Faciliterende en belemmerende factoren bij het gebruik van een e-learning module over medisch rekenen door verpleegkundigen

Afgestudeerd en nu nog leren rekenen… ik dacht het niet!

Onder het motto levenslang leren worden veel initiatieven genomen om personeelsleden te motiveren tot bijscholing. In het UZ Gent werd een e-learning module Medisch Rekenen geïntroduceerd, want verpleegkundigen blijken nu eenmaal geen echte rekenknobbels te zijn… Twee jaar na de opstart van de e-learning module zijn er maar weinig hulpverleners die deze module gevolgd hebben.  Hoe komt dit? Blijkbaar is de module helemaal niet goed gekend onder het verpleegkundig personeel. De verpleegkundigen vinden ook dat ze te weinig tijd hebben hiervoor, ze missen het contact met een lesgever of met andere cursisten bij e-learning en ook de computervaardigheden zijn niet optimaal genoeg om e-learning te volgen. Verpleegkundigen met een leidinggevende positie en Masters in de Verpleegkunde kennen de e-learning wel vrij goed, zij zijn ook vlugger geneigd om e-learning modules te volgen.

Het onderzoek van deze masterproef werd uitgevoerd bij alle verpleegkundigen van het UZ Gent. Hierbij stonden twee onderzoeksvragen centraal:

1.       Wat zijn voor verpleegkundigen bevorderende en belemmerende factoren/voorspellers om al dan niet gebruik te maken van e-learning modules.

2.       Nagegaan hoe de verpleegkundigen van het UZ Gent de e-learning module Medisch Rekenen evalueren.

Methode van het onderzoek
Er werd  gezocht in de literatuur naar vragenlijsten om de onderzoeksvragen te kunnen beantwoorden.  Na een grondige zoektocht werden vier vragenlijsten geselecteerd: (1) om de belemmerende factoren tot e-learning te kennen; (2) om de bevorderende factoren tot e-learning te kennen; (3) om te weten waaraan e-learning modules voor verpleegkundigen moeten voldoen; (4) om te weten hoe een e-learning module medisch rekenen best geëvalueerd wordt.  De oorspronkelijk Engelstalige vragenlijsten werden vertaald en nog goedgekeurd door een expertpanel.  De vragenlijsten werden via een speciaal programma (LimeSurvey®) omgezet tot elektronische vragenlijsten.  Elke vraag kreeg een score van één tot vijf. Hoe hoger de score, hoe meer je akkoord was met de stelling. Er werden ook nog aantal andere gegevens bevraagd zoals: leeftijd, geslacht, opleidingsniveau en jobfunctie.  De vragenlijsten werden op het intranet van het UZ Gent geplaatst. Op elke afdeling werden affiches opgehangen om het personeel uit te nodigen om mee te doen, de hoofdverpleegkundigen moedigden hun personeel ook aan om de vragenlijsten in te vullen.  Er konden eveneens cinematickets gewonnen worden. In totaal hebben 219 verpleegkundigen de vragenlijsten ingevuld.

E-learning volgen: ‘Why should we?’

Als voornaamste barrière om geen e-learning module te volgen geven de verpleegkundigen aan dat ze hiervoor geen tijd hebben. Het doorlopen van de e-learning module moet quasi volledig in de vrije tijd plaatsvinden. Oudere verpleegkundigen en afdelingsverpleegkundigen geven ook aan dat ze niet over voldoende computervaardigheden beschikken om een e-learning module te volgen. Ook het feit dat je bij een e-learning module geen contact hebt met een lesgever én dat je ook geen contact hebt met andere cursisten schrikt de verpleegkundigen af.

Het positiefste aan e-learning is dat je kan kiezen wanneer je wil bijleren en dat je dit ook vanop verschillende plaatsen kan doen. Door e-learning te volgen kan je eveneens bijblijven met de meeste actuele kennis over een onderwerp.

Uit de resultaten blijkt dat verpleegkundigen met een masteropleiding en bacheloropleiding tot meer dan 3 keer zo vaak deelnemen aan e-learning in vergelijking met HBO5-verpleegkundigen. Ook verpleegkundigen met een leidinggevende positie, in de praktijk vaak masters en bachelors, volgen vaker een e-learning module.  De Masters in de Verpleegkundige en leidinggevenden zien er het minst tegenop op een e-learning module te volgen. 

E-learning medisch rekenen: ‘Wir haben das nicht gewusst…’

In de voorbije twee jaar hebben zich 58 hulpverleners ingeschreven voor de e-learning module Medisch Rekenen, hiervan zijn er 18 gestart met de module.  De minimale deelname aan de e-learning module Medisch Rekenen kan voor een deel verklaard worden doordat de verpleegkundigen eenvoudigweg niet op de hoogte zijn van de e-learning module.

Van de 219 verpleegkundigen die de eerste vragenlijst invulden was 45,7% op de hoogte dat er een e-learning module Medisch Rekenen bestond. In totaal wist amper 15,5% dan ook nog waar deze module terug te vinden was én hoe je toegang tot deze e-learning module kon verkrijgen.

Bij de personen die wel wisten dat er een e-learning module was, waren het weer de leidinggevenden die tot 2.5 keer meer dan de afdelingsverpleegkundigen hiervan op de hoogte waren.  Vanuit vergaderingen, mails,… worden zij vermoedelijk hierover ingelicht en gaat deze informatie niet verder naar de afdelingsverpleegkundigen.

E-learning medisch rekenen gevolgd: ‘C’etait bien!’

De verpleegkundigen die de e-learning module gevolgd hebben zijn over het algemeen tevreden over de module. Ze geven aan dat ze nu beter dosisberekeningen kunnen uitvoeren voor medicatie. Als verbeterpunt zouden ze het aangewezen vinden dat er ondersteuning (van op afstand) door een lesgever mogelijk is en dat ze met andere gebruikers kunnen communiceren.

Conclusie

Onderzoek heeft reeds uitgewezen dat het volgen van e-learning module kan bijdragen tot een gestegen kenniseffect voor medisch rekenen. Om de module van het UZ Gent meer te laten gebruiken, zal de module meer bekendheid moeten genieten onder het personeel. Nu zijn vooral de leidinggevenden op de hoogte, zij moeten zorgen dat ook de afdelingsverpleegkundigen voldoende ingelicht worden. Omdat het tijdsgebrek als grootste barrière werd aangegeven, kan de werkgever het aantal erkende vormingsuren (momenteel één uur voor deze module) licht verhogen om het gebruik van e-learning te intensifiëren. Ook  gebrekkige computervaardigheden vormen  een barrière tot e-learning, hiervoor zou de werkgever een cursus computervaardigheden kunnen aanbieden. De verpleegkundigen die reeds de e-learning Medisch Rekenen doorlopen hadden vonden het contact met een lesgever en andere gebruikers aangewezen. Bij het gebruik van de e-learning module zou dus idealiter zowel een inhoudelijk expert als een computerexpert aangewezen zijn om de gebruikers te ondersteunen.

In het HBO5-onderwijs zou tijdens de opleiding het gebruik van e-learning meer kunnen geïntegreerd worden als onderwijsvorm, zo kan de drempel om later nog gebruik te maken van e-learning verlaagd worden.