Kenniseffecten van een e-learningmodule m.b.t. medisch rekenen bij studenten verpleegkunde
- RikVerhaeghe
- AnnVan Hecke
Medisch rekenen en e-learning: een goed huwelijk?
Een gerandomiseerde gecontroleerde studie
Katleen Baldewijns, Prof. Dr. Rik Verhaeghe, Franky Buyle, Dr. Ann Van Hecke
Medische berekeningen … ze bezorgen vele verpleegkundigen nog steeds koude rillingen! Ondanks de media-aandacht gebeuren er nog altijd te veel fouten. Dit is onaanvaardbaar voor de patiëntenveiligheid. Zou e-learning een oplossing kunnen bieden om de kennis van medisch rekenen tot een aanvaardbaar niveau te brengen? Na vergelijking van de resultaten van de onderwijsmethoden e-learning en klassikaal onderwijs bij 411 laatstejaarsstudenten verpleegkunde, kwamen we tot de conclusie dat het kenniseffect van e-learning sterk afhankelijk is van de voorkennis medisch rekenen en van het onderwijsniveau (HBO5 of bachelor) van de student verpleegkunde.
Twee onderzoeksvragen stonden centraal:
1/ Welke onderwijsmethode is het meest effectief voor het aanleren van vaardigheden in medisch rekenen: e-learning of traditioneel klassikaal onderwijs?
2/ Is e-learning medisch rekenen geschikt voor alle studenten? Spelen factoren als opleidingsniveau, leeftijd en geslacht, computervaardigheden, ... een rol?
Methode van onderzoek
De kennis medisch rekenen werd gemeten bij 411 laatstejaarsstudenten verpleegkunde van 13 scholen verspreid over Limburg, Vlaams-Brabant, West- en Oost-Vlaanderen. Na een eerste gevalideerde kennistest kregen de studenten gedurende 120 minuten les over medisch rekenen: de interventiegroep via e-learning en de controlegroep via traditioneel klassikaal onderwijs.
De studenten uit de interventiegroep (N=189) doorliepen 120 minuten zelfstandig een e-learningmodule, de studenten uit de controlegroep (N=222) kregen 120 minuten klassikaal onderwijs met behulp van een powerpointpresentatie en oefeningen (analoog aan de inhoud van de e-learningmodule). De e-learningmodule werd ontwikkeld door de ziekenhuisapothekers van UZGent en de VDAB. Onmiddellijk na het doorlopen van de
e-learningmodule of na de traditionele les kregen alle studenten een tweede kennistest. Om het langetermijneffect te evalueren kregen diezelfde studenten na drie maanden een derde kennistest medisch rekenen.
Is e-learning geschikt om de kennis medisch rekenen te verhogen?
Onmiddellijk na e-learning en klassikaal onderwijs was de kennis medisch rekenen hoger, zowel in het HBO5 als in het hoger onderwijs. De kennis medisch rekenen bleek sterker verhoogd na klassikaal onderwijs dan na e-learning in het HBO5 verpleegkunde. In het hoger onderwijs verpleegkunde was er geen verschil tussen beide onderwijsmethoden. Naast het opleidingsniveau bleek ook de voorkennis medisch rekenen een belangrijke rol te spelen in het kenniseffect van de onderwijsmethode. Studenten met een lage voorkennis medisch rekenen leerden meer bij na klassikaal onderwijs dan na e-learning.
E-learning medisch rekenen voor iedereen?
E-learning medisch rekenen bleek dus even effectief als traditioneel onderwijs voor de hogeschoolstudent. De HBO5-student was meer gebaat met klassikaal onderwijs, maar vooral wanneer zijn voorkennis medisch rekenen laag was.
Indien er geen rekening wordt gehouden met het opleidingsniveau scoorden studenten jonger dan 25 jaar beter na e-learning dan oudere studenten, onafhankelijk van de voorkennis medisch rekenen. Geslacht en computervaardigheden hadden geen significante invloed op de resultaten na e-learning.
En het effect na drie maanden?
De kennis medisch rekenen onmiddellijk na de les medisch rekenen en drie maanden later was vergelijkbaar. E-learning scoorde hier net iets minder goed dan klassikaal onderwijs.
Conclusie
Uit onze studie blijkt dat de beide onderwijsmethoden goed zijn om de kennis medisch rekenen te verhogen: er is een grote vooruitgang zowel na e-learning als na traditioneel klassikaal onderwijs. Wel blijkt het kenniseffect na e-learning of klassikaal onderwijs afhankelijk te zijn van het onderwijsniveau en de voorkennis medisch rekenen. Het is dus belangrijk eerst een analyse te maken van het profiel van de gebruiker(s) alvorens een e-learningprogramma medisch rekenen te implementeren. Maar de voordelen van e-learning zijn te groot om deze onderwijsmethode te negeren. Zo kan immers zonder grote investering van personeel op geregelde tijdstippen een opfrissing medisch rekenen aangeboden worden. Een e-learningprogramma raadpleeg je bovendien wanneer en waar je wil.
Bibliografie
Abbaszadeh, A., Sabeghi, H., Borhani, F. & Heydari, A. (2011). A comparative study on effect of e-learning and instructor-led methods on nurses' documentation competency. Iranian Journal of Nursing and Midwifery Research. 16(3), 235-243.
Ainsley, B. & Brown, A. (2009). The impact of informatics on nursing education: a review of the literature. Journal of Continuing Education in Nursing. 40(5), 228-232.
Al-Riyami, S., Moles, D.R., Leeson, R. & Cunningham, S.J. (2010). Comparison of the instructional efficacy of an internet-based temporomandibular joint (TMJ) tutorial with a traditional seminar. British Dental Journal, 209(11), 571-576.
Bains, M., Reynolds, P.A., McDonald, F. & Sherriff, M. (2011). Effectiveness and acceptability of face-to-face, blended and e-learning: a randomised trial of orthodontic undergraduates. European Journal of Dental Education, 15, 110–117.
Beeckman, D., Schoonhoven, L., Boucqué, H., Van Maele, G. & Defloor, T. (2008). Pressure ulcers: e-learning to improve classification by nurses and nursing students. Journal of Clinical Nursing, 17(13), 1697-1707.
Bhatti, I., Richardson, L., Foreman, D., Lund, J. & Tierney, G. (2011). E-learning vs lecture: which is the best approach to surgical teaching? Colorectal Disease, 13(4), 459-462.
Bloomfield, J., Roberts, J. & While, A. (2010). The effects of computer-assisted learning versus conventional teaching methods on the acquisition and retention of handwashing theory and skills in pre-qualification nursing students: A randomised controlled trial. International Journal of Nursing Studies, 47, 287–294
Cantrell, S.W., O'Leary, P. & Ward, K.S. (2008). Strategies for success in online learning. The Nursing Clinics of North America. 43(4), 547-55.
Chang, W.Y., Hsiao Sheen, S.T., Chang, P.C. & Lee, P.H. (2008). Developing an E-learning education programme for staff nurses: processes and outcomes. Nurse Education Today. 28(7), 822-828.
Childs, S., Blenkinsopp, E., Hall, A. & Walton, G. (2005). Effective e-learning for health professionals and students—barriers and their solutions. A systematic review of the literature—findings from the HeXL project 2005. Health Information and Libraries Journal, 22(2), 20–32.
Choules, A.P. (2007). The use of e-learning in medical education: A review of the current situation. Postgraduate Medical Journal, 83(978), 212–216.
Cook, D.A., Levinson, A.J., Garside, S., Dupras, D.M., Erwin, P.J. & Montori, V.M. (2010). Instructional design variations in internet-based learning for health professions education: a systematic review and meta-analysis. Academic Medicine. 85(5), 909-922.
Cook, D.A., Levinson, A.J., Garside, S., Dupras, D.M., Erwin, P.J. & Montori, V.M. (2008). Internet-based learning in the health professions: a meta-analysis. Journal of the American Medical Association. 300(10), 1181-1196.
Cook, D.A. (2007). Web-based learning: Pros, cons and controversies. Journal of Clinical Medicine, 7(1), 37–42.
Cook, D.A. & Dupras, D.M. (2004). A Practical Guide To Developing Effective Web-based Learning: A Step-by-Step Review. Journal of General Internal Medicine, 19(6), 698-707.
Davis, J., Crabb, S., Rogers, E., Zamora, J. & Khan, K. (2008). Computer-based teaching is as good as face to face lecture-based teaching of evidence based medicine: a randomized controlled trial. Medical Teacher, 30(3), 302-307.
Dilles, T., Vander Stichele, R.R., Van Bortel, L. & Elseviers, M.M. (2011). Nursing students' pharmacological knowledge and calculation skills: ready for practice? Nurse Education Today, 31(5), 499-505.
Eastwood, K.J., Boyle, M.J., Williams, B. & Fairhall, R. (2011). Numeracy skills of nursing students. Nurse Education Today, Article in Press, DOI: 10.1016/j.nedt.2010.12.014
Fernández Alemán, J.L., Carrillo de Gea, J.M. & Rodríguez Mondéjar, J.J. (2011). Effects of competitive computer-assisted learning versus conventional teaching methods on the acquisition and retention of knowledge in medical surgical nursing students. Nurse Education Today, Article in Press, doi:10.1016/j.nedt.2010.12.026.
Glaister, K. (2007). The presence of mathematics and computer anxiety in nursing students and their effects on medication dosage calculations. Nurse Education Today, 27(4), 341–347.
Gormley, G.J., Collins, K., Boohan, M., Bickle, I.C. & Stevenson, M. (2009). Is there a place for e-learning in clinical skills? A survey of undergraduate medical students' experiences and attitudes. Medical Teacher, 31(1), 6-12.
Horiuchi, S., Yukari, Y., Miki, K., Yumi, S. & Kazuhiro, N. (2008). Evaluation of a Web-based graduate continuing nursing education program in Japan: A randomized controlled trial. Nurse Education Today, 29(2), 140–149.
Kulier, R., Coppus, S.F., Zamora, J., Hadley, J., Malick, S., Das, K., Weinbrenner, S., Meyerrose, B. et al. (2009). The effectiveness of a clinically integrated e-learning course in evidence-based medicine: a cluster randomised controlled trial. BMC Medical Education, 12(5), 9-21.
McMullan, M., Jones, R. & Lea, S. (2011). The effect of an interactive e-drug calculations package on nursing students' drug calculation ability and self-efficacy. International Journal of Medical Information, 80(6), 421-430.
McMullan, M., Jones, R. and Lea, S.J. (2010a). Patient safety: numerical skills and drug calculation abilities of nursing students and registered nurses. Journal of Advanced Practice, 66(4), 891-899.
McMullan, M. (2010b). Exploring the numeracy skills of nurses and students when performing drug calculations. Nursing Times, 106(34), 10-12.
McVeigh, H. (2008). Factors influencing the utilisation of e-learning in post-registration nursing students. Nurse Education Today, 29, 91–99.
Meckfessel, S., Stühmer, C., Bormann, K.H., Kupka, T., Behrends, M., Matthies, H. et al. (2011). Introduction of e-learning in dental radiology reveals significantly improved results in final examination. Journal of Cranio-Maxillofacial Surgery, 39(1), 40-48.
Mehrdad, N., Zolfaghari, M., Bahrani, N. & Eybpoosh, S. (2011). Learning Outcomes in Two Different Teaching Approach in Nursing Education in Iran: E-Learning versus Lecture. Acta Medica Iranica, 49(5), 296-299.
Moreno-Ger, P., Torrente, J., Bustamante, J., Fernández-Galaz, C., Fernández-Manjón, B. & Comas-Rengifo, M.D. (2010). Application of a low-cost web-based simulation to improve students' practical skills in medical education. International Journal of Medical Informatics, 79(6), 459-467.
Moule, P., Ward, R. & Lockyer, L. (2010). Nursing and healthcare students’ experiences and use of e-learning in higher education. Journal of Advanced Nursing, 66(12), 2785–2795.
Moule, P., Albarran, J.W., Bessant, E., Brownfield, C. & Pollock, J. (2008). A non-randomized comparison of e-learning and classroom delivery of basic life support with automated external defibrillator use: a pilot study. International Journal of Nursing Practice, 14(6), 427–434.
Ochoa, J.G. & Wludyka, P. (2008). Randomized comparison between traditional and traditional plus interactive Web-based methods for teaching seizure disorders. Teaching and Learning in Medicine, 20(2), 114-117.
Phadtare, A., Bahmani, A., Shah, A. & Pietrobon, R. (2009) Scientific writing: a randomized controlled trial comparing standard and on-line instruction. BMC Medical Education, 27(5), 9-27.
Pontzeele, E., Robays, H. & Colman, N. (2009). Onderzoek naar de kennis van farmaceutisch rekenen bij verpleegkundigen in een algemeen ziekenhuis. Masterproef voorgelegd tot het behalen van de graad van Master in het management en het beleid van de gezondheidszorg. Academiejaar 2008-2009, niet gepubliceerde uitgave. UGent.
Reime, M.H., Harris, A., Aksnes, J. & Mikkelsen, J. (2008). The most successful method in teaching nursing students infection control - E-learning or lecture? Nurse Education Today, 28(7), 798-806.
Roh, K.H. & Park, H.A. (2010). A meta-analysis on the effectiveness of computer-based education in nursing. Health Information Research. 16(3), 149-157.
Ruiz, J.G., Mintzer, M.J. & Leipzig, R.M. (2006). The impact of E-learning in medical education. Academic Medicine, 81(3), 207-208.
Shirley, W. Cantrell, O’Leary, P. (2008). Strategies for Success in Online Learning. Nursing Clinics of North America, 43 (4), 547-555.
Sulosaari, V., Kajander, S., Hupli, M., Huupponen, R. & Leino-Kilpi, H. (2011). Nurse students' medication competence - An integrative review of the associated factors. Nurse Education Today, Article in Press, doi:10.1016/j.nedt.2011.05.016, 7 pages.
Sung, Y.H., Kwon, I.G. & Ryu, E. (2008). Blended learning on medication administration for new nurses: Integration of e-learning and face-to-face instruction in the classroom. Nurse Education Today, 28, 943–952.
Tan, P.L., Hay, D.B. & Whaites, E. (2009). Implementing e-learning in a radiological science course in dental education: a short-term longitudinal study. Journal of Dental Education, 73(10), 1202-1212.
Wright, K. (2006). Barriers to accurate drug calculations. Nursing Standard, 20(28), 41-45.
Wright, K. (2005). An exploration into the most effective way to teach drug calculation
skills to nursing students. Nurse Education Today, 25, 430–436.
