird, A. (2005). EU Motorways of the Sea policy, Kristiansand, Napier University Transport Research Institute.
Barrot, J. (2006). Motorways of the Sea, Ljubljana, European Commission.
BMT (2005). The realisation of Motorways of the Sea: A project within the MTCP network, Hamburg.
BMT-TS (2004). European freight model as owned by BMT Transport Solution GmbH, Hamburg.
Bonne, P. (2006a). MoS projects selected for TEN-T co-financing, 16 februari 2006, E-mail van
pim.bonne@lin.vlaanderen.be)
Bonne, P. (2006b). Thesis Motorways of the Sea, 27 april 2006, E-mail van pim.bonne@lin.vlaanderen.be)
Burgess, A., Lloyd, M., Vasallo, W. (2004). REALISE – Multi-modal transport pricing and costing analyses –
4.2 EU Countries Comparative Report, Brussel, Amrie.
Derveaux, H. (2006). Informatievraag m.b.t. deelname van de Antwerpse haven aan het project NEMOS,
Telefonisch interview met verantwoordelijke Motorways of the Sea van Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen,
28 april 2006.
Directorate General for Energy and Transport (2004). Motorways of the Sea. Implementation through Article 12a
TEN-T. A consultation Document, Brussel, Office for Official Publications of the European Communities.
Directorate General for Energy and Transport (2005a). Motorways of the Sea. Art. 12a of the TEN-T Guidelines.
A Vademecum issued in conjunction with the call for proposals TEN-T 2005, Luxemburg, Office for Official
Publications of the European Communities.
Directorate General for Energy and Transport (2005b). The Marco Polo Programme, Marco Polo II, Brussel,
European Commission. Geraadpleegd op 20 mei 2005 uit:
http://europa.eu.int/comm/transport/marcopolo/2/index_en.htm
Directorate General for Energy and Transport (2005c). Intermodal transport, Brussel, European Commission.
Geraadpleegd op 18 mei 2005 uit:
http://europa.eu.int/comm/transport/intermodality/index_en.htm
Directorate General for Energy and Transport (2005d). Intermodal transport Motorways of the Sea, Brussel,
European Commission. Geraadpleegd op 20 mei 2005 uit:
http://europa.eu.int/comm/transport/intermodality/motorways_sea/index_e…
Directorate General for Energy and Transport (2005e). The Marco Polo Programme, Brussel, European
Commission. Geraadpleegd op 18 mei 2005 uit:
http://europa.eu.int/comm/transport/marcopolo/index_en.htm
Directorate General for Energy and Transport (2006a). Motorways of the Sea- Shifting freight off Europe’s
roads, Luxemburg, Office for Official Publications of the European Communities.
Directorate General for Energy and Transport (2006b). Call for proposals for projects of common interest in the
field of the trans-European transport network Call for proposals 2006, Brussel, European Commission.
ECSA (2005). Annual report 2004-2005, Brussel.
European Commission (2001). Witboek – Het Europese vervoersbeleid tot het jaar 2010: tijd om te kiezen,
Luxemburg, Office for Official Publications of the European Communities.
European Commission (2002). Integrated transport chains - Ship, train, and truck, Brussel. Geraadpleegd op 3
september 2005 uit:
http://europa.eu.int/comm/research/growth/gcc/projects/transport-chains…
European Commission (2004a). Map of Motorways of the Sea, Brussel. Geraadpleegd op 20 mei 2005 uit:
http://europa.eu.int/comm/transport/intermodality/motorways_sea/ doc/2004_07_30_map_motorways_sea.pdf
European Commission (2004b). Consolidated TEXT produced by the CONSLEG system of the Office for Official
Publications of the European Communities - CONSLEG: 1992R2913, Luxemburg, Office for Official
Publications of the European Communities
European Commission (2005a). Bottlenecks in Door-to-Door Short Sea Shipping: Image of Short Sea Shipping,
Brussel. Geraadpleegd op 16 januari 2006 uit:
http://europa.eu.int/comm/transport/maritime/sss/bottlenecks/doc/bottle…
European Commission (2005b). Bottlenecks in Door-to-Door Short Sea Shipping: Administrative and
documentary procedures, Brussel. Geraadpleegd op 16 januari 2006 uit:
http://europa.eu.int/comm/transport/maritime/sss/bottlenecks/doc/bottle…
European Commission (2005c). Bottlenecks in Door-to-Door Short Sea Shipping: Door-to-door fiches, Brussel.
Geraadpleegd op 16 januari 2006 uit:
http://europa.eu.int/comm/transport/maritime/sss/bottlenecks/doc/bottle…
European Commission (2005d). Bottlenecks in Door-to-Door Short Sea Shipping: Ports, Brussel. Geraadpleegd
op 16 januari 2006 uit:
http://europa.eu.int/comm/transport/maritime/sss/bottlenecks/doc/bottle…
European Parliament (2001). BESCHIKKING Nr. 1346/2001/EG VAN HET EUROPEES PARLEMENT EN DE
RAAD van 22 mei 2001, Luxemburg, Office for Official Publications of the European Communities.
European Parliament (2003). REGULATION (EC) No 1382/2003 OF THE EUROPEAN PARLIAMENT AND OF
THE COUNCIL of 22 July 2003, Luxemburg, Office for Official Publications of the European Communities
European Parliament (2005). About Short Sea, Brussel. Geraadpleegd op 8 december 2005 uit
http://www.shortsea.info
Federal Ministry of Transport, Building and Urban Affairs Germany; Federal Ministry of Transport and
Communications, Finland (2006). Preliminary evaluation of submitted proposals for sea motorway project
between Germany and Finland, 12 april 2006.
High Level Group chaired by Loyola de Palacio (2005). Extension of the major trans-European transport axes to
the neighbouring countries and regions, Brussel, European Commission.
Mc Morrow, O.B. (2004). European Freight Transport Trends, Sopot, European Commission. Geraadpleegd op
3 september 2005 uit:
http://www.shortsea.fi/cutenews/data/upimages/McMorrow.pdf
Navarro, R. (2006). Motorways of the Sea: time to act, Ljubljana, European Parliament.
NEA (2002), Vergelijkingskader Modaliteiten. Rijswijk
Parantainen, J. (2004). The Baltic Sea Motorway – from Theory to Concrete Projects, Sopot, Ministry of
Transport and Communications Finland. Geraadpleegd op 2 september 2005 uit:
http://www.shortsea.fi/cutenews/data/upimages/parantainen.pdf
Ports of Kotka, Hamina, Lübeck and Antwerp (2006). NeMos, Motorway of the Sea from Central Europe to
Russia via Finland. Corridor development plan.
Research for sustainable mobility (2005). Sea motorways or improving sea transport efficiency, Bulgaria,
Bulgarian Ministry of Transport, Geraadpleegd op 5 september 2005 uit:
http://www.mtc.government.bg/en/Transport/Programs&Projects/EXTRA/l-6.h…
Revel, A. (2005). Motorways of the Sea – Moving Cargo from Road to Sea, Bodoe, European Commission.
Geraadpleegd op 24 december 2005 uit:
http://www.northernmaritimecorridor.no/ir/file_public/download/Nmc/Repo…
%201-2%20Sep%202005/Arnaud%20Revel.ppt
Schlewing, A. (2004). TEN-T und Motorways of the Sea – Wege zum Erfolg, Rostock, European Commission,
Geraadpleegd op 4 september 2005 uit:
http://europa.eu.int/comm/transport/intermodality/motorways_sea/doc/200…
Sea and Water (2004). Motorways of the Sea, London. Geraadpleegd op 25 augustus 2005 uit:
http://www.seaandwater.org/content/seamotorways
Shils, J. (2006). EU snoeit iets minder hard in kredieten voor TEN’s, Deloyd, 7 april 2006.
Thielmann, E. (2003). A European look at network integration, European Parliament. Geraadpleegd op 3
september 2005 uit:
http://www.european-dredging.info/Documents/Waterways%20of%20Tomorrow/n… tegrat.pdf
Thielmann, E. (2004). Motorways of the Sea and the new Commission proposal on the revision of the TEN-T
Guidelines, Brussel, European Commission, Geraadpleegd op 3 september 2005 uit:
http://www.euromedtransport.org/downloads/corsica/pdf/corse_TenT.pdf
Tostmann, S., 29 november 2004, Motorways of the Sea. ‘Consultation Meeting’, Brussel, European
Commission, Geraadpleegd op 25 augustus uit:
http://europa.eu.int/comm/transport/intermodality/motorways_sea/doc/200…
