Fixatie van patiënten in de zorgsector
In mijn bacheloropleiding verpleegkunde werd ik tijdens mijn eerste stage geconfronteerd met het fixeren van patiënten. Een verpleegkundige fixeerde een vrouw in een zetel. Ik vroeg haar waar je allemaal moest op letten als je iemand fixeert. Ze kon mij hier geen duidelijk antwoord op geven. Het gebeurde ook dat patiënten zich probeerden los te maken, waarbij ze zich kwetsten.
Vanaf dat moment wist ik dat ik rond deze moeilijke techniek een eindwerk wou maken. Het vastbinden of vastzetten in een zetel of in een bed, het chemisch fixeren (met medicatie)van patiënten is een ingrijpende maatregel die in België te vaak wordt toegepast. De cijfers variëren van 20 tot 75% afhankelijk van de setting en de gebruikte methode.De redenen waarom men fixeert zijn uiteenlopend. De belangrijkste is het garanderen van de veiligheid van de patiënt, maar mensen worden ook vastgebonden omdat ze ‘lastig’ zijn of omdat er personeelsgebrek is op de dienst.Omwille van de risico’s op lichamelijk vlak, omwille van het vrijheidsberovend karakter en de gevolgen op menselijk en emotioneel vlak, omwille van het belang van respect naar elke persoon toe mag deze techniek enkel toegepast worden nadat in een interdisciplinair team alle alternatieven overwogen zijn. Verpleegkundigen hebben nood aan kennis op verschillende vlakken. Als zij fysieke fixatie toepassen moet dit op een correcte manier, met het juiste materiaal, gedaan worden, rekening houdend met de individuele zorgnoden van de patiënt. Tevens moeten zij aandacht hebben voor de psychische en sociale gevolgen zowel voor de patiënt als voor zijn/haar familie.Fixatie vereist een ethische afweging, waarbij de waardigheid, autonomie en het welzijn van de persoon centraal staat.In mijn eindwerk behandel ik al deze aspecten. Als educatiemateriaal koos ik voor een actueel leerinstrument nl. een cd-rom. De fysieke fixatie wordt met behulp van foto- en filmmateriaal gedemonstreerd. De verpleegkundige kan de cd-rom thuis of op de dienst bekijken. Alle aandachtspunten, zowel op praktisch als op menselijk vlak worden nog eens in een apart onderdeel samengevat.Ik hoop dat ik hiermee de verpleegkundige aanzet om kritisch zijn/haar handelen te evalueren en bij te sturen.Van enkele ziekenhuizen, waar de cd-rom al gebruikt wordt, kreeg ik zeer positieve feedback. Zij vinden het een waardevol leerinstrument. Ik hoop dat ik met dit eindwerk een bijdrage kan leveren aan het optimaliseren van de zorg voor patiënten en het vergroten van kennis rond fixatietechnieken bij verpleegkundigen.
Bibliografie
Artikels:
M. Beetsma, J. Van der Kooij (2003), http://emergenpsy.nl/INTACTA01JVDK.htm, Cahier EmergenPsy G. Bonner, T. Lowe, D. Rawcliffe, N. Wellman (2002), Trauma for all: a pilot study of the subjective experience of physical restraint for mental health inpatients and staff in the UK, J Psychiatr Ment Health Nurs., 9(4), blz. 465-473 L.C. Burton, P.S. German, B.W. Rovner, L.J. Brant, R.D. Clark (1992), Mental illness and the use of restraints in nursing homes, Gerontologist, 32(2), blz. 164-170 E. Capezuti, L.M. Wagner, B.L. Brush, M. Boltz, S. Renz, K.A. Talerico (2007),Consequences of an intervention to reduce restrictive side rail use in nursing homes, J Am Geriatr Soc., 55(3), blz. 334-341 W.T. Chien (1999), The use of physical restraints to psychogeriatric patients in Hong Kong, Issues Ment Health Nurs., 20(6), blz. 571-586 S.S. Curran (2007), Staff resistance to restraint reduction: identifying & overcoming barriers, J Psychosoc Nurs Ment Health Serv., 45(5), blz. 45-50 A.J.E. De Veer, A.L. Francke, A. de Kruif, F. J.J. Bolle (2006), Vrijheidsbeperkingen in de thuiszorg. Een inventarisatie onder verpleegkundigen en verzorgenden, Tijdschrift voor Verpleegkunde, 21(4), blz. 254-264 A. M. Dielis-van Houts, B. H.G.M. Lendemeijer, J.P.H. Hamers (2003), Op zoek naar een balans tussen veiligheid, vrijheid en vrijheidsbeperking, I Jongerden, Y Heijnen-Kaales (Eds.). State of the art studie verpleging en verzorging, Elsevier, Maarssen L.V. Downey, L.S. Zun, S.J. Gonzales (2007),Frequency of alternative to restraints and seclusion and uses of agitation reduction techniques in the emergency department, Gen Hosp Psychiatry., 29(6), blz. 470-474 F.K. Ejaz, J.A. Jones, M.S. Rose (1994), Falls among nursing home residents: an examination of incident reports before and after restraint reduction programs. J Am Geriatr Soc.;42(9), blz. 960-964 D. Evans, M. FitzGerald(2002), Reasons for physically restraining patients and residents: a systematic review and content analysis, International Journal of Nursing Studies, 39(7), blz. 735-743 L.K. Evans, N.E. Strumpf, S.L. Allen-Taylor, E. Capezuti, G. Maislin, B. Jacobsen(1997), A clinical trial to reduce restraints in nursing homes, J Am Geriatr Soc., 45(6), blz. 675-681 D. Evans, J. Wood, L. Lambert (2003), Patient injury and physical restraint devices: a systematic review, Journal of advanced nursing, 41(3), blz. 274-282 R. Gallinagh, R. Nevin, D.M. Ilroy, F. Mitchell, L. Campbell, R. Ludwick and H. McKenna(2002), The use of physical restraints as a safety measure in the care of older people in four rehabilitation wards: findings from an exploratory study, International Journal of Nursing Studies, 39(2), blz. 147-156 C. Gastmans, K. Milisen (2006), Het gebruik van fysieke fixatie bij ouderen: een zorg-ethische aanpak, Tijdschrift voorGeneeskunde, 62 (23), blz. 1650-1658 J.P. Hamers, M.J. Gulpers, W. Strik (2004), Use of physical restraints with cognitively impaired nursing home residents, J Adv Nurs, 45(3) blz. 246-251 J.P. Hamers, A.R. Huizing (2005), Why do we use physical restraints in the elderly?, Z Gerontol Geriatr., 38(1), blz.19-25 J.P.H. Hamers, W. Strik, D.C.A. Smulders, M.J.M. Gulers, L.G.A.M. Lijnkamp (2001), Het fixeren van bewoners in het verpleeghuis, Verpleegkunde, nr.4, blz. 188-195 Directoraat-generaal Basisgezondheidszorg & Crisisbeheer (2007), Technische commissie voor verpleegkundige werkgroep: fixatie en isolatie D.J. Hellerstein, A.B. Staub, E. Lequesne (2007),Decreasing the use of restraint and seclusion among psychiatric inpatients, J Psychiatr Pract., 13(5), blz. 308-317 E. Hem, O. Steen, S. Opjordsmoen (2001), Thrombosis associated with physical restraints,Acta Psychiatr Scand.,103(1), blz. 73-75 L. Holvoet (2005), fysieke fixatie van zorgbehoevende personen, onder ons, blz. 4-7 G.J. Izaks (2003), De standaard ‘Delier bij ouderen’ van het Nederlands Huisartsen Genootschap; reactie vanuit de klinische geriatrie, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, blz. 949 L.M. Janelli, G.W. Kanski, Y.W. Wu (2005), The influence of individualized music on patients in physical restraints: a pilot study, J N Y State Nurses Assoc, 35(2), blz. 22-27 M. Jaspers, M. Mutschelknauss (2005), Als vrijheid en veiligheid botsen, nursing,blz. 32-35 G.W. Kanski GW, L.M. Janelli, H.M. Jones, M.C. Kennedy (1996),Family reactions to restraints in an acute care setting, J Gerontol Nurs, 22(6), blz.17-22 S. Karlsson, G. Bucht, P.O. Sandman (1998) Physical restraints in geriatric care. Knowledge, attitudes and use., Scand J Caring Sci,12(1) blz. 48-56 S. Karlsson, G. Bucht, S. Eriksson, P.O. Sandman (1996), Physical restraints in geriatric care in Sweden: prevalence and patient characteristics,J Am Geriatr Soc., 44(11), blz. 1348-1354 Ø Kirkevold, K. Engedal (2004), Prevalence of patients subjected to constraint in Norwegian nursing homes., Scand J Caring Sci., 18(3), blz. 281-286 H.T. Kok, K. Begerghout (2002), separatie en afzondering, http://www.emergenpsy.nl/INTACTA02.htm R.T. Koopmans (1991), Protective measures in a psychogeriatric nursing home, Tijdschr Gerontol Geriatr., 22(2), blz. 45-50, discussion 50-52 B. Lendemeijer (2002), Vrijheidsbeperking in de zorg, Tijdschrift voor verpleegkundigen, nr.1, blz. 56-61 G. Ljunggren, C.D. Phillips, A. Sgadari (1997), Comparisons of restraint use in nursing homes in eight countries, Age Ageing., 26 Suppl 2, blz. 43-47 S. Lusis (2000), Update on restraint use in acute care settings, Plastic Surgical Nursing, 20(3), blz. 145-150 W. Marks (1992), Physical restraints in the practice of medicine. Current concepts, Arch Intern Med.,152(11) blz. 2203-2206 Martin, Beth RN, MSN, CCNS, CNRN (2002), Restraint Use in Acute and Critical Care Settings: Changing Practice, AACN Clinical Issues: Advanced Practice in Acute & Critical Care, 13(2), blz. 294-306 Medicaresystem (2006), Salvafix: handleiding, veiligheidsinstructies K.Milisen, J. Vandenberghe, M. Sabbe, R. Lagae, T. Braes, V. Vanderlinden, K. Kerckhofs, K. Buysschaert, F. Verbruggen, S. Vaneeckhout, K. Vandenbergh, G. Meyfroidt, J. Dewolf, R. Vandenberghe, J. Vandesande, A. Verbiest, H. Vandeweege, L. Nicaise, R. Van Nuffelen, P. Deboutte, R. Lekeu, M. Waer, F. Rademakers en E. Joosten voor de UZ Leuven werkgroep Delirium (2006), Richtlijn betreffende vrijheidsbeperkende maatregelen ter beveiliging van de patiënt in de UZ leuven, Tijdschrift voor Geneeskunde, 62(23), blz. 1659-1663 I. Needman (2004), a nursing intervention to handle patient aggression: the effectiveness of a training course in the management of aggression, www.connecting-online.nl/PDF%20bestanden/Summaries%20Dissertation%20Ian…. O'Keeffe, C.I. Jack, M. Lye (1996),Use of restraints and bedrails in a British hospital, J Am Geriatr Soc., 44(9) blz. 1086-1088 M. Potegal, S. Robison S, F. Anderson, C. Jordan, E. Shapiro (2007), Sequence and priming in 15 month-olds' reactions to brief arm restraint: evidence for a hierarchy of anger responses, Aggress Behav., 33(6), blz. 508-518 J.P. Praet (2002), Fixatie, een noodzakelijk kwaad?, Patiënt Care, nr.7, blz. 69-74O. Reinders, G. Widdershoven, H. Bruggen (2005), Vrijheidbeperkende maatregelen in de psychogeriatrie, TGE, 15(2), blz. 39 A.P. Retsas (1998), Survey findings describing the use of physical restraints in nursing homes in Victoria, Australia., Int J Nurs Stud, 35(3), blz.184-191 M. Schiltmans (2002), Valgevaar bij ouderen en fixatiemiddelen, BBO krant online, januari 2002 M. Speechley, M. Tinetti (1991), Falls and injuries in frail and vigorous community elderly persons, J Am Geriatr Soc., 39(1), blz. 46-52 E.M. Sullivan-Marx, N.E. Strumpf, L.K. Evans, M. Baumgarten, G. Maislin (1999),Predictors of continued physical restraint use in nursing home residents following restraint reduction efforts, J Am Geriatr Soc, 47(3), blz. 342-348 M.E. Tinetti, W.L. Liu, S.F. Ginter (1992), Mechanical restraint use and fall-related injuries among residents of skilled nursing facilities, Ann Intern Med., 116(5), blz. 369-374 R.C.van der Mast (2007), De standaard ‘Delier bij ouderen’ van het Nederlands Huisartsen Genootschap; reactie vanuit de psychiatrie, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 151(43), blz. 339-342 G.M. van der Weele, M.G.M. Olde Rikkert, W.H. Eizenga en W.J.J. Assendelft (2003), Samenvatting van de standaard ‘Delier bij ouderen’ van het Nederlands Huisartsen Genootschap, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, blz. 965 R.J.A. van Wensen, P.L.J. Dautzenberg, H.L. Koek, J.G. Olsman en K. Bosscha (2007), Delier na een heupfractuur bij ruim een derde van de patiënten, Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, nr. 5, blz. 1681 A. Van Wesenbeeck, I. De Becker, B. Man, K. Milisen (2006), Het gebruik van fixatiemiddelen bij ouderen, hfdst 19, Verpleegkundige zorgaspecten bij ouderen, blz. 373-384 Visietekst vvi (2004), Omgaan met vrijheidsbeperkende maatregelen in de zorg voor ouderen P. Werner (2002),Perceptions regarding the use of physical restraints with elderly persons: comparison of Israeli health care nurses and social workers, J Interprof Care, 16(1), blz. 59-68 (2005), Blussen voor er brand uitbreekt, nursing, blz. 16-18 Cursussen/ Scripties V. Adriaenssens (2007), Redenen om over te gaan op fixatie T. Defloor (2006), Cursusmodule fixatie S. Goethals (2006), Specifieke Geriatrische zorg J. Hamers (2005),Vrijheidsbeperkende maatregelen P. Hylebos (2007), Sociale wetenschappen: patiënt en recht L. Lecluyse (2007), Het effect van een vorming omtrent fysieke fixatie op de kennis en houding van verpleegkundigen in het universitair ziekenhuis in Gent E. Steeman (2007), Geboeid door fixatie H. Valcke (2006), http://hdl.handle.net/10046/188 A. Van Wesenbeeck (2001), Het gebruik van een beslissingsboom voor fixatie bij dementerende rusthuisbewoners Vzw AZ Maria Middelares medische raad en ethische commissie (2005), richtlijnen fixatie Zorgcongres: F. De Vleeschouwer, R. Alen, C. Gastmans, K. Milisen, P. Krul, N. Van Den Noortgate, C. Schots (2005), Op weg naar een fixatiearm beleid Internet J. Coussement (2007), http://www.dementie.be/info/newsread.asp?newsID=109 A. Feil (2007), http://ziekenverzorgende.fol.nl/middellen/wetgeving-middelen-maatregele… (2007), http://www.haelvoet.be/NL/detail.php?fid=17 Max- medical (2007), http://www.max-medical.nl/foto/Liegend.jpg Protocol middelen en maatregelen (2007) http://www.ggzkennisnet.nl/ggz/artikelen/raadplegen.asp?display=2&atoom…. Slagter (2005), http://protocollen.dickshomepage.nl/zweedsband.html R. Veekhoven (2002),http://www.ortec-orthopedie.be/Site/Default.asp?WPID=70 , E. Vonck (2007) psychiatrie, http://aarts3.web-log.nl/aarts3/2007/09/delier.html 2005, www.zibb.nl/gezondheidszorg/artimg/a20051217273815.DOC 2006, www.vlaamspatientenplatform.be/pdf/2006%2005%2028_Onderzoeksrapport.pdf…, http://nl.wikipedia.org/wiki/Fixatie_(zorg) Boek C. Gastmans, L. Vanlaere (2006), Cirkels van zorg. Ethisch omgaan met ouderen, blz. 59-79
