The Male Gaze: Investigation of the Male Gaze in Mad Men
Deze Masterproef behandelt het onderwerp van de male gaze (mannelijke blik) in film en televisie studies. De gaze is een complex begrip dat we kunnen verbinden met de machtsrelatie tussen de observeerder en datgene dat geobserveerd wordt. We kunnen dit dan ook gemakkelijk associëren met fantasie en verlangen, namelijk de wens van het subject om het bekeken object te beheersen. De gaze is een concept dat overgenomen werd uit de wereld van psychoanalyse, waar het door Jacques Lacan geïntroduceerd werd. Tijdens de jaren zeventig werd de term steeds vaker gebruikt door film studies en, meer specifiek, door feministische film studies, dat beweerde dat traditionele cinema de idealen van de patriarchale maatschappij volgde. Hierdoor wordt the gaze verbonden met mannelijkheid, wat de dominante positie van de man bevestigd, terwijl de vrouw zich onderdanig opstelt en gezien wordt als een object.
De Masterproef is verdeeld in drie grote hoofdstukken. Het eerste hoofdstuk bespreekt de theoretische achtergrond met betrekking tot het ontstaan en betekenis van de male gaze. Eerst worden enkele inleidende opmerkingen gegeven over feministische filmtheorie en zijn plaats in filmgeschiedenis. Belangrijk om op te merken is dat deze filmtheorie beïnvloed werd door zowel feminisme, semiotiek en psychoanalyse. Daarna hebben we enkele specifieke termen uitgelegd die belangrijk zijn voor het begrijpen van feministische filmtheorie. Hierbij hebben we het verband gelegd met het Britse magazine Screen, dat een enorme invloed had op internationaal niveau. Het is essentieel om een goede basis te geven, om het volgende deel over de theorie van Laura Mulvey voldoende te kunnen omvatten. Haar invloedrijk maar controversieel essay, “Visual Pleasure and Narrative Cinema” werd gepubliceerd in 1975 in Screen, en werd vervolgens beschouwd als één van de grondleggers van de feministische film theorie. Het artikel legde de nadruk op vier hoofdzaken: Hollywood, feminisme, psychoanalyse en avant-garde. Mulvey stelde dat vrouwen geobjectiveerd werden in traditionele cinema, omdat de man de volledige controle had. Verder beschuldigde ze conventionele Hollywood films van voyeurisme en scopophilia, waarbij de mannelijke figuur plezier beleefd aan het bekijken van het vrouwelijk lichaam. Desondanks heeft Mulvey’s theorie heel wat kritiek opgewekt. Het tweede hoofdstuk gaat dan ook om met de verschillende kritiek die Mulvey doorheen de jaren te verduren kreeg en de redenen waarom haar theorie zoveel controverse creëerde. Het derde hoofdstuk biedt een meer praktische kant aan het verhaal: hier onderzoeken we een case-study die verband houdt met hedendaagse televisie, namelijk de serie ‘Mad Men’ (2007-). Deze serie kan beschouwd worden als een interessant voorbeeld met betrekking tot het aspect van de male gaze, omdat het voorziet van een dubbel perspectief. Aan de ene kant kopieert het perfect de wereld van de jaren zestig, een patriarchaal universum vóór feminisme, waar de man was uiterst dominant. Aan de andere kant bekritiseert de serie dit “ideaalbeeld” vanuit een hedendaags standpunt. Hoewel ‘Mad Men’ vaak beschuldigd is geweest van seksisme, proberen wij hier te bewijzen dat er toch wel een feministisch bewustzijn schuilt achter deze façade. Uiteindelijk bereiken we een conclusie, waar we een antwoord vinden op de vraag die ons deze hele tijd heeft beziggehouden, namelijk wat is de male gaze en heeft het nog steeds invloed op moderne televisie?
Bibliografie
BIBLIOGRAPHY
1.Literary References
Agirre, Katixa. ‘'Whenever a man takes you to lunch around here': Tracing postfeminist sensibility in Mad Men.’ Catalan Journal of Communication & Cultural Studies 4, 2 (2012): 155-169
Baetens, Jan etc. Culturele studies: theorie in de praktijk. Nijmegen: Uitgeverij Vantilt, 2009
Bordwell, David; Carroll, Noël (ed). Post-Theory: Reconstructing Film Studies. Wisconsin: The University of Wisconsin Press, 1996
Chaudhuri, Shohini. Feminist Film Theorists: Laura Mulvey, Kaja Silverman, Teresa de Lauretis, Barbara Creed. New York: Routledge, 2006
De Lauretis, Teresa. Alice Doesn’t: Feminism, Semiotics, Cinema. Bloomington: Indiana University Press, 1984
--. Technologies of Gender: Essays on Theory, Film and Fiction. Bloomington: Indiana University Press, 1987
Doane, Mary Ann. Femmes Fatales: feminism, film theory, psychoanalysis. New York: Routledge, 1991
--. ‘Film and the Masquerade: Theorising the Female Spectator.’ Screen 23 (1982): 74-88
Erens, Patricia. Issues in Feminist Film Criticism. Bloomington: Indiana University Press, 1990
French, Sarah. ‘“You gotta let them know what kind of guy you are, then they’ll know what kind of girl to be”: Gendered Identity and Fantasy in Mad Men.’ Previously On: Interdisciplinary Studies on TV Series in the Third Golden Age of Television (2011): 549-566.
Goossens, D. De blik-zonder-gezicht als 'pharmakon' van kijklust: theaters en arena's van de 'menselijke komedie' (licentiaatsverhandeling aan de UA academiejaar 2006-2007, promotor: Prof. Dr. G. Vanheeswijck)
Grieveson, Lee & Wasson, Haidee (ed.). Inventing Film Studies. Durham NC: Duke University Press, 2008
Heath, Stephen. Questions of Cinema. 1981
Hein Carolina. Laura Mulvey, Visual Pleasure and Narrative Cinema – Seminar Paper. 2006
Jacobsson, Eva-Maria. A Female Gaze?. Stockholm: KTH, Royal Institute of Technology, 1999
Manlove, Clifford. ‘Visual “Drive” and Cinematic Narrative: Reading Gaze Theory in Lacan, Hitchcock, and Mulvey.’ Cinema Journal 46, 3 (2007): 83-104
McCabe, Janet Elizabeth. Feminist Film Studies: Writing the Woman Into Cinema. London: Wallflower Press, 2004
McGowan, Todd. ‘Looking for the Gaze: Lacanian Film Theory and Its Vicissitudes.’ Cinema Journal 42, 3 (2003): 27-47
--. The Real Gaze: Film Theory after Lacan. Albany: State University of New York Press, 2007
McHugh, Kathleen. ‘The World and the Soup: Historicizing Media Feminisms in Transnational Contexts.’ Camera Obscura 24, 3 (2009): 110-151
Merck, Mandy. ‘Mulvey’s Manifesto.’ Camera Obscura 22, 66 (2007): 1-23 (Academic Search Elite)
Mulvey, Laura. ‘Looking at the Past from the Present: Rethinking Feminist Film Theory of the 1970s.’ Signs 30, 1 (2004): 1286-1292
--. ‘Visual Pleasure and Narrative Cinema.’ Screen 16, 3 (1975): 1-12
--. --. Death 24x a Second: Stillness and the Moving Image. London: Reaktion Books Ltd, 2006
--. Visual and Other Pleasures. Hampshire/New York: Palgrave MacMillan, 1989
--. ‘Unmasking the Gaze: Some Thoughts on New Feminist Film Theory and History.’ Lectora, 7 (2001)
--. ‘Thoughts on Myth, Narrative and Historical Experience.’ History Workshop, 23 (1987): 3-19
--. Fetishism and Curiosity. Bloomington: Indiana University Press, 1996
Naiman, Eric. ‘Shklovksy’s dog and Mulvey’s pleasure: The secret life of defamiliarization.’ Comparative Literature 50, 4 (1998): 333-353 (Academic Search Elite)
Penley, Constance (ed.). Feminism and Film Theory. New York: Routledge, 1988
Sassatelli, Roberta. ‘Interview with Laura Mulvey – Gender, Gaze and Technology in Film Culture.’ Theory Culture Society 28 (2011): 123-143 (Academic Search Premier)
Samuels, Robert. Hitchcock’s Bi-Textuality: Lacan, Feminisms, and Queer Theory. Albany: State University of New York Press, 1998
Scott, Maria. ‘Lacan’s ‘Of the Gaze as Objet Petit a’ as Anamorphic Discourse.’ Paragraph 31, 3 (2008): 327-343 (Academic Search Premier)
Stacey, Jackie. Star gazing: Hollywood cinema and female spectatorship. London/New York: Routledge, 1994
Stoddart, Scott F. Analyzing Mad Men: Critical Essays on the Television Series. Jefferson, N.C.: McFarland & Company, 2011
Vandermassen, Griet. ‘Woman as Erotic Object: A Darwinian Inquiry into the Male Gaze.’ 3rd Global Conference: The Erotic – Exploring Critical Issues, Salzburg, Austria, 16-18 November 2007
2.Electronic References
Barth, Josie Torres. ‘Notes on Jean-Louis Baudry’s “Ideological Effects of the Basic Cinematic Apparatus”’ (2012)(https://blogs.commons.georgetown.edu/jtb63/2012/10/14/notes-on-jean-louis-baudrys-ideological-effects-of-the-basic-cinematic-apparatus/) (last accessed 21 May 2013)
Cox, Fiona. ‘So Much Woman: Female Objectification, Narrative Complexity, and Feminist Temporality in AMCs Mad Men’. Invisible Culture 17 (2012) http://ivc.lib.rochester.edu/portfolio/issue-17-article-1-so-much-woman-female-objectification-narrative-complexity-and-feminist-temporality-in-amcs-mad-men/ (last accessed 22 April 2013)
Critical Commons. ‘Mad Men Women Who Stare Back’ (2010) (http://www.criticalcommons.org/Members/ccManager/clips/MadMenWomenWhoLookBackComp.mov/view) (last accessed 15 May 2013)
Croombs, Matthew. ‘Past and Futures of 1970s Film Theory’. Scope: An Online Journal of Film and Television Studies 20 (2011): 1-18 http://www.scope.nottingham.ac.uk/June2011/croombs.pdf (last accessed 17 May 2013)
Djavanriversilva's Blog (http://djavanriversilva.wordpress.com/2010/12/19/week-8-psychoanalysis-in-film-feminism-and-cultural-reading/) (last accessed 21 November 2012)
Hardinthecity: Come On Down To The Picture Show. ““It’s A Time Machine…”: The 15 Best ‘Mad Men’ Moments (So Far)” (2012) http://hardinthecity.files.wordpress.com/2012/06/mad-men-christina-hendricks-rape-joan.jpg (last accessed 23 May 2013)
Hill, Logan. ‘Dangerous Curves: Christina Hendricks, TV’s retro-sexy secretary, on living in a Mad Men’s world’. Nymag.com (2009) http://nymag.com/arts/tv/profiles/58170/ (last accessed 9 May 2013)
McNutt, Miles. ‘Cultural Learnings: Mad Men “Smoke Gets in Your Eyes”’ (2008) http://cultural-learnings.com/2008/06/09/mad-men-smoke-gets-in-your-eyes/ (last accessed 7 May 2013)
Murphy, Paula. ‘Psychoanalysis and Film Theory Part 1: A New Kind of Mirror.’ Kritikos 2 (2005)
--. ‘Psychoanalysis and Film Theory Part 2: Reflections and Refutations.’ Kritikos 2 (2005) http://intertheory.org/psychoanalysis.htm (last accessed 17 May 2013)
Sepinwall, Alan. ‘What’s Alan Watching: “Mad Men, "The Mountain King": Mergers and acquisitions”’ (2008) http://sepinwall.blogspot.be/2008/10/mad-men-mountain-king-mergers-and.html (last accesses 7 May 2013)
The Monolith http://www.themonolith.com/featured/fraud-or-freud-jane-loves-men-mad-men-that-is-part-1/ (last accessed 23 May 2013)
Wikia: Mad Men Wiki http://madmen.wikia.com/wiki/Babylon (last accessed 21 May 2013)
3.Television References
Mad Men Season 1, 2007, [DVD] Matthew Weiner. United States: AMC
Mad Men Season 2, 2008, [DVD] Matthew Weiner. United States: AMC
Mad Men Season 3, 2009, [DVD] Matthew Weiner. United States: AMC
Mad Men Season 4, 2010, [DVD] Matthew Weiner. United States: AMC
Mad Men Season 5, 2012, [DVD] Matthew Weiner. United States: AMC
